Rada gminy, działając na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy z 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych (Dz.U. z 2021 r., poz. 2490, dalej jako: uosp), podjęła w sprawie ustalenia wysokości ekwiwalentu pieniężnego dla strażaków ratowników Ochotniczej Straży Pożarnej, którzy uczestniczyli w działaniach ratowniczych, akcjach ratowniczych, szkoleniach lub ćwiczeniach.

Na uchwałę skargę wniósł prokurator rejonowy, domagając się stwierdzenia jej nieważności w całości. Jego zdaniem uchwała narusza prawo poprzez wskazanie w § 1, iż ekwiwalent przysługuje „za każdą rozpoczętą godzinę udziału” w wymienionych w uchwale działaniach, podczas gdy ustawa przewiduje taki ekwiwalent naliczany za każdą rozpoczętą godzinę od zgłoszenia wyjazdu z jednostki ochotniczej straży pożarnej. Zdaniem prokuratora jest to wyjście poza granice delegacji ustawowej i może prowadzić do sporów co do rozpoczęcia terminu liczenia należnego dla strażaka ratownika ekwiwalentu.

Czytaj więcej

Strażacy niepewni wypłaty po zmianie przepisów

W odpowiedzi na skargę przewodniczący rady gminy wniósł o jej oddalenie i wskazał, że uchwała nie narusza żadnego przepisu, a jedynie precyzuje w sposób niebudzący wątpliwości wynikające z nich prawo i obowiązek ustanowiony przez ustawodawcę w treści całej ustawy o ochotniczych strażach pożarnych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że zarzut prokuratora dotyczący wadliwego ustalenia stawek ekwiwalentu pieniężnego jest zasadny. Podstawę prawną do ustalania przedmiotowego ekwiwalentu stanowi art. 15 ust. 2 uosp, zgodnie z którym wysokość ekwiwalentu pieniężnego ustala, nie rzadziej niż raz na dwa lata, właściwa rada gminy w drodze uchwały. Wysokość ekwiwalentu pieniężnego nie może przekraczać 1/175 przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego brutto, ogłoszonego przez prezesa GUS.

Ekwiwalent pieniężny naliczany jest za każdą rozpoczętą godzinę od zgłoszenia wyjazdu z jednostki ochotniczej straży pożarnej. Wypłacany on jest z budżetu właściwej gminy.

Wbrew stanowisku rady gminy redakcja cytowanego przepisu nie nasuwa wątpliwości, że ekwiwalent ten nie przysługuje za udział w wymienionych w uchwale działaniach – jak to ustalono w zaskarżonej uchwale – lecz „za każdą rozpoczętą godzinę od zgłoszenia wyjazdu z jednostki ochotniczej straży pożarnej”. WSA uznał, że zakwestionowany przepis uchwały jest niezgodny z ustawą kompetencyjną, a pozostawienie go w obrocie prawnym może prowadzić do sporów co do rozpoczęcia terminu liczenia należnego dla strażaka ratownika OSP ekwiwalentu, np. wywodzeniu, że taki ekwiwalent liczony powinien być nie od zgłoszenia wyjazdu, lecz okresu wcześniejszego, jak np. zgłoszenia gotowości czy pojawienia się w jednostce OSP.

Tymczasem oczywiste jest, że uchwalając akty prawa miejscowego w oparciu o normę ustawową, organ stanowiący musi ściśle uwzględniać wytyczne zawarte w upoważnieniu, a normy kompetencyjne powinny być odczytywane w sposób literalny.

Sygnatura akt: II SA/Ol 578/22