W przypadku zabezpieczania przepływów pieniężnych, zyski lub straty z wyceny wartości godziwej derywatu zabezpieczającego, w części uznanej za efektywne zabezpieczenie przyszłych przepływów pieniężnych związanych z zabezpieczaną pozycją należy odnieść na kapitał z aktualizacji wyceny.

Pozostałą część skutków przeszacowania derywatu zabezpieczającego, uznaną za nieefektywną, należy zaliczyć do przychodów lub kosztów finansowych okresu sprawozdawczego. Wykazane w kapitale z aktualizacji wyceny zyski lub straty z przeszacowania derywatu zabezpieczającego zalicza się odpowiednio do przychodów lub kosztów finansowych tego okresu sprawozdawczego, w którym zabezpieczone, uprawdopodobnione przyszłe zobowiązanie lub planowana transakcja powoduje powstanie przychodów lub kosztów finansowych. Jeżeli uprawdopodobnione przyszłe zobowiązanie lub planowana transakcja, poddane zabezpieczeniu powodują powstanie aktywów lub zobowiązań, to na dzień wprowadzenia tych pozycji do ksiąg – zyski lub straty z przeszacowania pochodnego instrumentu zabezpieczającego, ujęte do tego dnia w kapitale z aktualizacji wyceny, odpisuje się i odpowiednio dolicza do ceny nabycia wprowadzonych do ksiąg rachunkowych aktywów (zobowiązań). Jeżeli jednostka stosująca zasady rachunkowości zabezpieczeń uzna prognozowaną transakcję za niewykonalną, wówczas skumulowane zyski lub straty z wyceny derywatu zabezpieczającego, ujęte uprzednio w kapitale z aktualizacji wyceny, powinna ona zaliczyć odpowiednio do przychodów lub kosztów finansowych okresu sprawozdawczego.

Wykorzystanie instrumentu pochodnego dla zabezpieczenia przyszłych przepływów pieniężnych, związanych z planowaną sprzedażą aktywów (zapasów) ewidencjonuje się w księgach:

1. Zawarcie towarowego kontraktu forward

Wn „Krótkoterminowe aktywa finansowe"

Reklama
Reklama

Ma „Pozostałe rozrachunki"

2. Wycena wartości godziwej derywatu zabezpieczającego na dzień rozliczenia transakcji (przy założeniu, że zmiany tej wartości stanowią w całości zabezpieczenie efektywne)

a) zysk z wyceny wartości godziwej kontraktu forward

Wn „Krótkoterminowe aktywa finansowe"

Ma „Kapitał z aktualizacji wyceny"

b) strata z wyceny wartości godziwej kontraktu forward

Wn „Kapitał z aktualizacji wyceny"

Ma „Krótkoterminowe aktywa finansowe"

3. Sprzedaż materiałów (towarów, produktów)

a) wystawienie faktury sprzedaży dla nabywcy

Wn „Rozrachunki z odbiorcami"

Ma „Sprzedaż produktów" lub „Sprzedaż towarów" lub „Sprzedaż materiałów"

Ma „VAT należny"

b) wyksięgowanie odpisu aktualizującego wartość zapasów

Wn „Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów i towarów" lub „Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów"

Ma „Materiały" lub „Towary" lub „Produkty gotowe i półfabrykaty"

c) rozchód zbytych zapasów

Wn „Koszty sprzedanych produktów" lub „Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)" lub „Wartość sprzedanych materiałów"

Ma „Materiały" lub „Towary" lub „Produkty gotowe i półfabrykaty"

4. Rozliczenie kontraktu forward

a) osiągnięcie zysku na kontrakcie

Wn „Rachunki bankowe"

Ma „Pozostałe rozrachunki"

b) poniesienie straty na kontrakcie

Wn „Pozostałe rozrachunki"

Ma „Rachunki bankowe"

5. Przeksięgowanie zmiany wartości godziwej kontraktu terminowego na przychody/koszty finansowe

a) osiągnięcie zysku na kontrakcie

Wn „Kapitał z aktualizacji wyceny"

Ma „Przychody finansowe"

b) poniesienie straty na kontrakcie

Wn „Koszty finansowe"

Ma „Kapitał z aktualizacji wyceny"

6. Zamknięcie kontraktu forward

Wn „Pozostałe rozrachunki"

Ma „Krótkoterminowe aktywa finansowe".

