Aby uniknąć obciążenia, wystarczy, że bon opiewa wyłącznie na przetworzone posiłki do odbioru w punktach gastronomicznych wewnątrz zakładu pracy lub na zewnątrz (w barze, stołówce, bufecie, restauracji, kawiarni) czy nawet w sklepie. Tak wynika m.in. z decyzji nr 127 gdańskiego oddziału ZUS z 27 marca 2014 r. (DI/100000/43/260/2014).

Kontrowersyjne zwolnienie

Z podstawy wymiaru składek emerytalnej i rentowych wyłączeniu podlega m.in. wartość finansowanych przez zakład posiłków udostępnianych pracownikom do spożycia bez prawa do ekwiwalentu z tej racji – do kwoty nieprzekraczającej miesięcznie 190 zł na jednego uprawnionego (§ 2 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia MPiPS z 18 grudnia 1998 r. ?w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, DzU nr 161, poz. 1106 ze zm., dalej rozporządzenie składkowe). Aby można było zastosować to zwolnienie, szef musi przekazywać zatrudnionym przetworzone posiłki (danie lub dania), np. w działającej stołówce, bufecie czy restauracji. Jednak gdy w zakładzie nie istnieją takie lokale, nie ma przeszkód, aby podwładnym dostarczać posiłki w zewnętrznych punktach gastronomicznych. Szef może wówczas zdecydować o wykupieniu w nich puli żywności w naturze dla pracowników albo wyposażyć ich w bony, talony czy kupony żywieniowe uprawniające do ich wymiany na gotowe dania.

Bardziej wygodne

Firmy często sięgają po drugą opcję, bo jest ona bardziej elastyczna. Na podstawie bonu pracownik zje obiad i nie ma ryzyka, że część posiłków wykupionych przez pracodawcę się zmarnuje, bo np. część podwładnych zachorowała, pojechała w podróż służbową czy wzięła nagle urlop. Aby jednak takie świadczenie było wolne od składek do ZUS, kupon żywieniowy pod żadnym pozorem nie może opiewać wyłącznie bądź alternatywnie na jego wymianę na produkty spożywcze bądź inne. Zdaniem ZUS takie artykuły nie mieszczą się w pojęciu posiłku w rozumieniu § 2 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia składkowego. Nie trzeba natomiast uregulować uprawnienia pracownika do posiłków pokrywanych przez zakład w przepisach zakładowych (układzie zbiorowym pracy, regulaminie wynagradzania).

Kryteria do spełnienia

W grę wchodzi zatem jedzenie przyznane załodze uznaniowo przez krótki okres, choćby jednorazowo albo nieregularnie. Przy ich przydzielaniu przełożony nie musi się też kierować kryteriami socjalnymi (decyzja oddziału ZUS w Gdańsku z 5 lipca 2013 r., DI/ 100000/?451/422/2013).

Reasumując, od świadczenia polegającego na sfinansowaniu personelowi posiłków nie trzeba odprowadzać składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne pod warunkiem, że spełnia ono łącznie warunki:

- ?pracodawca udostępnienia posiłki załodze, czyli z wyłączenia nie korzystają pracownicy, którzy sami przygotowują dania,

- ?uprawnieni nie uzyskują za to żadnego ekwiwalentu,

- ?wartość świadczeń polegających na udostępnieniu posiłków nie może miesięcznie przekraczać 190 zł na jednego pracownika,

- ?dopuszcza się przekazanie bonów, talonów lub kuponów żywieniowych – ważne, aby uprawniały do otrzymania jedynie posiłku w formie gotowej, przetworzonej,

- ?wymiana bonów żywieniowych następuje wyłącznie ?w placówkach gastronomiczno-restauracyjnych, barach, punktach gastronomicznych, stołówkach lub w sklepach czy placówkach handlowych, które oferują zakup posiłków,

- ?udostępnione pracownikom bony, talony, kupony żywieniowe nie mogą uprawniać (wyłącznie lub alternatywnie) do zakupu artykułów spożywczych albo innych.

Podane wyłączenie stosujemy odpowiednio do zleceniobiorców (§ 5 ust. 2 rozporządzenia składkowego).