- W jaki sposób rozliczać za zleceniobiorców składki w okresie, w którym nie pracują np. z powodu swojej choroby lub opieki nad dzieckiem?
Zdarza się również, że osoba przez pewien czas chora swoją pracę wykonuje w pozostałym okresie i w danym miesiącu uzyskuje zasiłek i pełne wynagrodzenie. Czy od całego wynagrodzenia powinny być naliczane składki? Jakie dokumenty składać do ZUS?
– pyta czytelniczka.
Zleceniodawca ma obowiązek rozliczać składki za swoich zleceniobiorców nie tylko w okresie, w którym wykonują oni pracę, ale także gdy są do niej niezdolni z powodu choroby.
Trochę zasad
Przypomnijmy, że osoba zatrudniona na podstawie umowy-zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, a dobrowolnie chorobowemu. Objęcie tym ostatnim następuje od dnia złożenia wniosku, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony.
Konsekwencją przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego jest konieczność opłacania składki na to ubezpieczenie. Finansuje ją z własnych środków sam ubezpieczony.
Osoba, która przystąpi do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego i będzie miała wymagany okres podlegania temu ubezpieczeniu (90 dni), nabędzie w razie choroby prawo do zasiłku chorobowego, a po upływie okresu zasiłkowego może też otrzymać świadczenie rehabilitacyjne.
Ma także prawo do zasiłku opiekuńczego (np. w przypadku choroby dziecka) i macierzyńskiego. Te świadczenia przysługują bez tzw. okresu wyczekiwania.
Prawo do zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego zleceniobiorca nabywa po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Do tego okresu wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni.
Bez okresu wyczekiwania (od pierwszego dnia ubezpieczenia) zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego przysługuje
- absolwentom szkół lub szkół wyższych, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych, oraz
- posłom i senatorom, którzy przystąpią do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji.
Zleceniobiorcom nie przysługuje wynagrodzenie chorobowe, na które mogą liczyć pracownicy. Od pierwszego dnia niezdolności do pracy mogą otrzymywać zasiłek chorobowy. Będzie go wypłacał zleceniodawca, jeśli jest do tego uprawniony, albo ZUS.
Oczywiście płatnik, który wypłaca zasiłki, wlicza je w ciężar składek, czyli potrąca z kwoty, jaką powinien opłacić w danym miesiącu do ZUS.
Jak przy pracowniku
Gdy płatnik wypłaca zasiłek, to wykonuje takie obowiązki, jak przy absencji pracownika. Składa zatem raport ZUS RSA, gdzie wykazuje okres, za który wypłacił zasiłek, liczbę dni zasiłkowych i kwotę zasiłku. Wątpliwości powstają, gdy zleceniobiorca jest chory, ale zasi-
łek mu nie przysługuje, bo do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego nie przystąpił. Część płatników składa wówczas za zleceniobiorcę raport ZUS RSA i wykazuje absencję chorobową, podając kod świadczenia przerwy 151 (okres usprawiedliwionej nieobecności w pracy bez prawa do wynagrodzenia lub zasiłku). A inni tego dokumentu nie składają, uznając, że kod 151 a także 152 (okres usprawiedliwionej nieobecności w pracy) dotyczy pracowników.
Zleceniobiorca w odróżnieniu od pracownika nie musi swojej pracy wykonywać codziennie i pod kierownictwem pracodawcy. Zleceniobiorca ma większą swobodę w wyborze sposobu wykonania swoich obowiązków i sam może decydować, kiedy swoje usługi będzie świadczył. Ogranicza go oczywiście treść zawartej umowy.
Teoretycznie zleceniobiorca może więc mieć umowę zawartą na trzy miesiące, a pracę wykonywać tylko w ściśle określone dni.
Gdy w danym okresie z powodu choroby swoich obowiązków zleceniobiorca nie wykonuje, to płatnik może tę absencję wykazać w raporcie ZUS RSA z kodem 151 (okres usprawiedliwionej nieobecności w pracy bez prawa do wynagrodzenia lub zasiłku), jeżeli zleceniodawca usprawiedliwi swoją nieobecność chorobą.
Jednak gdy zleceniobiorca sam decyduje, w które dni wykonuje swoje obowiązki, to okres niezdolności do pracy nie powinien być wykazywany.
Okres pobierania zasiłku chorobowego jest okresem przerwy w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne ze zlecenia. Informację o tych przerwach płatnik przekazuje w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RSA z odpowiednim kodem świadczenia/przerwy (zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego). Raport ten składa za miesiąc, w którym wypłacił zasiłek zleceniobiorcy.
Przykład
Zleceniobiorca był chory od 30 marca do 10 kwietnia. Zasiłek chorobowy za ten okres otrzymał od zleceniodawcy 30 kwietnia.
W przekazywanym za ubezpieczonego raporcie ZUS RSA za kwiecień płatnik powinien wykazać okres 26.03 – 10.04, liczbę dni zasiłkowych/liczbę wypłat oraz kwotę wypłaconego zasiłku.
Oczywiście składa za zleceniobiorcę również raport ZUS RCA, gdzie jako podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wykazuje wypłacone w kwietniu wynagrodzenie.
Płatnik, który wypłaca zasiłki, w pole liczba dni zasiłkowych/liczba wypłat wpisuje liczbę dni, za które świadczenie jest wypłacane. Przy wypłacie świadczenia rehabilitacyjnego wpisuje liczbę wypłat (czyli miesięcy, za które następuje wypłata tego świadczenia).
Zleceniodawca, który nie jest uprawniony do wypłacania zasiłków w raporcie ZUS RSA w okresie, gdy zleceniobiorca jest chory, pole kwota zostawia puste lub wpisuje 0,00, a pola liczba dni zasiłkowych nie wypełnia.
W razie wypadku
Osoba, która z umowy-zlecenia podlega ubezpieczeniu wypadkowemu, ma prawo do świadczeń (w tym do zasiłku chorobowego) z tego ubezpieczenia, jeśli ulegnie wypadkowi przy pracy.
Może z niego korzystać, bez względu na to czy przystąpiła lub nie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
I to od razu, bo prawo do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego nie jest uzależnione od okresu wyczekiwania jak przy zasiłkach chorobowych z ubezpieczenia chorobowego.
Czytaj też:
Zobacz:
» Kadry i płace » ZUS » Składki ZUS » Dokumenty, rejestracja, rozliczenia
»
»
»
Zasiłek i wynagrodzenie chorobowe
» Składki ZUS » Kto i od jakiej umowy płaci składki » Umowa zlecenia
