Rozliczając świadczeniobiorcę w wariancie miesięcznym, ZUS porówna kwoty przychodu osiągnięte przez osobę uprawnioną w kolejnych miesiącach roku rozliczeniowego do dopuszczalnej i granicznej kwoty przychodu obowiązujących w tych miesiącach. Przy ustalaniu zmniejszenia świadczenia za dany miesiąc uwzględni gwarantowaną miesięczną kwotę świadczenia (zasiłku) przedemerytalnego.
Z kolei przy rozliczeniu rocznym ZUS porównuje łączną kwotę przychodu osiągniętą od marca 2012 r. do końca lutego 2013 r. w stosunku do rocznej dopuszczalnej i granicznej kwoty przychodu. Roczne progi zarobkowe stanowią 12-krotność miesięcznych dopuszczalnych i granicznych kwot przychodu obowiązujących w poszczególnych miesiącach poprzedniego roku rozliczeniowego. Wynoszą więc:
- 10 198,80 zł – dopuszczalna kwota przychodu (849,90 zł x 12),
- 28 556,40 zł – graniczna kwota przychodu (2379,70 zł x 12).
Przy ustalaniu zmniejszenia świadczenia (zasiłku) przedemerytalnego za cały rozliczany okres trzeba też uwzględnić roczną gwarantowaną kwotę świadczenia. To 12-krotność miesięcznej minimalnej kwoty świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego. Dla minionego roku rozliczeniowego wynosi ona 5629,44 zł (469,12 zł x 12).
Co do grosza
Gdy w danym miesiącu (całym rozliczanym okresie) doszło do przekroczenia odpowiednio miesięcznej lub rocznej granicznej kwoty przychodu, ZUS stwierdzi, że świadczenie podlega zawieszeniu. Jeśli natomiast przychód uprawnionego z miesiąca (całego rozliczanego okresu) był wyższy wyłącznie od dopuszczalnej kwoty przychodu (rocznej lub miesięcznej), świadczenie odpowiednio zmniejsza się o kwotę przekroczenia tego limitu z zachowaniem minimalnej gwarantowanej jego kwoty.
Może też się zdarzyć, że w danym miesiącu (całym rozliczanym okresie) przychód uprawnionego okazał się niższy od niższego progu zarobkowego (odpowiednio miesięcznego lub rocznego). W takim wypadku ZUS stwierdzi, że świadczenie przysługuje za dany miesiąc (cały rozliczany okres) w pełnej wysokości.
Zwrot lub wyrównanie
W zależności od tego, czy w wyniku rozliczenia świadczenie przysługuje w pełnej lub zmniejszonej wysokości, czy podlega zawieszeniu, ZUS może ustalić:
- prawidłowość wypłaty świadczenia (gdy uprawniony dostał tyle, ile mu się należało w wyniku rozliczenia),
- wyrównanie świadczenia (gdy kwota wypłaconych świadczeń jest niższa od kwoty, która powinna być wypłacona na podstawie dokonanego rozliczenia) lub
- kwotę nienależnie pobranych świadczeń (jeśli świadczeniobiorca otrzymał więcej, niż mu się należało w wyniku rozliczenia).
Miesiąc na oddanie
Kwoty nienależnie pobranych świadczeń należy zwrócić na konto oddziału ZUS podane w decyzji rozliczającej w ciągu miesiąca od daty otrzymania decyzji.
Jeśli uprawniony nie zrobi tego, po uprawomocnieniu się tej decyzji ZUS potrąci należność (aż do całkowitej spłaty) z bieżąco wypłacanych świadczeń. Jeśli i to nie wystarczy, skieruje sprawę do komórki windykacyjnej, aby ściągnąć należność w postępowaniu egzekucyjnym.
