W razie niezdolności do pracy spowodowanej chorobą pracownik ma prawo najpierw do wynagrodzenia chorobowego płatnego ze środków pracodawcy (za 14 czy 33 dni), a potem do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia społecznego.
Jednak prawo do tych świadczeń zależy od tzw. okresu wyczekiwania, czyli opłacania składki chorobowej. W przypadku pracowników wymaga się, by to ubezpieczenie trwało co najmniej 30 dni (art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy z 25 czerwca 1999 o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa; tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.; dalej ustawa zasiłkowa).
Jeżeli w tym czasie pracownik zachoruje (czyli np. w pierwszym miesiącu zatrudnienia), nie przysługuje mu żadne świadczenie chorobowe.
Dostarczone wówczas zwolnienie lekarskie na druku ZUS ZLA stanowi podstawę do usprawiedliwienia jego nieobecności w pracy. Jak jednak obliczyć przysługującą mu wówczas pensję za pozostałą, przepracowaną część miesiąca? To zależy od sposobu wynagradzania podwładnego.
Przy opłacaniu jego pracy w systemie np. prowizyjnym czy akordowym należy mu się pensja za faktycznie wykonaną pracę lub za godziny pracy.
Inaczej jest, gdy pracownik jest wynagradzany stawką miesięczną w stałej wysokości. Jeśli przez część miesiąca nie pracował z powodu choroby i za ten okres nie nabył prawa do wynagrodzenia chorobowego ani zasiłku, przysługuje mu pensja za pracę wykonywaną w pozostałe dni miesiąca.
Sposób zmniejszania stałej pensji określa § 11 i § 12 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw i dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.).
Redukcja pensji
Pierwszy z tych przepisów (§ 11) stosujemy wtedy, gdy obliczamy wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca, jeżeli pracownik za pozostałą część tego miesiąca otrzymał wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek z ubezpieczenia społecznego. Miesięczną stałą stawkę wynagrodzenia dzielimy wówczas przez 30, a otrzymaną kwotę mnożymy przez liczbę dni wskazanych w zaświadczeniu lekarskim o czasowej niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby.
Tak obliczoną kwotę wynagrodzenia odejmujemy od pensji przysługującej za cały miesiąc. Jednak z treści tego przepisu wynika, że należy go stosować wtedy, gdy pracownik otrzymał świadczenie chorobowe.
Z kolei § 12 wskazuje, jak wyliczyć płacę częściową, gdy pracownik był nieobecny w pracy z innych przyczyn niż choroba i za czas tej nieobecności nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. Zatem i ten przepis nie działa w omawianej sytuacji.
Ważne roboczogodziny
Jak zatem postąpić? Zdaniem Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej należy:
• wynagrodzenie pracownika opłacanego stawką godzinową obliczyć mnożąc stawkę za godzinę przez liczbę godzin przez niego przepracowanych,
• przy stałej stawce miesięcznej należy ją podzielić przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu, a uzyskaną stawkę godzinową pomnożyć przez liczbę godzin przepracowanych przez pracownika.
Jest to opinia niewiążąca dla sądów czy inspektorów PIP, jednak uzasadniona.
Przykład
Pracownik został zatrudniony 1 września 2011. Od tego dnia został zgłoszony w ZUS do ubezpieczeń społecznych. Przed podjęciem zatrudnienia pozostawał bez pracy trzy miesiące.
Zatem pracownika obowiązuje 30-dniowy okres wyczekiwania na wynagrodzenie czy zasiłek chorobowy. Jeszcze we wrześniu chorował od 14 do 18 września. Jego wynagrodzenie wynosi 3800 zł miesięcznie.
Pensję za przepracowaną część tego miesiąca należy ustalić następująco:
• stawka godzinowa 3800 zł : 176 godzin (liczba godzin do przepracowania we wrześniu z sobotą jako dniem wolnym z tytułu zachowania przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy) = 21,59 zł
• wynagrodzenie za przepracowaną część września 21,59 zł x 152 godziny (19 dni po 8 godzin) = 3281,68 zł