Przedsiębiorca, który opłaca składki z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, po założeniu spółki cywilnej będzie miał obowiązek opłacać z tego tytułu jedynie składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Natomiast osoba, dla której biznes podjęty w ramach spółki cywilnej jest jedynym tytułem do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego, zostanie nimi obowiązkowo objęta. Spółka cywilna nie może być płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne ani zdrowotne jej wspólnika. Każdy ze wspólników sam opłaca za siebie składki na ZUS.
Społeczne raz...
Wspólnika spółki cywilnej uważa się za przedsiębiorcę w zakresie wykonywanej przez niego działalności gospodarczej (art. 4 ust. 2 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej; tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 672 ze zm.). Do potrzeb ubezpieczeń społecznych uznaje się go więc za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność (art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych; tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 1442 ze zm.; dalej ustawa systemowa).
Jeżeli osoba fizyczna, która nie ma żadnego tytułu do ubezpieczeń społecznych, rejestruje działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tego tytułu. Gdy ubezpieczony prowadzi kilka rodzajów pozarolniczej działalności (np. jest wspólnikiem w dwóch spółkach cywilnych), to mamy do czynienia ze zbiegiem tytułów do ubezpieczeń. Zgodnie z art. 9 ust. 3 ustawy systemowej przedsiębiorca podlega w tej sytuacji obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tylko z jednego, wybranego przez siebie rodzaju działalności.
...zdrowotne dwie
Wspólnik spółki cywilnej jest też osobą prowadzącą pozarolniczą działalność do celów ubezpieczenia zdrowotnego (zgodnie z art. 5 pkt 21 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych; tekst jedn. DzU z 2004 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.; dalej ustawa zdrowotna). Jednak zasady opłacania składki zdrowotnej są odmienne od tych, według których ustala się obowiązki opłacania składek społecznych.
Zgodnie z art. 82 ust. 3 ustawy zdrowotnej, jeżeli ubezpieczony prowadzący pozarolniczą działalność uzyskuje przychody z więcej niż jednego z rodzajów działalności, składkę zdrowotną musi opłacać odrębnie od każdej z nich. Ponadto, jeśli uzyskuje przychody z więcej niż jednej spółki w ramach tego samego rodzaju pozarolniczej działalności, składkę zdrowotną musi opłacać odrębnie od każdej z nich.
Odrębne rodzaje działalności w rozumieniu ustawy zdrowotnej to:
1. ?działalność gospodarcza prowadzona w formie:
- spółki cywilnej,
- ?jednoosobowej spółki z o.o.,
- spółki komandytowej,
- spółki partnerskiej,
2. ?wykonywanie działalności twórczej lub artystycznej jako twórca lub artysta,
3. ?wykonywanie wolnego zawodu:
- ?w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,
- ?z którego przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,
4. ?inna niż wyżej wymieniona pozarolnicza działalność gospodarcza, prowadzona na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych.
Dlatego ubezpieczony, który jest wspólnikiem w dwóch spółkach cywilnych, składkę zdrowotną musi opłacać odrębnie z tytułu każdej z nich.
Wysokość opłat
Najniższa podstawa wymiaru składek dla przedsiębiorców to zadeklarowana kwota, nie niższa niż 60 proc. przeciętnej miesięcznej płacy w gospodarce narodowej prognozowanej na dany rok. W 2014 r. jest to 2247,60 zł, w związku z czym naliczone od niej miesięczne składki wynoszą 716,99 zł z dobrowolną chorobową lub 661,92 zł – bez niej.
Składka na ubezpieczenie zdrowotne w 2014 r. wynosi 270,40 zł. W tym przypadku nie ma mowy o żadnych ulgowych odstępstwach. Wysokość składki pozostaje taka sama przez cały rok.
Własne rachunki
Spółka cywilna nie jest płatnikiem składek na ZUS za wspólników. Każdy z nich jest płatnikiem zobowiązanym do rozliczania i opłacana składek na własne ubezpieczenia. Wyraźnie wynika to z art. 4 pkt 2 lit. d ustawy systemowej oraz art. 84 ust. 1 i art. 87 ust. 1 ustawy zdrowotnej.
—Anna Kostecka, ?prawnik
Preferencje ustalane osobno
Wspólnik spółki cywilnej jako osoba uznawana do celów ubezpieczeń społecznych za prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą może korzystać z dwuletniej ulgi w formie opłacania składek społecznych na ulgowych zasadach, tj. od podstawy równej 30 proc. minimalnego wynagrodzenia. W 2014 r. jest to 504 zł, przez co koszt miesięcznych składek maleje o 556 zł. Przysługuje ona osobom, które rozpoczynają działalność po co najmniej pięcioletniej przerwie po zamknięciu poprzedniej. Ponadto nie mogą jako przedsiębiorcy świadczyć usług dla byłego pracodawcy, dla którego wykonywali je w stosunku pracy. Prawo do preferencyjnej podstawy składek ustala się odrębnie dla każdego wspólnika spółki cywilnej. Jeden z nich może takie warunki spełniać, inny nie.
