Tak uznał ZUS w Gdańsku 18 grudnia 2015 r. w decyzji nr 521 (DI/100000/ 43/1309/2015).

Wnioskodawca wskazał, że na podstawie rozporządzenia ministra zdrowia z 8 września 2015 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, realizując obowiązek wynikający z jego § 2 ust. 4 pkt. 2, szpital będzie wypłacał pielęgniarkom i położnym ze środków przyznanych na ten cel przez Narodowy Fundusz Zdrowia odrębny dodatek do wynagrodzenia. Będzie on wypłacany w przeliczeniu na etat niezależnie od absencji chorobowej. Dostawać go będą zarówno osoby, które przez cały miesiąc świadczyły pracę, jak i (bez pomniejszania) te, które przebywały na zwolnieniach lekarskich czy zasiłkach macierzyńskich.

W regulaminie wynagradzania nie ma postanowienia o wypłacie tego dodatku, gdyż obowiązek jego stosowania wynika z rozporządzenia. Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy zgodnie z przepisami od dodatku wypłaconego na tych zwolnieniach należy naliczyć składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Zdaniem wnioskodawcy w tym stanie od dodatku wypłaconego osobom przebywającym na zwolnieniach lekarskich, zasiłkach macierzyńskich, wnioskodawcy nie trzeba naliczać składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Szpital wskazał, że wartość odrębnego dodatku dla pielęgniarek i położnych stanowić będzie przychód tych osób ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Po przeanalizowaniu stanu faktycznego ZUS nie podzielił stanowiska wnioskodawcy. Uznał za nieprawidłowy brak opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wartości odrębnego dodatku do wynagrodzenia wypłaconego, tj. pielęgniarkom i położnym za okres pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, zasiłku opiekuńczego oraz świadczenia rehabilitacyjnego.

Składki społeczne odprowadza się po ustaleniu takiego obowiązku, gdy istnieje tytuł do podlegania tym ubezpieczeniom od podstawy wymiaru składek. Zgodnie z art. 18 ust. 1 i 2 w zw. z art. 20 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w stosunku pracy. Wyłączone są z tego przychody wymienione w § 2 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (dalej: rozporządzenie składkowe). Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 24 z tego wyłączenia z podstawy wymiaru składek korzystają jedynie te przychody, które wynikają z układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu.

Dlatego składki społeczne nie powinny być naliczane od przychodu, jaki pracownik uzyskuje, korzystając z usług udostępnianych mu przez pracodawcę jedynie wtedy, gdy nabycie prawa do tych świadczeń regulują układy zbiorowe pracy lub funkcjonujące u pracodawcy przepisy o wynagradzaniu pracowników.

Jak wynika z wniosku o wydanie interpretacji, w regulaminie wynagradzania u pracodawcy nie było postanowienia o wypłacie tych świadczeń. Wymóg jego wypłaty wynika z rozporządzenia ministra zdrowia z 8 września 2015 r. Ponieważ u pracodawcy nie ma takiej regulacji, przychody wynikające ze stosunku pracy, które pracownik otrzymuje w okresie choroby lub w okresie pobierania zasiłków, stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Komentarz eksperta

dr Marcin Wojewódka, radca prawny w Kancelarii Prawa Pracy Wojewódka i Wspólnicy sp.k.

W pełni należy podzielić interpretację przepisów dokonaną przez ZUS. W tej sprawie istniał obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wartości odrębnego dodatku do wynagrodzenia pielęgniarkom i położnym za okres pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, zasiłku opiekuńczego oraz świadczenia rehabilitacyjnego.

Ponieważ regulacje dotyczące dodatku wynikają bezpośrednio z rozporządzenia ministra zdrowia z 8 września 2015 r., nie stosuje się tu § 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia składkowego. Katalog świadczeń, które nie podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu, jest zamknięty. Tych przepisów nie można stosować rozszerzająco. Ratio legis takiego uregulowania można doszukiwać się w tym, jaki cel ma spełnić ten dodatek. Faktycznie jest to podwyżka płacy, dlatego podlega obowiązkowemu oskładkowaniu.

Gdyby jednak ten dodatek do wynagrodzenia przysługiwał pielęgniarce na podstawie regulaminu wynagradzania działającego u pracodawcy, to zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia składkowego nie trzeba byłoby od niego odprowadzać składek do ZUS.