Zadatek lub zaliczka wpłacane są przez stronę umowy przed wykonaniem umowy. W przypadku, gdy umowa nie zostanie wykonana, co do zasady zaliczka podlega zwrotowi, a zadatek nie (poza wyjątkami, np. gdy za brak wykonania umowy ponoszą odpowiedzialność obie strony umowy). Z tego powodu, w umowie należy precyzyjnie określić, czy wpłacana kwota stanowi zadatek, czy zaliczkę, tak aby zapobiec ewentualnym sporom w przyszłości odnośnie do charakteru i skutków dokonanej zapłaty. Zarówno zadatek, jak i zaliczka stanowią dodatkowe zastrzeżenie umowne, które mogą wprowadzić strony do umowy według swojego uznania. Obie klauzule mogą być wykorzystane np. przy zawieraniu przedwstępnej umowy sprzedaży.