W zakresie pkt 2 i 4 możliwe są również zapisy:

– wartość godziwa kontraktu forward

Wn „Krótkoterminowe aktywa finansowe"

Ma „Kapitał z aktualizacji wyceny"

lub

Wn „Kapitał z aktualizacji wyceny"

Ma „Pozostałe rozrachunki"

– rozliczenie kontraktu forward

Wn „Rachunki bankowe"

Ma „Krótkoterminowe aktywa finansowe"

lub

Wn „Pozostałe rozrachunki"

Ma „Rachunki bankowe".

Przy nabyciu składnika majątku trwałego

Zabezpieczenie przepływów pieniężnych związanych z planowanym zakupem środka trwałego, którego cena wyrażona została w walucie obcej, poprzez nabycie walutowej opcji kupna, wymaga zaewidencjonowania:

1. Nabycie opcji zakupu w wysokości zapłaconej premii opcyjnej

Wn „Krótkoterminowe aktywa finansowe"

Ma „Rachunki bankowe"

2. Wycena wartości godziwej opcji na dzień bilansowy i w dacie rozliczenia transakcji terminowej

a) efektywna część zabezpieczenia

Wn „Krótkoterminowe aktywa finansowe"

Ma „Kapitał z aktualizacji wyceny"

lub

Wn „Kapitał z aktualizacji wyceny"

Ma „Krótkoterminowe aktywa finansowe"

b) nieefektywna część zabezpieczenia

Wn „Krótkoterminowe aktywa finansowe"

Ma „Przychody finansowe"

lub

Wn „Koszty finansowe"

Ma „Krótkoterminowe aktywa finansowe"

3. Rozliczenie kontraktu opcyjnego, wobec realizacji praw z niego

a) zakup waluty obcej

Wn „Rachunki bankowe" (rachunek walutowy)

Ma „Rachunki bankowe" (rachunek bieżący)

oraz równolegle

Wn „Koszty finansowe" (strata wygenerowana w związku z realizacją praw z opcji) lub

Ma „Przychody finansowe" (zysk wygenerowany w związku z realizacją praw z opcji)

b) przyjęcie środka trwałego do używania

Wn „Środki trwałe"

Ma „Rachunki bankowe" (rachunek walutowy)

c) korekta wartości początkowej środka trwałego o kwotę związaną z wyceną kontraktu opcyjnego, odniesioną na kapitał z aktualizacji wyceny

Wn „Kapitał z aktualizacji wyceny"

Ma „Środki trwałe"

lub

Wn „Środki trwałe"

Ma „Kapitał z aktualizacji wyceny".

Co z różnicami kursowymi

W przypadku zabezpieczania udziałów w aktywach netto jednostek zagranicznych, różnice kursowe powstałe na dzień wyceny zabezpieczanych udziałów trzeba odnieść na kapitał z aktualizacji wyceny. Zyski lub straty z wyceny wartości godziwej derywatu zabezpieczającego, w części uznanej za efektywne zabezpieczenie ryzyka zmiany kursu walut związanego z zabezpieczaną pozycją, odnosi się na kapitał z aktualizacji wyceny i rozlicza na dzień wyłączenia z ksiąg całości lub części zabezpieczanych udziałów, jako korektę wartości wydawanych aktywów. Natomiast pozostałą część skutków przeszacowania pochodnego instrumentu zabezpieczającego, obejmującą kwotę niestanowiącą efektywnego zabezpieczenia, należy zaliczyć do przychodów lub kosztów finansowych okresu sprawozdawczego. Zapisy księgowe będą tu identyczne, jak w przypadku zabezpieczenia przepływów pieniężnych.