Zmiany te znalazły się w opracowanym przez Ministerstwo Finansów projekcie nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Mają one dostosować polskie przepisy do prawa UE.

Obecnie Polacy pracujący za granicą nie mogą odliczyć w kraju zagranicznych składek. [b]Jednak Trybunał Konstytucyjny zakwestionował te przepisy i nakazał ustawodawcy zmienić je do końca listopada tego roku (sygn. K 18/06)[/b].

Projekt zakłada, że osoby pracujące w krajach UE, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i w Szwajcarii odliczą w Polsce zapłacone za granicą składki na ubezpieczenia zdrowotne i społeczne. Ma to dotyczyć rozliczenia już za 2008 r. Istnieje jednak podstawowy warunek – chodzi tylko o te składki, których zapłata była obowiązkowa, a nie zostały już wcześniej odliczone w innym kraju.

[b]Obejmie to tylko te osoby, które, pracując za granicą, muszą płacić podatki w Polsce[/b]. Zależy to od typu umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Obecnie dotyczy to tylko kilku państw europejskich, jak Finlandia, Dania, Belgia, Holandia, Islandia i Austria (do końca tego roku, bo zmienia się umowa). Z nowej możliwości nie skorzystają natomiast osoby, które pracują w krajach spoza UE (np. w USA i Rosji) i muszą dopłacać podatki w kraju. Jest to zresztą zgodne z wyrokiem Trybunału, który ogranicza nowe regulacje do państw europejskich.

Kto więc skorzysta z nowego prawa? Będą to np. Polacy pracujący w Belgii lub Holandii, jeśli nie odliczyli wcześniej składek w tych krajach. Obejmie to też pracujących w Polsce cudzoziemców. Jeśli nadal opłacają ubezpieczenie w swoim kraju, będą mogli potrącić te opłaty w rozliczeniu z polskim fiskusem. Skala zjawiska nie wydaje się więc zbyt duża.

Inny problem to różnice między systemami ubezpieczeniowymi państw UE. Podatnicy mogą mieć wiele trudności z ustaleniem, które opłaty podlegają odliczeniu w Polsce i w jakim zakresie. Wiele osób może więc zrezygnować ze swoich praw, by nie narażać się na kłopotliwe dochodzenie organów podatkowych.

[srodtytul]Konieczne dowody[/srodtytul]

Projekt zmienia też warunki wspólnego rozliczenia małżonków. Obecnie i mąż, i żona muszą podlegać nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce. [b]Od przyszłego roku wspólne rozliczenie będzie możliwe także wtedy, gdy jedno lub oboje mają miejsce zamieszkania w innym kraju UE[/b]. Z preferencyjnego rozliczenia skorzystają jednak wówczas, gdy 90 proc. łącznych dochodów osiągną w Polsce.

Takie same zmiany będą dotyczyć osób samotnie wychowujących dzieci. Preferencja będzie przysługiwać również nierezydentom, jeśli mają 90 proc. swojego dochodu w Polsce.

Warunkiem jest, by Polska miała z danym krajem umowę o wymianie informacji. Tymczasem to podatnik będzie musiał na żądanie urzędu udowodnić swoje prawo do preferencyjnego rozliczenia. Chodzi o zaświadczenie o przychodach wydane przez zagraniczny organ podatkowy. Oznacza to, że fiskus przerzuca na podatników obowiązek przedstawienia dowodów, mimo iż sam może to sprawdzić.

[b]Projekt nowelizacji ustawy o PIT wprowadza również ulgę rodzinną dla osób, których dzieci uczą się za granicą[/b]. Dotychczas odnosiło się to jedynie do polskich uczelni. Należy jednak udowodnić swoje prawa, przedstawiając np. zaświadczenie zagranicznego uniwersytetu. Może to być kłopotliwe, zwłaszcza że dojdą do tego koszty tłumaczenia takiego dokumentu.

[srodtytul]Ulga na nieruchomości[/srodtytul]

Od 2009 r. zmieni się też prawo w zakresie opodatkowania nieruchomości. Osoba sprzedająca dom lub mieszkanie nie zapłaci podatku dochodowego, jeśli w ciągu dwóch lat przeznaczy uzyskane pieniądze na własne cele mieszkaniowe. Uwaga! Może za to kupić nieruchomość w kraju UE lub EOG, np. we Francji lub Hiszpanii. Jest to bardzo korzystne dla podatników. Podobna ulga przysługuje osobom, które sprzedają mieszkanie kupione do końca 2006 r. Jednak w ich wypadku chodzi o cele mieszkaniowe tylko na terenie kraju. Oznacza to więc różne traktowanie podatników w zależności od daty zakupu nieruchomości.

[ramka][b]Jadwiga Chorązka, doradca podatkowy Pricewaterhouse-Coopers [/b]

To dobrze, że ministerstwo dostosowuje polskie przepisy do prawa UE. Podatnicy mogą jednak mieć kłopot z ustaleniem, które zagraniczne składki podlegają odliczeniu w Polsce. Należy rozważyć opublikowanie ich wykazu. Wątpliwości budzą też zapisy, które nakładają na podatnika obowiązek dostarczenia zaświadczeń, mimo że prawo do odliczeń zależy od istnienia porozumień o wymianie informacji między krajami UE. Może to oznaczać, że organy podatkowe nie będą korzystały z możliwości uzyskania informacji bezpośrednio od instytucji zagranicznych. Projekt wprowadza więc nowe rozwiązania, a jednocześnie obowiązki nałożone na podatników mogą powodować, że skorzystanie z nowych praw będzie problemem. [/ramka]