Jedną z podstawowych reguł rachunkowości jest zasada ciągłości. Wynika z niej, że przyjęte w firmie zasady rachunkowości (nazywane także polityką rachunkowości) należy stosować w kolejnych latach bez wprowadzania w nich zmian.

Chodzi o to, aby zachować porównywalność danych za kolejne lata obrotowe. Ponadto zasada ta ma uniemożliwić dostosowywanie zasad rachunkowości do bieżącej sytuacji firmy i kreowanie w ten sposób oczekiwanego przez firmę wyniku.

[srodtytul]Zasada ciągłości[/srodtytul]

W [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=A6FC3600AB7A3D7ED78549E9073DB6F8?n=1&id=324433&wid=328849]ustawie o rachunkowości[/link] reguła ta wynika z art. 5 ust. 1.

W myśl tego przepisu przyjętą politykę rachunkowości należy stosować w sposób ciągły, dokonując w kolejnych latach obrotowych jednakowego grupowania operacji gospodarczych, wyceny aktywów i pasywów, w tym także dokonywania odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych, ustalania wyniku finansowego i sporządzania sprawozdań finansowych, tak aby za kolejne lata informacje z nich wynikające były porównywalne.

Wykazane w księgach rachunkowych na dzień ich zamknięcia stany aktywów i pasywów należy ująć w tej samej wysokości w otwartych na następny rok obrotowy księgach rachunkowych.

Zgodnie z ust. 2 tego artykułu przy stosowaniu zasad rachunkowości przyjmuje się, że jednostka będzie kontynuowała w dającej się przewidzieć przyszłości działalność w niezmniejszonym istotnie zakresie, bez postawienia jej w stan likwidacji lub upadłości (chyba że jest to niezgodne ze stanem faktycznym lub prawnym).

[srodtytul]Czasem zmiany dopuszczalne[/srodtytul]

W pewnych sytuacjach zmiany zasad rachunkowości są jednak dopuszczalne. Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o rachunkowości w celu rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji jednostka może zmienić dotychczas stosowane rozwiązania na inne przewidziane w ustawie.

Zawsze trzeba to jednak zrobić ze skutkiem od pierwszego dnia roku obrotowego (bez względu na datę podjęcia decyzji).

[b]Zmiana dotychczas stosowanych rozwiązań wymaga określenia w informacji dodatkowej wpływu tych zmian na sprawozdania finansowe wymagane przez inne przepisy,[/b] jeżeli zostały one sporządzone za okres, w którym te rozwiązania uległy zmianie.

W takiej sytuacji należy w sprawozdaniu finansowym podać przyczyny zmian, określić liczbowo ich wpływ na wynik finansowy oraz zapewnić porównywalność danych sprawozdania finansowego dotyczących roku poprzedzającego rok obrotowy, w którym dokonano zmian.

Art. 8 ust. 3 ustawy o rachunkowości dotyczy zmiany polityki rachunkowości spowodowanej zaprzestaniem stosowania Międzynarodowych Standardów Rachunkowości przy sporządzaniu sprawozdań finansowych przez jednostki, o których mowa w art. 45 ust. 1a i 1b.

Wtedy skutki finansowe przejścia na zasady (politykę) rachunkowości określone w ustawie odnosi się na kapitał (fundusz) własny i wykazuje jako zysk (stratę) z lat ubiegłych.

Jeżeli skutki przeszacowania aktywów dokonanego zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości rozliczono z kapitałem (funduszem) z aktualizacji wyceny, ujmuje się je jako zmianę stanu tego kapitału (funduszu).

Przepis ten dotyczy emitentów papierów wartościowych dopuszczonych, zamierzających się ubiegać lub ubiegających się o ich dopuszczenie do obrotu na jednym z rynków regulowanych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (art. 45 ust. 1a) oraz jednostek wchodzących w skład grupy kapitałowej, w której jednostka dominująca sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR (art. 45 ust. 1b).

[srodtytul]Stawki amortyzacyjne[/srodtytul]

Na początku roku warto również sprawdzić, czy firma stosuje prawidłowe stawki amortyzacyjne. Zgodnie z art. 32 ustawy o rachunkowości odpisów amortyzacyjnych od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Przedsiębiorstwo rozpoczyna amortyzację nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania.

Jej zakończenie następuje nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru. Ustalając wysokość odpisu, firma może uwzględnić przewidywaną przy likwidacji cenę sprzedaży netto pozostałości środka trwałego.

[b]Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego,[/b] na którego określenie wpływają m.in.:

- liczba zmian, na których pracuje środek trwały,

- tempo postępu techniczno-ekonomicznego,

- wydajność środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innym właściwym miernikiem,

- prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego,

- przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego.

Na dzień przyjęcia środka trwałego do używania należy ustalić okres lub stawkę i metodę jego amortyzacji. Poprawność stosowanych okresów i stawek amortyzacji środków trwałych powinna być przez jednostkę okresowo weryfikowana, powodując odpowiednią korektę dokonywanych w następnych latach obrotowych odpisów amortyzacyjnych.

[ramka][b]Trzeba opisać system informatyczny[/b]

Polityka rachunkowości powinna zawierać m.in. opis systemu informatycznego. Musi on zawierać wykaz programów, procedur lub funkcji, w zależności od struktury oprogramowania, wraz z opisem algorytmów i parametrów oraz programowych zasad ochrony danych (w tym w szczególności metod zabezpieczenia dostępu do danych i systemu ich przetwarzania).

Ponadto konieczne jest określenie wersji oprogramowania i daty rozpoczęcia jego eksploatacji. [/ramka]

[ramka][b]Uwaga [/b]

W sprawach nieuregulowanych w ustawie, przyjmując zasady rachunkowości, firmy mogą stosować krajowe standardy rachunkowości.

W przypadku braku odpowiedniego standardu krajowego jednostki mają prawo przyjąć rozwiązania wynikające z Międzynarodowych Standardów Rachunkowości.[/ramka]