Aktualizacja: 23.02.2020 09:38 Publikacja: 23.02.2020 00:01
Trybunał Konstytucyjny
Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek
1. Punktem wyjścia dla budowy systemu kontroli konstytucyjnej w Europie była koncepcja porządku prawnego jako zhierarchizowanego zbioru norm, z konstytucją na czele (tzw. normatywizm Hansa Kelsena). Pierwszy sąd konstytucyjny, utworzony w Austrii w 1920 r., miał czuwać nad zachowaniem tej hierarchii i eliminować z porządku prawnego normy niższej rangi, naruszające normy usytuowane wyżej. Rozwój sądownictwa konstytucyjnego w Europie nastąpił po drugiej wojnie światowej i był związany nie tyle z upowszechnieniem koncepcji teoretycznej, ile z dostrzeżeniem, że „kataklizm faszyzmu i nazizmu zrujnował teorie konstytucyjne oparte na prymacie ustawy, a także parlamentu – jako naturalnego protektora wolności i woli większościowej, utożsamianej z wolą powszechną" (D. Rousseau, Sądownictwo konstytucyjne w Europie, tłum. M. Granat, Wyd. Sejmowe, Warszawa 1999, s. 23). Uznano, że dla odbudowania demokracji konieczne jest ustanowienie instytucji, która zagwarantuje mniejszości możliwość kontrolowania ustaw pod kątem ich zgodności z konstytucją. Rola sądu konstytucyjnego polega na eliminowaniu z porządku prawnego aktów prawnych naruszających konstytucję, ale ma też istotną wagę ustrojową, gwarantując opozycji parlamentarnej wpływ na treść prawa stanowionego przez większość. Takie znaczenie miało utworzenie sądu konstytucyjnego w Polsce. Jak pisze A. Zoll, „Powołanie Trybunału Konstytucyjnego w 1986 r., (...), pozostawało w istocie rzeczy w sprzeczności z zasadą kierowniczej roli partii i zasadą jednolitej władzy państwowej wyrażonymi w tekście obowiązującej wówczas Konstytucji z 1952 r. Kompetencja Trybunału Konstytucyjnego sprowadzała się bowiem do kontroli działalności Sejmu" (Skuteczność orzeczeń polskiego Trybunału Konstytucyjnego, [w:] Księga XXV-lecia Trybunału Konstytucyjnego, Wyd. TK 2010, s. 56). Taka też pozostaje zasadnicza rola Trybunału Konstytucyjnego RP (dalej: TK, Trybunał) na gruncie obowiązującej Konstytucji RP z 1997 r. Jej wypełnianiu służy przede wszystkim przyznanie legitymacji czynnej w postępowaniu przed Trybunałem grupom parlamentarzystów (50 posłom i 30 senatorom – art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji RP), z natury rzeczy – opozycji, która tylko w ten sposób może doprowadzić do wyeliminowania z porządku prawnego niekonstytucyjnych aktów przyjętych przez większość.
Stymulowana politycznie, przedłużająca się niepewność wyników wyborów podcina gałąź najbardziej wrażliwej sfery...
Koncepcja wyboru sędziów do Krajowej Rady Sądownictwa (KRS) przez polityków jest niezgodna z porządkiem konstytu...
Sądownictwo potrzebuje prawdziwej reformy i dopływu świeżej krwi, a nie rozdrapywania sporów i dryfowania do kol...
Systemy AI przeznaczone do wykorzystywania przez organy wymiaru sprawiedliwości to systemy wysokiego ryzyka.
Proszę uwierzyć, że nie udałoby się ruszyć do przodu, gdyby osoby nominowane przez ministra Zbigniewa Ziobrę zos...
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas