Przedsiębiorca, który ma dziecko młodsze niż pięć lat, może przerwać działalność gospodarczą (maksymalnie cztery razy), żeby się nim zająć. W tym czasie budżet państwa będzie płacił za niego składki na ZUS. W zależności od tego, jak długo prowadzi biznes i czy jest sumiennym płatnikiem, może liczyć na opłacenie składek:
- emerytalnej i rentowej – gdy działalność prowadził przynajmniej pół roku i na dzień złożenia wniosku nie zatrudnia pracowników, lub
- samą emerytalną – jeśli jego firma istnieje krócej.
Warunek sześciomiesięcznego stażu składkowego uznaje się za spełniony, jeżeli przedsiębiorca nieprzerwanie przez pół roku przed złożeniem wniosku podlegał z działalności ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowymi i opłacał te składki. Nie ma znaczenia, czy płacił też składkę chorobową. Ważne, aby regularnie, a więc terminowo i w pełnej wysokości łożył daniny emerytalno-rentowe.
Jeśli w tym czasie przedsiębiorcy zdarzyło się uiścić je z opóźnieniem, a nawet gdy miał dług składkowy, ale go spłacił przed złożeniem wniosku o zawieszenie działalności, ZUS uzna, że spełnia kryteria ustawowe, i będzie za niego rozliczał składki emerytalno-rentowe. Tak samo będzie, gdy rodzic ma zaległości, ale je spłaca np. w układzie ratalnym i na bieżąco reguluje wszystkie zobowiązania składkowe.
Jeśli przedsiębiorca nie ma zaległości, a posiada półroczny staż składkowy, będzie też mógł liczyć na opłatę składek na jego ubezpieczenie zdrowotne. A to dlatego, że budżet sfinansuje opiekę medyczną przedsiębiorcy na wychowawczym, jeśli ma on prawo do pokrycia składek emerytalnej i rentowej.
Gdy rodzic ma nieuregulowane zaległości w ZUS, to za czas opieki nad dzieckiem może liczyć jedynie na opłacanie składki emerytalnej. ZUS nie odprowadzi za niego ani rentowej, ani zdrowotnej. Przedsiębiorca nie będzie miał zatem prawa do opieki lekarskiej.
W przyszłym roku zadłużeni przedsiębiorcy będą w lepszej sytuacji. A to za sprawą nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z 9 kwietnia 2015 r. Umożliwi ona rozłożenie na raty zarówno własnych zaległości, jak i tych finansowanych ze środków ubezpieczonych (np. byłych współpracowników zatrudnianych na etacie czy zleceniu, za których przedsiębiorca na czas nie opłacał należności). Dzisiaj takie długi pozbawiają ich tego przywileju.
Na prawo do lekarza w czasie rodzicielskiej pauzy w biznesie nie ma też co liczyć osoba, która dopiero wystartowała z działalnością i nie ma jeszcze półrocznego stażu ubezpieczeniowego. W tej samej sytuacji będzie ten, kto działa na rynku od lat, ale w ostatnim półroczu zawiesił biznes. Przy weryfikacji jego stażu składkowego ZUS uwzględni ostatnie sześć miesięcy przed zgłoszeniem wniosku o zawieszenie działalności z tytułu opieki nad dzieckiem.
Rodzic opiekujący się małym dzieckiem (do ukończenia piątego roku życia) może zawiesić działalność na znacznie dłużej, niż wynika to z ogólnych zasad zawieszania biznesu na podstawie art. 14a ust. 1d–1e ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 584 ze zm.). Chodzi o przerwę nie dłuższą niż 24 miesiące, na którą może się zdecydować każdy przedsiębiorca. Niepracowniczy wychowawczy może trwać aż rok dłużej (maksymalnie trzy lata) i wolno ten okres wykorzystać w całości lub w częściach, nie więcej niż czterech. Można też skorzystać z obu form zawieszenia biznesu.
Na rodzicielską pauzę w biznesie czy realizacji zlecenia decyduje się coraz więcej osób. – Z tytułu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem na 31 grudnia 2013 r. zarejestrowanych było 1,5 tys. ubezpieczonych, w tym 1,3 tys. podlegało tylko ubezpieczeniu emerytalnemu, ale już rok później – 31 grudnia 2014 r. – ubezpieczonych było 5 tys. osób, z czego 2,5 tys. podlegało tylko ubezpieczeniu emerytalnemu – informuje Radosław Milczarski z biura prasowego ZUS.
Prawo korzystania z finansowania składek z budżetu państwa za okres sprawowania opieki mają oboje rodzice. Nie mogą oni jednak korzystać z niego równocześnie. Gdy jedno z rodziców przebywa na urlopie wychowawczym (jest pracownikiem), a drugie jednocześnie spełnia warunki do objęcia ubezpieczeniami jako osoba opiekująca się dzieckiem, budżetowe finansowanie składek przysługuje tylko osobie korzystającej z urlopu.
