Czy trudno skorzystać z ustawy abolicyjnej? Komu ZUS umorzy dług?
Andrzej Radzisław: Warunki, po których spełnieniu dłużnik może się ubiegać o umorzenie zobowiązania, określają przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Jednak decyzja ZUS w tym zakresie jest uznaniowa. Organ rentowy może zatem umorzyć składki, ale nie musi.
Umorzenie długu na podstawie ustawy abolicyjnej, która weszła w życie w styczniu 2013 r., dużo łatwiej uzyskać. Z tej możliwości mogą skorzystać zarówno osoby, które przed 1 września 2012 r. zakończyły prowadzenie działalności, jak i te, które taką działalność w dalszym ciągu prowadzą. Umorzeniu podlegają jednak tylko składki należne za osobę prowadzącą działalność za okres do 28 lutego 2009 r. Abolicja nie dotyczy nieopłaconych składek za pracowników czy zleceniobiorców.
Do kiedy trzeba złożyć wniosek, aby skutecznie pozbyć się długu?
Osoba, która chce skorzystać z możliwości, jakie daje ustawa abolicyjna, wniosek w tej sprawie powinna złożyć w ciągu 24 miesięcy od dnia jej wejścia w życie. Termin ten mija już 15 stycznia 2015 r. Będzie przedłużony tylko wtedy, gdy ZUS wyda decyzję o podleganiu ubezpieczeniom społecznym lub o wysokości zadłużenia z tytułu składek albo o odpowiedzialności za zobowiązania po dniu wejścia w życie ustawy. W takiej sytuacji termin na złożenie wniosku o umorzenie będzie wynosił 12 miesięcy od uprawomocnienia się decyzji, chyba że termin ustalony na ogólnych zasadach – czyli 24 miesiące od dnia wejścia w życie ustawy – okaże się dłuższy.
Dłużnik będzie musiał spłacić zobowiązania niepodlegające umorzeniu w ciągu 12 miesięcy od dnia uzyskania decyzji warunkowej. Czy ten termin będzie można wydłużyć? Czy kilkuletni układ ratalny na spłatę tych należności wchodzi w grę?
Nie. Te należności muszą zostać uregulowane w ciągu 12 miesięcy od daty uprawomocnienia się decyzji określającej warunki umorzenia. Teoretycznie można go wydłużyć, składając odwołanie od decyzji ZUS do sądu. Decyzja stanie się wówczas prawomocna w późniejszym terminie. Jednak przedsiębiorca nie może spłacać zadłużenia, które nie podlega umorzeniu, dłużej niż przez 12 miesięcy od daty uprawomocnienia się tej decyzji.
Czy abolicja może być dla zadłużonego przedsiębiorcy nieopłacalna? Jakie są niekorzystne skutki skorzystania z jej dobrodziejstwa?
Minusem abolicji jest jedynie to, że okres, za który ZUS umorzy składki, nie zostanie zaliczony do okresu ubezpieczenia przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty ani innych świadczeń, do których prawo zależy od posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego. Może to mieć znaczenie dla osób, które zbliżają się już do wieku emerytalnego, a mają krótki staż ubezpieczeniowy.
Jeśli przedsiębiorca spłaci nieumarzalne długi (np. składki za pracowników czy koszty postępowania komorniczego), to czy ZUS może odmówić wydania decyzji abolicyjnej? Jeśli tak, to co może być powodem takiej decyzji?
Jeżeli przedsiębiorca spełni warunki określone w ustawie abolicyjnej, to ZUS musi umorzyć należności. Decyzja w tym zakresie nie jest uznaniowa. Gdyby ZUS odmówił umorzenia, od wydanej decyzji należy wnieść odwołanie do sądu.
—rozmawiała Anna Abramowska
