Każdy przedsiębiorca musi opłacać składki z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Obowiązkowo co miesiąc przelewa wpłatę na ubezpieczenie emertytalne, rentowe, wypadkowe, na Fundusz Pracy i zdrowotną. Jedynie składka chorobowa jest dla niego dobrowolna.

Wszystkie należności na ubezpieczenia społeczne płaci od deklarowanej podstawy, która nie może być niższa od ustawowego minimum. W 2013 r. dla rozpoczynających karierę w biznesie wynosi ono 480 zł, a dla tych bez prawa do preferencji – 2227,80 zł.

Podstawę oskładkowania można podnosić, aby więcej odłożyć na emeryturę czy otrzymać wyższy zasiłek w razie choroby lub macierzyństwa. Jednak i tu są pewne ograniczenia – przedsiębiorca nie może zadeklarować podstawy składki chorobowej wyższej niż 250 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału. Do końca sierpnia ustawowe maksimum wynosi 9350,13 zł. Prześledźmy, jakie są konsekwencje podniesienia składkowej podstawy wymiaru.

Całościowa podwyżka

Deklarując podwyższenie podstawy naliczania składki chorobowej, przedsiębiorca automatycznie podwyższa sobie wysokość wszystkich innych składek społecznych. A to dlatego, że nalicza się ją od tej samej podstawy, od której ustalana jest składka emerytalna.

Nie można zadeklarować, że tylko wpłata na ubezpieczenie chorobowe będzie naliczana od wyższej podstawy, a reszta od najniższej. Jedynie bazę do ustalania wysokości składki zdrowotnej określa się odrębnie i można ją pozostawić na minimalnym poziomie.

Decydując się na podniesienie podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe, należy pamiętać, że nie może to być kwota wyższa niż 250 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Podwyższenie podstawy powyżej tego limitu nie ma sensu dla osoby, która chce uzyskać jedynie wyższy zasiłek.

Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe, od której zostanie ustalona wysokość zasiłku, będzie ograniczona i wysokość zasiłku też jest w ten sposób ograniczona. Natomiast pozostałe składki będzie wtedy trzeba opłacić w wysokości naliczonej od tej zawyżonej podstawy. Nie będzie możliwości korekty podstawy składek na niższą.

Miesięczne rozliczanie

Opłacanie składek w wyższej wysokości zwiększa też obowiązki dokumentacyjne przedsiębiorcy. Musi wtedy co miesiąc składać deklaracje ZUS DRA. Z obowiązku tego zwolnieni są jedynie ci, którzy deklarują opłaty od obowiązującego ich ustawowego minimum.

Argumenty za i przeciw

Oczywiście zaletą opłacania wyższych składek jest możliwość uzyskania wyższego zasiłku. Im wyższa podstawa wymiaru, od której dokonano wpłaty na ubezpieczenie chorobowe, tym – teoretycznie – większe świadczenie. Warto jednak dokładniej przeanalizować swój przypadek, ponieważ nie zawsze uzyskany zasiłek zrekompensuje koszty związane z opłacaniem wyższych składek.

A to dlatego, że ZUS nalicza go od średniej podstawy wymiaru składki chorobowej opłaconej za 12 miesięcy poprzedzających ten, w którym powstało prawo do zasiłku (art. 48 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa; tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.; dalej ustawa zasiłkowa). Zasiłek będzie wyższy tylko wtedy, gdy okres opłacania podwyższonych składek będzie stosunkowo długi. Wówczas roczna średnia będzie rzeczywiście wyższa i przełoży się na wzrost stawki pobieranego świadczenia.

Zadeklarowanie wyższych opłat opłaci się temu, kto dopiero startuje z własnym biznesem lub osobie, która dopiero co przystąpiła do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego – jeżeli wie, że niedługo będzie korzystać z zasiłku (np. kobieta w ciąży). W tym przypadku ZUS obliczy podstawę wymiaru zasiłku jako średnią podstawę wymiaru składki chorobowej z faktycznego okresu ubezpieczenia, krótszego niż 12 miesięcy (art. 48 ust. 2 w zw. z art. 36 ust. 2 ustawy zasiłkowej). Biznes- woman może przystąpić do ubezpieczenia chorobowego nawet na jeden miesiąc przed nabyciem prawa do zasiłku.

Przedsiębiorca, który opłacił wyższą składkę chorobową za mniej niż 12 miesięcy, uzyska zasiłek liczony z uwzględnieniem wyłącznie miesięcy z podniesionymi składkami, jeśli przerwie dotychczasowe ubezpieczenie chorobowe.

Stanie się tak, gdy zawiesi działalność albo wyrejestruje z ubezpieczenia chorobowego na co najmniej 30 dni. W takiej sytuacji ZUS ustali wysokość zasiłku od podstawy, od której została opłacona składka chorobowa po ponownym zgłoszeniu się do tego ubezpieczenia. Trzeba jednak pamiętać, że prawo do zasiłku za czas choroby przysługuje pod warunkiem wcześniejszego co najmniej 90-dniowego okresu dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. ZUS może tu uwzględnić poprzedni okres ubezpieczenia pod warunkiem, że przerwa między jednym a drugim ubezpieczeniem nie przekroczyła 30 dni.

Oznacza to, że po „odwieszeniu" działalności lub po ponownym przystąpieniu do ubezpieczenia chorobowego prawo do zasiłku chorobowego przysługiwać będzie po opłaceniu składek na ubezpieczenia społeczne za co najmniej 90 dni firmowej aktywności. Nie dotyczy to jednak zasiłku opiekuńczego i macierzyńskiego. Te świadczenia można uzyskać bez tzw. okresu wyczekiwania.

Zalety podwyższenia podstawy

- możliwość pobierania wyższych świadczeń z ZUS

- zwiększenie wysokości przyszłej emerytury czy renty

- w przypadku nowego biznesu zasiłek macierzyński i opiekuńczy mogą być wyższe już po miesiącu wyższych wpłat

Wady podwyższenia podstawy

- trzeba opłacać wszystkie składki społeczne od podniesionej podstawy

- nakłady na wyższe składki często się „nie zwracają" w kwocie zasiłku

- brak możliwości skorzystania ze zwolnienia ze składania co miesiąc deklaracji ZUS DRA

- brak prawa do późniejszego skorygowania podstawy wymiaru składek do niższej kwoty