Zarząd odpowie za niezapłacone składki na Fundusz Pracy

Zasady odpowiedzialności członków zarządu za składki określa stosowany w sposób odpowiedni art. 116 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=176376]ordynacji podatkowej[/link]. Odsyła do niego [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=184677]ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych[/link] (dalej: ustawa o sus).

[srodtytul]Przepisy podatkowe[/srodtytul]

Zgodnie art. 116 ordynacji podatkowej za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

> nie wykazał, że:

– we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo

– niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy;

> nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

Przy czym odpowiedzialność członków zarządu obejmuje tylko zaległości z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu, oraz zaległości wymienione w art. 52 ordynacji podatkowej (nadpłata, zwrot, wynagrodzenie płatników lub inkasentów, oprocentowanie nienależnej nadpłaty lub zwrotu) powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu.

[srodtytul]W czasie pełnienia funkcji[/srodtytul]

Dla przyjęcia odpowiedzialności członka zarządu spółki z o.o. za zobowiązania z tytułu nieopłacenia składek na ubezpieczenie społeczne konieczne jest ustalenie, że należności te były wymagalne w czasie pełnienia przez niego obowiązków członka zarządu, przerodziły się w zaległości spółki, a egzekucja prowadzona przeciwko spółce okazała się bezskuteczna. Tak też wskazywał [b]Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 3 marca 2004 r. (III AUa 477/03)[/b].

Oznacza to, że [b]członkowie zarządu mogą odpowiadać solidarnie całym swoim majątkiem za składki na ubezpieczenia społeczne niezapłacone przez spółkę. Przy czym członek zarządu odpowiada tylko za te zaległości z tytułu składek, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez niego obowiązków[/b].

[srodtytul]Nie tylko ubezpieczenia społeczne[/srodtytul]

Zastosowanie art. 116 ordynacji podatkowej do odpowiedzialności za niezapłacone składki na ubezpieczenia społeczne nie budzi wątpliwości, gdyż odesłanie zawarte w art. 31 ustawy o sus jest tu jednoznaczne. Bardziej natomiast problematyczna była możliwość zastosowania tego przepisu do składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz składek na Fundusz Pracy (FP) i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP).

Zgodnie z art. 32 ustawy o sus do składek na FP i FGŚP, na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne.

Taka treść przepisu budzi kontrowersje co do możliwości zastosowania na jego podstawie zasad wynikających z art. 116 ordynacji podatkowej do wymienionych składek.

W orzecznictwie sądowym kwestia ta była także różnie rozstrzygana. Obecnie jednak [b]dominuje stanowisko, że art. 116 ordynacji podatkowej stosuje się odpowiednio także do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Taki też pogląd wyrażano w uchwale Sądu Najwyższego z 4 czerwca 2008 (II UZP 3/08)[/b], gdzie wyraźnie stwierdzono, że członkowie zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mogą, na podstawie art. 116 ordynacji podatkowej, w związku z art. 32 i art. 31 ustawy o sus, zostać obciążeni odpowiedzialnością za niezapłacone w terminie przez tę spółkę składki na FP, FGŚP i na ubezpieczenie zdrowotne.

Pogląd ten jest, moim zdaniem, w pełni uzasadniony, gdyż w dyspozycji art. 32 ustawy o sus wprawdzie w sposób wyczerpujący wymieniono przypadki, w których do wskazanych należności stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne, jednakże w katalogu tym znajduje się także pojęcie „poboru składek”. Jest ono czynnością poprzedzającą egzekucję. Polega głównie na wskazaniu podmiotu zobowiązaniowego i zakreśleniu mu terminu uregulowania należności.

Zatem można uznać, że istnieje podstawa na zastosowanie zasad określonych w art. 116 ordynacji podatkowej do składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz składek na FP i FGŚP. Oznacza to w praktyce istotne zwiększenie zakresu odpowiedzialności członków zarządu.

[i]Autor jest sędzią w Sądzie Okręgowym w Kielcach[/i]