Rz: Skutki niedopłaty składkowej z powodu nieprawidłowego oświadczenia złożonego przez zleceniobiorcę obciążają płatnika. Czy jest jakiś sposób, aby zabezpieczyć się przed finansowymi konsekwencjami błędu w oświadczeniu wykonawcy?

Andrzej Radzisław: Płatnikiem składek za zleceniobiorców jest zleceniodawca. To on odpowiada za to, aby wykonawca został zgłoszony do właściwych ubezpieczeń. Dlatego powinien uzyskać od osoby, z którą chce podjąć współpracę, oświadczenie, jakim ubezpieczeniom podlega. Chodzi o to, aby ustalić, czy zleceniobiorca ma inny obowiązkowy tytuł do ubezpieczeń społecznych, a jeśli tak – to czy uzyskuje z niego wystarczająco dużo, aby nie płacić składek ze zlecenia (minimum 1680 zł). Aby mieć pewność, że błąd wykonawcy nie zamknie płatnikowi drogi do szybkiego i skutecznego uzyskania od winowajcy zwrotu uiszczonych przez płatnika składek, powinien odebrać od niego stosowne oświadczenie. Dobrze zawrzeć w nim zapis, że ubezpieczony zobowiązuje się do niezwłocznego poinformowania płatnika o każdej zmianie swojej sytuacji ubezpieczeniowej. Dodatkowo warto napisać, że gdy ubezpieczony tego obowiązku nie dopełni albo złoży oświadczenie wprowadzające szefa w błąd i spowoduje to konieczność opłacenia z tego zlecenia do ZUS składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczony zobowiąże się do zwrotu płatnikowi należnych składek w części finansowanej przez ubezpieczonego oraz całości należnych odsetek.

Czy płatnik może w jakiś sposób „prześwietlić" współpracownika w ZUS ?i sprawdzić, czy rzeczywiście podane przez niego informacje są prawdziwe, aby się upewnić, że nie musi obowiązkowo odprowadzać składek na ubezpieczenia społeczne z tej umowy?

Płatnik może wystąpić do ZUS o podanie informacji, czy prawidłowo postępuje, opłacając za daną osobę tylko składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Tym samym dostaje potwierdzenie, czy wykonawca ma jednocześnie inny tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, który zwalnia go z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne ?z umowy-zlecenia.

A czy można wymagać od zleceniobiorcy podpisania oświadczenia, w którym znalazłby się zapis, że wyraża zgodę na dobrowolne potrącenia ewentualnych składek na ZUS, jeśli się okaże, że należności te są obowiązkowe ?z tego zlecenia?

Taki zapis jest dopuszczalny. Ale do ZUS i tak całość należności musi opłacić płatnik.

Jak powinien zareagować płatnik, gdy wyjdzie na jaw, że oświadczenie zleceniobiorcy wprowadziło go w błąd?

Powinien wystąpić do zleceniobiorcy o zwrot składek finansowanych ?z jego środków oraz całość należnych odsetek. ?Najlepiej z takim pismem wystąpić jeszcze przed opłaceniem zaległych składek do ZUS.

Czy jeśli współpracownik świadomie wprowadzi w błąd zleceniodawcę, np. nie poinformuje go, że stracił tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, to nadal na płatniku ciąży obowiązek uregulowania całej kwoty zadłużenia?

Tak. To płatnik musi uregulować zadłużenie, nawet gdy powstało ono na skutek błędu zleceniobiorcy.

—rozmawiała Anna Abramowska