Tak uznał ZUS, wydając indywidualną interpretację składkową 8 stycznia 2013 r. (DI/100000/451/ 1311/2012).
Spółka dostała dofinansowanie w ramach działania 1.3.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Za pozyskane fundusze prowadzi przedszkole i żłobek. W placówkach tych bezpłatnie opieką objęte są dzieci pracowników. Możliwość taka wynika bezpośrednio z regulaminu wynagradzania.
Płatnik uważał, że wartość tych nieodpłatnych świadczeń, jako finansowanych ze środków pochodzących od organizacji międzynarodowych w ramach rządowych programów, stanowi podatkowy przychód zwolniony z podatku PIT na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 114 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU 2012 r., poz. 361 ze zm.; dalej: ustawa o PIT). Zgodnie z nim z daniny dla fiskusa zwolniona jest wartość nieodpłatnych świadczeń oraz wartość świadczeń rzeczowych (w naturze) finansowanych lub współfinansowanych m.in. ze środków organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych, w ramach rządowych programów. Świadczenie na rzecz pracowników w postaci nieodpłatnych usług przedszkola i żłobka mieści się w pojęciu przychodu zwolnionego z opodatkowania. A skoro tak, to takie bonusowe świadczenie – zdaniem płatnika – nie powinno być oskładkowane, ponieważ z § 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wynika, że podstawę składkową stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zdaniem ubiegającego się o interpretację przedsiębiorcy, za przychód uznaje się przysporzenie wskazane w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT, rozumiane jako wartość podlegająca opodatkowaniu tą daniną. Ale jeśli dane świadczenie jest zwolnione z podatku, to jest wyłączone z pojęcia „przychodu" stanowiącego wartość do opodatkowania na gruncie ustawy podatkowej.
Wszystkie te argumenty, zdaniem spółki, przesądzały o tym, że przysporzenia pracownicze w postaci bezpłatnej możliwości korzystania z firmowego żłobka czy przedszkola nie są ozusowane, skoro nie należy od ich wartości odprowadzać zaliczki na PIT. Wyłączenie z opodatkowania powinno implikować również wyłączenie danej wartości z podstawy wymiaru składek.
ZUS decyzją 8 stycznia 2013 r. (DI/100000/451/1311/2012) uznał stanowisko płatnika za nieprawidłowe.
Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.) podstawy wymiaru składek nie stanowią korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji. Jednak wartość całkowicie nieodpłatnych świadczeń na rzecz pracowników, finansowanych ze środków pochodzących od organizacji międzynarodowych nie została wymieniona w katalogu przychodów zwolnionych ze składek na ZUS. Przepisy nie przewidują, aby tego typu całkowicie nieodpłatna korzyść materialna mogła być zwolniona z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne – nawet jeśli będzie wynikać z regulaminu wynagradzania. Warunkiem obligatoryjnym, który nie został spełniony w omawianym przypadku, było partycypowanie przez pracownika w kosztach uzyskania świadczenia.
Od redakcji
Anna Abramowska, redaktor „Rzeczpospolitej"
ZUS ma rację. Przepis rozporządzenia składkowego jest precyzyjny – żeby móc skorzystać ze zwolnienia z § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia składkowego podwładny musi współfinansować koszty uzyskiwanego świadczenia. Nie jest istotna kwota takiego udziału – może być ona symboliczna.
Prawo do tego składkowego wyłączenia zależy od łącznego spełnienia dwóch warunków:
- preferencyjne możliwości zakupu danych produktów czy świadczeń muszą wynikać z postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu,
- cena odkupionego świadczenia musi być niższa niż ta, za jaką pracownik mógłby ją nabyć od samego usługodawcy.
Dla składkowego wyłączenia nie mają natomiast żadnego znaczenia takie okoliczności jak:
- stosunek ceny uiszczonej przez pracownika do ceny rynkowej,
- podmiot, od którego pracownik bezpośrednio nabywa dane świadczenie (zarówno zakup świadczenia bezpośrednio od szefa, jak i od osoby trzeciej na podstawie odrębnych porozumień uprawnia do wyłączenia wartości przychodu pracownika z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jeśli wynika to z układów zbiorowych pracy, regulaminu wynagradzania bądź przepisów o wynagradzaniu),
- ostateczny konsument danej usługi (nabycie danego świadczenia przez zatrudnionego dla kogoś bliskiego również objęte jest wyłączeniem wartości tej usługi z oskładkowania, jeżeli formalnym nabywcą jest pracownik).
Nie można też uznać, że zwolnienie przychodu z opodatkowania przesądza o tym, że dane świadczenie nie stanowi przychodu. Korzysta ono jedynie z ulgi podatkowej, które ustalane jest na odrębnych zasadach od tych obowiązujących przy ustalaniu podstawy oskładkowania.