Kompensata niedoborów i nadwyżek inwentaryzacyjnych ujawnionych w toku inwentaryzacji jest szczególną formą rozliczenia wyników inwentaryzacji. Możliwość jej stosowania wynika z założenia, że w związku z obrotem podobnymi towarami mogło dojść do pomyłek (zamiany).
Kompensowane mogą być wyłącznie rzeczowe składniki majątku obrotowego (zapasy). Kolejnym warunkiem jest to, że nadwyżki i braki, które jednostka zamierza skompensować, zostały stwierdzone w podobnych składnikach majątku (asortymentach) lub dotyczą składników majątku o podobnym wyglądzie lub tej samej nazwie. Poza tym takie różnice inwentaryzacyjne muszą wynikać z tego samego spisu z natury przeprowadzonego w jednym miejscu składowania oraz dotyczyć tej samej osoby materialnie odpowiedzialnej.