Prawo do zasiłków i ich wysokość ustalają i świadczenia te wypłacają:

- płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego więcej niż 20 ubezpieczonych,

- ZUS – u mniejszych płatników.

Zasady te określa art. 61[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=5B7ABE722A810B65BC2F198A10213CCA?id=352798] ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512)[/link].

[srodtytul]Na kolejny rok[/srodtytul]

Liczbę ubezpieczonych ustala się na rok kalendarzowy według stanu na 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego.

Jeżeli płatnik składek na 30 listopada nie zgłaszał nikogo do ubezpieczenia chorobowego, liczbę ubezpieczonych ustala według stanu na pierwszy miesiąc, w którym dokonał takiego zgłoszenia.

Liczba ubezpieczonych chorobowo w dniu przyjętym do ustalenia płatnika zasiłków na następny rok kalendarzowy (30 listopada poprzedniego roku lub pierwszy miesiąc, w którym płatnik zgłosił ubezpieczonych do ubezpieczenia chorobowego) przesądza o tym, czy w całym następnym roku to on będzie wypłacał zasiłki chorobowe pracownikom i innym ubezpieczonym (np. zleceniobiorcom), czy będzie to robił ZUS.

Zmiana liczby ubezpieczonych (spadek lub wzrost) po tym dniu nie wpływa już na wypłatę świadczeń w całym roku kalendarzowym.

[ramka][b]Przykład[/b]

30 listopada 2009 r. pracodawca zgłaszał do ubezpieczenia chorobowego 19 pracowników i trzech zleceniobiorców, którzy przystąpili do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.

Tym samym miał obowiązek wypłaty zasiłków chorobowych pracownikom i zleceniobiorcom przez cały 2010 r. W lutym 2010 r. odeszło dwóch pracowników i nie przedłużono umowy dwóm zleceniobiorcom. W firmie pozostało tylko 18 ubezpieczonych chorobowo (17 pracowników i jeden zleceniobiorca).

Mimo że było ich mniej niż 20, pracodawca do końca 2010 r. musi wypłacać personelowi zasiłki z ubezpieczenia chorobowego. O tym czy będzie je wypłacał w 2011 r., zdecyduje liczba ubezpieczonych zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego na 30 listopada 2010 r.[/ramka]

[srodtytul]Kogo uwzględnić[/srodtytul]

Płatnikiem składek na ubezpieczenie chorobowe jest pracodawca w stosunku do pracowników i innych ubezpieczonych. Wśród nich należy uwzględnić:

- pracowników (w tym również uczniów),

- podlegające ubezpieczeniu chorobowemu osoby wykonujące pracę nakładczą,

- podlegających ubezpieczeniu chorobowemu zleceniobiorców,

- podlegające ubezpieczeniu chorobowemu osoby prowadzące działalność gospodarczą i osoby z nimi współpracujące.

W tej liczbie nie uwzględnia się osób przebywających na urlopach wychowawczych i bezpłatnych oraz duchownych podlegających ubezpieczeniu chorobowemu.

Jeżeli oddział ZUS rozpoczął wypłatę zasiłku przed 1 stycznia kolejnego roku kalendarzowego, kontynuuje ją w nowym roku kalendarzowym, nawet jeżeli od 1 stycznia płatnik składek jest już zobowiązany do regulowania zasiłków ubezpieczonym.

Takiego obowiązku nie ma pracodawca, jeżeli w roku kalendarzowym jest płatnikiem zasiłków, a w następnym już nie, nie musi wypłacać zasiłków chorobowych pracownikom i innym ubezpieczonym po 31 grudnia roku kalendarzowego. W takiej sytuacji wypłaca zasiłek tylko do 31 grudnia, a dalszą jego wypłatę przejmie ZUS, właściwy dla miejsca położenia pracodawcy.

Aby ZUS przejął wypłatę świadczenia, pracodawca przekazuje mu oryginał zwolnienia lekarskiego, na podstawie którego uregulował część zasiłku (poświadczoną kserokopię zwolnienia pozostawia w aktach do kontroli).

Pracodawca powinien też wypełnić i przesłać ZUS druk ZUS Z3 (za pracownika) albo druk ZUS Z3a (za zleceniobiorcę), co umożliwi oddziałowi sprawdzenie naliczenia i podjęcie wypłaty zasiłku.

[srodtytul]U prowadzących działalność[/srodtytul]

Osobom prowadzącym działalność gospodarczą i w tym charakterze zgłoszonym do ZUS zasiłki chorobowe zawsze wypłaca ZUS. I to niezależnie od tego czy prowadzą małą czy dużą firmę. Przesądza o tym art. 4 pkt 2 lit. a [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=333804]ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.)[/link].

Zatem w firmie zatrudniającej więcej niż 20 osób ubezpieczonych chorobowo zasiłki cho- robowe pracownikom i np. zleceniobiorcom wypłaca pracodawca, a pracodawcy (jeżeli jest zgłoszony do ZUS jako osoba prowadząca działalność i dobrowolnie przystąpił do ubezpieczenia chorobowego) zasiłki chorobowe reguluje ZUS.

[i]Autorka jest radcą prawnym w Departamencie Ubezpieczeń Społecznych w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej[/i]