Czy aport koparko-ładowarki podlega VAT?

Gmina wystąpiła z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w celu potwierdzenia, czy wniesienie w formie aportu koparko-ładowarki do spółki komunalnej można uznać za czynność pozostającą poza zakresem opodatkowania VAT.

Opis sprawy

Koparko-ładowarka została zakupiona na potrzeby wykonywania bieżących napraw i remontów dróg gminnych oraz w części do zadań inwestycyjnych na drogach wyłącznie gminnych (np. budowa nowego chodnika czy parkingu).

Z uwagi na wykorzystywanie koparko-ładowarki wyłącznie do czynności będących poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT (tj. wyłącznie do zadań bieżących i inwestycyjnych w zakresie dróg gminnych), gminie nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego od wydatków związanych z nabyciem i eksploatacją koparko-ładowarki. Gmina nie dokonywała zatem odliczeń VAT naliczonego od wydatków związanych z nabyciem koparko-ładowarki oraz wydatków związanych z bieżącym wykorzystywaniem koparko-ładowarki (tj. wydatków w zakresie paliwa, części zamiennych, serwisu i innych). Koparko-ładowarka nie była wykorzystywana do czynności zwolnionych z VAT.

Gmina zamierza wnieść koparko-ładowarkę jako wkład niepieniężny (aport) do spółki komunalnej, w której posiada 100 proc. udziałów. Spółka prowadzi działalność gospodarczą z zakresu użyteczności publicznej, w szczególności w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków. W spółce koparko-ładowarka będzie wykorzystywana m.in. do remontów sieci wodociągowych i kanalizacyjnych, do budowy przyłączy wod-kan do nieruchomości stanowiących własność przeróżnych podmiotów oraz może być wynajmowana wraz z operatorem koparki dla różnych podmiotów.

Zdaniem wnioskodawcy

Zdaniem gminy, aport koparko-ładowarki dokonywany przez gminę do spółki będzie czynnością pozostającą poza zakresem opodatkowania VAT. Jak gmina uzasadniła, przy nabyciu koparko-ładowarki gminie nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego. Koparko-ładowarka była - przez cały okres jej posiadania przez gminę - wykorzystywana wyłącznie do realizacji zadań własnych gminy z zakresu dróg gminnych. Gmina nie dokonywała odliczeń VAT naliczonego od wydatków związanych z nabyciem i korzystaniem z koparko-ładowarki. W konsekwencji, dla transakcji wniesienia koparko-ładowarki aportem do spółki, gmina nie działa w charakterze podatnika VAT. Aport będzie zatem czynnością pozostającą poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT.

Stanowisko dyrektora KIS

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej nr 0113-KDIPT1-1.4012. 857.2024.1.MG z 15 stycznia 2025 r. uznał, że stanowisko gminy jest prawidłowe. Dyrektor KIS wskazał, że wyłączenie z grona podatników VAT organów władzy publicznej jest możliwe tylko wtedy, gdy wykonują one czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji państwowych np. w zakresie administracji, sądownictwa, obrony narodowej. Wówczas wyłączenie z opodatkowania nie prowadzi do naruszenia zasad konkurencji. Organy władzy publicznej są natomiast podatnikami VAT jedynie w zakresie czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych.

Art. 15 ust. 6 ustawy o VAT jak i art. 13 dyrektywy 2006/112/WE wyłączają z opodatkowania organy podlegające prawu publicznemu, jeżeli prowadzą daną działalność jako organy publiczne, nawet wtedy, gdy pobierają z tytułu tej działalności wynagrodzenie. Czynności, w których organy te uczestniczą jako organy publiczne, to określone prawem czynności wykonywane w interesie publicznym. Zatem czynności, w stosunku do których organy publiczne nie są traktowane jako podatnicy, to czynności wykonywane przez nie w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji państwowych, a także czynności, do których wykonywania są uprawnione wyłącznie organy publiczne. Organy oraz urzędy publiczne generalnie są więc uznawane za podatników. Dotyczy to jednakże tylko tej sfery, w której faktycznie występuje konsumpcja oraz gdzie podmioty te mogą konkurować z podmiotami prawa prywatnego.

Dyrektor KIS wyjaśnił także, że kryterium decydujące o uznaniu organu władzy publicznej za podatnika podatku VAT jest zachowywanie się nie jak organ władzy, lecz jak podmiot gospodarczy (przedsiębiorca) w stosunku do określonych transakcji lub czynności. Szczególnie jest to uzasadnione w tych przypadkach, gdzie identyczne czynności lub bardzo zbliżone czynności bądź też transakcje mogą być wykonywane przez podmioty prywatne (np. przedsiębiorców).

W ocenie dyrektora KIS, za podatnika podatku VAT będzie uznany tylko taki podmiot, który dokonuje czynności zmierzających do wykorzystania nabytych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. To prowadzi do wniosku, że należy każdorazowo badać, czy sprzedaż majątku jednostki samorządu terytorialnego podlega wyłączeniu z VAT w konkretnych okolicznościach faktycznych sprawy.

Odnosząc się do okoliczności sprawy, dyrektor KIS stwierdził, że skoro koparko-ładowarka, mająca być przedmiotem wniesienia w formie aportu do spółki, wykorzystywana była przez gminę wyłącznie do realizacji zadań własnych i gmina nie dokonywała odliczenia podatku naliczonego, gdyż takie prawo gminie nie przysługiwało, to w odniesieniu do czynności wniesienia w formie aportu koparko-ładowarki do spółki gmina nie będzie działała dla tej czynności w charakterze podatnika podatku VAT. Transakcja wniesienia w formie aportu koparko-ładowarki do spółki, wykorzystywanej do działalności niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT - wynikającej z zadań własnych, nałożonych odrębnymi przepisami, realizowanych w ramach reżimu publicznoprawnego, będzie pozostawała poza zakresem ustawy o VAT. Czynność ta będzie bowiem realizowana przez gminę poza zakresem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Oznacza to, że wniesienie w formie aportu koparko-ładowarki do spółki, wykorzystywanej do działalności niepodlegającej VAT, nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zdaniem eksperta

Joanna Pęczek-Czerwińska, doradca podatkowy, Partner w ABJP Doradztwo Podatkowe

Należy zgodzić się z podejściem o braku opodatkowania VAT wniesienia w formie aportu koparko-ładowarki do spółki. Koparko-ładowarka była bowiem wykorzystywana przez gminę do realizacji jej zadań własnych niestanowiących działalności gospodarczej. Naprawiając i remontując drogi gminne gmina nie działała w charakterze podatnika VAT. Zasadne jest zatem stwierdzenie, że gmina nie może występować w charakterze podatnika wnosząc aportem koparko-ładowarkę do spółki komunalnej.

Stanowisko przedstawione w omawianej interpretacji indywidualnej nie jest odosobnione. Podobnie dyrektor KIS wypowiedział się w interpretacji indywidualnej nr 0112-KDIL1-2.4012.76.2025.2.MR z 14 maja 2025 r. dotyczącej aportu nakładów na infrastrukturę oświetleniową.