Środki trwałe o niskiej wartości nie zawsze od razu są kosztem

Art. 32 ust. 6 ustawy o rachunkowości (uor) pozwala jednorazowo odpisać w koszty środki trwałe o niskiej jednostkowej wartości początkowej. Podobne zapisy znajdziemy również w ustawach podatkowych. Art. 16f ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (updof) oraz art. 22d ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (updop) pozwalają nie amortyzować środków trwałych wtedy, gdy ich wartość początkowa nie przekracza 3500 zł. Ustawa o rachunkowości, w przeciwieństwie do ustaw podatkowych, nie wskazuje maksymalnej kwoty, do której jednorazowe odpisanie środka trwałego w koszty jest dozwolone. W praktyce przyjęło się jednak, że dla celów bilansowych obowiązującym progiem jest również 3500 zł. Takie założenie niewątpliwie ułatwia pracę służbom księgowym, ponieważ nie powstają dodatkowe różnice pomiędzy bilansowym a podatkowym wynikiem finansowym.

O ile w rozliczeniach z fiskusem nie musimy zajmować się oceną, czy jednorazowe odpisanie środków trwałych w koszty nie zniekształci naszego wyniku finansowego, o tyle inaczej jest przy sporządzaniu sprawozdania finansowego zgodnie z przepisami uor. Musimy pamiętać o tym, że żadne z przyjętych uproszczeń nie może ujemnie wpłynąć na realizację nadrzędnego celu rachunkowości -rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego każdego przedsiębiorstwa.

Ryzyko zniekształcenia sprawozdania finansowego pojawia się, gdy kupujemy dużą ilość środków trwałych o niskiej wartości jednostkowej (np. poniżej 3500 zł). Najczęściej bez względu na całkowitą wartość kupionego wyposażenia całość księguje się w koszty, bez oceny wpływu wszystkich zakupionych środków trwałych na sytuację majątkową przedsiębiorstwa. Gdy firma np. urządza nowe biuro, kupuje mnóstwo mebli, komputerów itp., bez wątpienia ponosi znaczne wydatki. Biorąc pod uwagę wartość pojedynczych środków trwałych, można dojść do wniosku, że całość należy uznać za koszt bieżącego okresu. Wartość komputera, biurka czy szafki nie przekracza 3500 zł i, zgodnie z przyjętymi zasadami (polityką) rachunkowości, firmy nie amortyzują tzw. niskocennych składników aktywów przez okres ich użytkowania, tylko całość jednorazowo odpisują w koszty. Postępowanie to nie budzi wątpliwości, gdy chodzi o podatek dochodowy, jednak rozpatrując taką sytuację w kontekście sprawozdania finansowego -można mieć poważne zastrzeżenia.

Jednorazowe odpisanie w koszty biurka o wartości 2000 zł wydaje się czymś naturalnym, ale czy tak samo oczywiste jest odpisanie w koszty 50 takich biurek? A jeżeli do tego mamy tyle samo szafek, zestawów komputerowych i innego wyposażenia? Jest niemal pewne, że po takiej operacji dojdzie to poważnego zniekształcenia sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego w każdym przedsiębiorstwie średniej wielkości. Oczywiste jest to, że dla oszczędności czasu i pieniędzy dąży się do zminimalizowania różnic między ewidencją dla celów podatkowych i bilansowych. Dlatego warto pamiętać o tym, że amortyzowanie środków trwałych o wartości początkowej poniżej 3500 zł nie jest sprzeczne z ustawami podatkowymi, gdyż ich jednorazowe odpisanie w koszty jest prawem, a nie obowiązkiem podatnika.