Nie wszyscy pracownicy chętnie przystępują do szczepień, które organizuje im zakład. Ale niechęć spowodowaną strachem przed iniekcją i ewentualnymi skutkami ubocznymi może jeszcze spotęgować informacja o niższej pensji netto. Jeśli bowiem nie są to szczepienia obowiązkowe z zakresu bhp, to ich wartość stanowi przychód ze stosunku pracy, od którego trzeba naliczyć składki i zaliczkę na podatek. Pracodawca wycenia to świadczenie w wysokości ekwiwalentu pieniężnego określonego w przepisach o wynagradzaniu, a w razie ich braku – według ceny zakupu, i dolicza do przychodu osiągniętego w danym miesiącu.
Jest jednak sposób, żeby uniknąć przynajmniej obciążeń na rzecz ZUS. Wynika on z § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia MPiPS z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.). Z tej możliwości mogą skorzystać firmy, które w wewnątrzzakładowych przepisach (układzie zbiorowym pracy, regulaminie wynagradzania lub w przepisach o wynagradzaniu) przyznają pracownikom korzyść materialną w postaci prawa do zakupu po cenie niższej niż detaliczna artykułu (szczepionki) i usługi (przeprowadzenia iniekcji).
Trzy warunki łącznie
W praktyce oznacza to konieczność:
? ?przyznania prawa do szczepienia w przepisach wewnętrznych firmy,
? ?określenia, że cena szczepionki i usługi jest niższa niż detaliczna,
? ?partycypowania w kosztach – choćby symbolicznego – pracowników.
Nie można pominąć żadnego z tych warunków. Jeśli np. fakt współfinansowania kosztów szczepienia przez pracowników będzie wynikał tylko ?z ustnych ustaleń lub umów, ?to pracodawca będzie musiał oskładkować swoją dopłatę (zob. interpretacja ZUS z 17 września 2014 r., WPI/ 200000 /1086/2014).
Przykład
Pracodawca przewidział ?w regulaminie wynagradzania, że zakład może zdecydować ?o sfinansowaniu lub dofinansowaniu niektórych usług medycznych pracownikom. Organizując akcję szczepień przeciwko grypie, dział kadr przygotował wzory oświadczeń, ?w których pracownicy chętni do poddania się iniekcji potwierdzali, że zgadzają się, aby część związanych z tym kosztów potrącić z ich pensji. Taka procedura nie daje firmie ?prawa do zwolnienia od składek części dopłaconej przez pracodawcę. Podobnie zresztą jak ewentualne aneksy do umów. Przepis wyraźnie mówi, że kwestie partycypowania ?w kosztach trzeba uregulować ?w przepisach wewnątrzzakładowych.
Ulga w składkach nie zależy natomiast od tego, w jakiej proporcji zatrudnieni współfinansują koszty przyznanych korzyści materialnych. Nawet jeśli jest to 1 proc., a resztę dopłaca pracodawca, spełnione są warunki, aby świadczenie było wolne od obciążeń na ZUS.
To nie przychód
W niektórych sytuacjach zaszczepienie przeciwko grypie może w ogóle nie zostać zakwalifikowane jako przychód ze stosunku pracy. Tak będzie, gdy zatrudniony pracuje w warunkach, w których jest narażony na kontakt z wirusem choroby zakaźnej, a taką jest grypa. Pracodawca zatrudniający pracowników w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych jest zmuszony stosować wszelkie dostępne środki eliminujące narażenie, a jeżeli jest to niemożliwe – ograniczające jego stopień, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.
Skoro kwalifikuje się tu m.in. szczepienia przeciwko zakaźnym chorobom tropikalnym osób, które pracują w narażeniu na kontakt z nimi (zob. interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 12 grudnia 2008 r.; IPPB2/4160-81/08-2/MK), analogiczną zasadę można przyjąć wobec osób pracujących w narażeniu na kontakt z konkretnym szczepem wirusa grypy. Takie wnioski można wyciągnąć ?ze stanowiska Ministerstwa Finansów z 3 listopada 2008 r. (PK3/033/7211/MWY/ 1088 /2008).
—Joanna Kalinowska
Warunki zwolnienia z PIT
Wartość szczepienia podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jeśli jest dobrowolne. Firma organizuje ?takie, aby ograniczyć absencje chorobowe np. w okresie jesienno-?-zimowym.
Część szczepień można jednak zakwalifikować jako obowiązkowe. Głównie chodzi o te przewidziane przepisami BHP. Są one ?wolne od podatku, ale ulga obejmuje wyłącznie koszt ?szczepionki, a nie usługi iniekcji (zob. interpretacja dyrektora ?Izby Skarbowej w Warszawie z 4 września 2008, IPPB2/415-832/08-4/MK).