Tak uznało Ministerstwo Finansów w stanowisku przysłanym Rzeczpospolitej 3 stycznia 2019 r. Odpowiedziało w nim na pytanie o zmiany w procedurze egzekucyjnej. Od stycznia br. do kodeksu postępowania cywilnego dodano bowiem do art. 833 paragraf 21, który stanowi, że: „Przepisy art. 87 i art. 871 Kodeksu pracy stosuje się odpowiednio do wszystkich świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania albo stanowiących jedyne źródło dochodu dłużnika będącego osobą fizyczną". Analogicznych zmian nie wprowadzono jednak w procedurze postępowania administracyjnego. Można było więc uznać, że zasady prowadzenia egzekucji przez państwowe organy będą się różnić od tych, według których działają komornicy w procedurze cywilnej.

Czytaj także: Ulgi w ZUS dla przedsiębiorcy poszkodowanego przez nawałnice

Ochrona po nowemu

Nowy art. 833 § 21 k.p.c. zapewnił zleceniobiorcom większą ochronę przed egzekucją z ich przychodów. Otóż od stycznia br. zleceniobiorca może liczyć, że całość jego zarobków nie trafi do komornika, jeśli osiąga je powtarzalnie (choć niekoniecznie regularnie i niekoniecznie co miesiąc), pod warunkiem że umowa zlecenia:

? jest jedynym źródłem jego dochodu, albo

? zapewnia mu utrzymanie.

Co do zasady wynagrodzenie osiągane ze zlecenia zawsze służy utrzymaniu wykonawcy i jego rodziny. Aby je zatem objąć ochroną na podstawie tego przepisu, wystarczy, że strony łączy stała współpraca, a zarobki są wypłacane periodycznie.

W takim przypadku do przychodów ze zlecenia należy stosować odpowiednio art. 87 i art. 871 kodeksu pracy. Wyznaczają one maksymalną kwotę do potrącenia oraz zasady stosowania kwoty wolnej od potrąceń.

Stosując odpowiednio te przepisy, od stycznia br. z zarobków „chronionego" zleceniobiorcy można zabrać:

? 3/5 wynagrodzenia netto – przy egzekucji alimentów,

? 1/2 tego wynagrodzenia – w razie egzekucji świadczeń niealimentacyjnych,

? 3/5 jego zarobków netto – gdy ma miejsce zbieg egzekucji.

Jednocześnie jednak – jak wskazało Ministerstwo Sprawiedliwości – do zleceniobiorców należy również stosować odpowiednio kwotę wolną od potrąceń. Ustala się ją w wysokości minimalnej płacy należnej pracownikom, po odpowiednim zmniejszeniu proporcjonalnie do liczby godzin świadczenia usług w danym miesiącu w porównaniu do wymiaru czasu pracy obowiązującego pracowników w tym miesiącu. Więcej na ten temat pisaliśmy w artykule „Od 2019 r. zarobki zleceniobiorców silniej chronione" ("Rz" z 3 stycznia 2019 r.).

Od stycznia br. cywilna egzekucja obejmuje zatem całość przychodów ze zlecenia wyłącznie wtedy, gdy zostały osiągnięte jako pojedyncze, nieperiodyczne.

Administracja tak samo

Analogicznych zmiany nie wprowadzono w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Powstało zatem pytanie, czy w przypadku, gdy egzekucję będzie prowadził organ egzekucji administracyjnej (np. naczelnik US z tytułu zaległości w podatkach lub dyrektor oddziału ZUS – przy długu składkowym), zarobki zleceniobiorcy będą słabiej chronione niż w procedurze cywilnej.

Jak wynika ze stanowiska resortu finansów, wynagrodzenie w rozumieniu przywołanej ustawy obejmuje wszelkie dochody ze wszystkich tytułów związanych ze świadczeniem pracy. Tym samym, zdaniem resortu, przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji zapewniają ochronę przychodów zleceniobiorców, mimo braku analogicznej regulacji do art. 833 § 21 k.p.c. – patrz ramka.

Stanowisko Ministerstwa Finansów z 3 stycznia 2019 r. w sprawie egzekucji administracyjnej

W zakresie ochrony przychodów z tytułu umów zlecenia w egzekucji administracyjnej wskazać należy na definicję wynagrodzenia za pracę zawartą w art. 1a pkt 17 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Zgodnie z tym przepisem przez wynagrodzenie należy rozumieć wynagrodzenia oraz niewyłączone spod egzekucji inne świadczenia pieniężne związane z pracą lub funkcją wykonywaną przez zobowiązanego na podstawie stosunku pracy oraz innej podstawie, jeżeli z tego tytułu otrzymuje on okresowe świadczenia pieniężne. Wynagrodzenie za pracę w ujęciu tej definicji stanowi nie tylko wszelkie wynagrodzenie przysługujące pracownikowi od pracodawcy, u którego jest zatrudniony, ale także wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia i dochody z innych tytułów związanych ze świadczeniem pracy. Termin „wynagrodzenie" w tej ustawie jest rozumiany szerzej niż wynagrodzenie, które wynika z przepisów Kodeksu pracy. Ponadto wskazać należy na przepis art. 72 § 2 tej ustawy, który reguluje sposób postępowania pracodawcy w przypadku zmiany stosunku pracy, nawiązania nowego, a także przejęcia pracodawcy przez innego pracodawcę, wymieniając obok stosunku pracy również zlecenie. W konsekwencji należy uznać, że przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji zapewniają ochronę przychodów zleceniobiorców pomimo braku analogicznej regulacji do art. 833 § 21 Kodeksu postępowania cywilnego.