Potwierdził to w niedawnym wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, do którego trafiła skarga prokuratora rejonowego w Braniewie na uchwałę Rady Gminy Wilczęta. W uchwale tej ustalono wysokość ekwiwalentu pieniężnego dla strażaków - ratowników Ochotniczej Straży Pożarnej, którzy uczestniczyli w działaniach ratowniczych, akcjach ratowniczych, szkoleniach lub ćwiczeniach.
Od kiedy liczyć
W skardze wskazano, że uchwała narusza prawo poprzez wskazanie, iż ekwiwalent przysługuje „za każdą rozpoczętą godzinę udziału” w wymienionych w uchwale działaniach, podczas gdy ustawa przewiduje taki ekwiwalent naliczany za każdą rozpoczętą godzinę od zgłoszenia wyjazdu z jednostki ochotniczej straży pożarnej. Zdaniem prokuratora, powoduje to wyjście poza granice delegacji ustawowej i może prowadzić do sporów co do rozpoczęcia terminu liczenia należnego dla strażaka ratownika OSP ekwiwalentu.
Czytaj więcej
Wypłata ekwiwalentów pieniężnych za służbę w Ochotniczych Strażach Pożarnych w pierwszej połowie 2022 r. jest zagrożona, bo po zmianie przepisów dopiero od 30 czerwca 2022 r. gminy mogą wydawać uchwały w sprawie takich świadczeń.
W odpowiedzi na skargę przewodniczący rady gminy wyjaśnił, że zakwestionowana uchwała nie narusza żadnego przepisu, a jedynie precyzuje w sposób nie budzący wątpliwości wynikające z nich prawo i obowiązek ustanowiony przez ustawodawcę w treści całej ustawy o ochotniczych strażach pożarnych.
Jaka podstawa prawna
Rozpatrujący skargę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie przypomniał, że podstawę prawną do ustalania przedmiotowego ekwiwalentu stanowi art. 15 ust. 2 ustawy o ochotniczych strażach pożarnych. Zgodnie z nim wysokość ekwiwalentu pieniężnego ustala, nie rzadziej niż raz na 2 lata, właściwa rada gminy w drodze uchwały. Wysokość ekwiwalentu pieniężnego nie może przekraczać 1/175 przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego brutto, ogłoszonego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" (…) przed dniem ustalenia ekwiwalentu pieniężnego, naliczanego za każdą rozpoczętą godzinę od zgłoszenia wyjazdu z jednostki ochotniczej straży pożarnej. Ekwiwalent pieniężny jest wypłacany z budżetu właściwej gminy.
Zdaniem WSA, wbrew stanowisku rady gminy, redakcja cytowanego przepisu nie nasuwa wątpliwości, że ekwiwalent ten nie przysługuje za udział w wymienionych w uchwale działaniach – jak to ustalono w zaskarżonej uchwale – lecz „za każdą rozpoczętą godzinę od zgłoszenia wyjazdu z jednostki ochotniczej straży pożarnej”.
Ważne wytyczne
Sąd przyznał więc rację prokuratorowi, że zakwestionowany przepis uchwały jest niezgodny z ustawą kompetencyjną, a pozostawienie go w obrocie prawnym może prowadzić do sporów co do rozpoczęcia terminu liczenia należnego dla strażaka ratownika OSP ekwiwalentu. Jak podkreślono, oczywiste jest, że uchwalając akty prawa miejscowego w oparciu o normę ustawową, organ stanowiący musi ściśle uwzględniać wytyczne zawarte w upoważnieniu, a normy kompetencyjne powinny być odczytywane w sposób literalny.
- Odstąpienie od tej zasady narusza związek formalny i materialny między tym aktem a ustawą, co stanowi istotne naruszenie prawa – dodał sąd.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 17 listopada 2022 r.
Sygnatura akt: II SA/Ol 578/22
