Gdy firma dobrze prosperuje, przedsiębiorca może sobie pozwolić na  wpłatę wyższych składek, licząc na podwyższenie świadczenia emerytalnego czy chorobowego. Ma możliwość zadeklarowania wyższej od ogólnie obowiązującej wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ale musi pamiętać o dwóch ograniczeniach:

- rocznym ograniczeniu podstawy wymiaru składki emerytalnej i rentowej do kwoty równej 30-krotności prognozowanego na  dany rok przeciętnego wynagrodzenia; w  2011 r. jest to  100 770 zł; jeśli osiągnie ten limit w trakcie roku, to od nadwyżki powinien opłacać składki na pozostałe ubezpieczenia, którymi jest objęty (wypadkowe, zdrowotne, chorobowe) oraz na Fundusz Pracy,

- miesięcznym ograniczeniu podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe do równowartości 250 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału.

- Prowadzę działalność gospodarczą. Zgłosiłem się do obowiązkowych ubezpieczeń i do  dobrowolnego chorobowego. Od dwóch lat moja firma rozwija się doskonale i przynosi pokaźnie przychody. Dlatego zdecydowałem się na opłacanie wyższych składek. W 2010 r. do października płaciłem składki od  5000 zł, od listopada do grudnia podniosłem podstawę składek do 9000 zł, a od  stycznia 2011 do  9100 zł. Jak w tej sytuacji ZUS naliczyłby mi zasiłek, gdybym zachorował jeszcze w grudniu?

– pyta czytelnik.

ZUS naliczy zasiłek od kwoty, którą będzie średnia podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, po odliczeniu 13,71 proc. tych kwot. Gdyby więc czytelnik zachorował w grudniu, ZUS ustali zasiłek od przeciętnej podstawy do opłacenia składki chorobowej od grudnia 2010 do listopada 2011 (po odliczeniu 13,71 proc. każdej z tych kwot).

Tak wynika z art. 48 ust. 1 w zw. z art. 3 pkt 4 ustawy z 25 czerwca 1999 o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.).

Tylko do granicy

Podstawą wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe jest podstawa wymiaru do naliczenia składek emerytalnej i rentowej (art. 20 ustawy z 13 października 1998 o systemie ubezpieczeń społecznych; tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.). Dlatego nie można zadeklarować, żeby podnieść tylko składkę chorobową.

Podstawa wymiaru tej składki może więc być wyższa od kwot, od jakich naliczane są składki emerytalna i rentowa tylko wtedy, gdy tych ostatnich przedsiębiorca już nie płaci, bo jego przychód przekroczył roczną granicę 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia. Ten limit nie obejmuje składki chorobowej, którą wtedy nadal trzeba opłacać w wysokości 2,45 proc. podstawy wymiaru (art. 20 ust. 1 i 2 ustawy o sus).

Tutaj jednak rolę może odegrać inne ograniczenie, które dotyczy podstawy składki na ubezpieczenie chorobowe opłacanej dobrowolnie. Nie może to być kwota wyższa niż 250 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale.

Limit ten ustala się poczynając od trzeciego miesiąca kwartału kalendarzowego na okres kolejnych trzech miesięcy. W okresach, które wskazał czytelnik, składka chorobowa nie mogła być opłacana od kwot wyższych niż:

- od 1.12.2010 do 28.02.2011 – 8007,70 zł (3203,08 zł x 250 proc.),

- od 1.03.2011 do 31.05.2011 – 8595,53 zł (3438,21 zł x 250 proc.),

- od 1.06.2011 do 31.08.2011 – 8665,83 zł (3466,33 zł x 250 proc.),

- od 1.09.2011 do 30.11.2011 – 8415,28 zł (3366,11 zł x 250 proc.),

- od 1.12.2011 do 29.02.2012 – 8540 zł (3416 zł x 250 proc.).

Dniówka pod limit

Zasiłek dla czytelnika ZUS obliczy z podstawy wymiaru składki chorobowej za okres od grudnia  2010 do listopada 2011. Za  wszystkie te miesiące czytelnik zadeklarował wyższą niż minimalna podstawę wymiaru składki na  ubezpieczenie chorobowe.

Do  obliczenia wysokości zasiłku ZUS przyjmie więc kwotę faktycznie zadeklarowaną, ale ograniczoną do  250 proc. przeciętnej miesięcznej płacy. Każdą z tych kwot obniży jednak wcześniej o 13,71 proc.

Za kolejne miesiące do obliczeń ZUS przyjmie kwoty:

- od grudnia 2010 do lutego 2011 po:  6909,84 zł; 8007,70 zł – 1097,86 zł,

- od marca do maja 2011 po:  7417,08 zł; 8595,53 zł – 1178,45 zł,

- od czerwca do sierpnia 2011 po:  7477,74 zł; 8665,83 zł – 1188,09 zł,

- od września do listopada 2011 po: 7261,55 zł; 8415,28 zł – 1153,73 zł.

[(3 x 6909,84 zł) + (3 x 7417,08 zł) + (3 x 7477,74) + (3 x 7261,55 zł)] : 12 miesięcy = 7266,55 zł

Zatem podstawa wymiaru chorobówki wyniesie 7266,55 zł, a stawka dzienna zasiłku (w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru):

(7266,55 zł x 80 proc.) : 30 dni = 193,77 zł