- Pracownik został powołany do rady nadzorczej działającej w naszej spółce. W czasie pracy odbyło się posiedzenie tego organu i pracownik w nim uczestniczył kilka godzin. Czy za udział w obradach rady przysługuje mu wynagrodzenie? Jak je obliczyć? Za pełnioną funkcję pracownikowi przyznano dodatkowe wynagrodzenie.

Ten sam pracownik jest także krwiodawcą. Stacja wezwała go do oddania krwi w dzień dla niego roboczy. Czy dzień wolny z tego powodu powinien być płatny, a jeśli tak, to jak ustalić wynagrodzenie, jeśli oprócz stawki zasadniczej 4000 zł pracownik otrzymuje premię zmienną miesięczną i kwartalną?

– pyta czytelnik.

Za udział w posiedzeniu rady nadzorczej spółki, będącej pracodawcą jej członka, pracownik nie dostanie wynagrodzenia. Nie jest to bowiem płatne zwolnienie od pracy. Ma za to prawo do wynagrodzenia za dzień, w którym poddał się pobieraniu krwi jako krwiodawca.

Wynagrodzenie za ten czas oblicza się na zasadach ustanowionych dla ustalania wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. Uwzględnia się zatem zmienne miesięczne składniki wynagrodzenia z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie, i bez składników kwartalnych.

Wolne na obrady...

Pracownik podmiotu, w którym działa rada nadzorcza, może być jednocześnie członkiem tego organu stanowiącego. Najczęściej osoba ta pełni funkcję na podstawie aktu powołania, bez nawiązywania odrębnego stosunku prawnego, np. umowy-zlecenia. W drodze uchwały zgromadzenia wspólników członkowi rady można przyznać wynagrodzenie za udział w jej obradach.

Temu, kto oprócz obowiązków wynikających z angażu sprawuje jednocześnie funkcję w radzie działającej u zatrudniającego go pracodawcy, przysługuje zwolnienie od pracy na czas niezbędny do uczestniczenia w jej posiedzeniach. Tak wynika z § 14 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (DzU nr 60, poz. 281 ze zm., dalej rozporządzenie o usprawiedliwianiu nieobecności).

Jeżeli zatem zebranie rady nadzorczej odbywa się w godzinach pracy pracownika będącego jej członkiem, pracodawca musi go zwolnić od pracy, ale nie ma obowiązku wypłacać mu wynagrodzenia za czas udziału w posiedzeniach. To z kolei wynika z konstrukcji § 16 rozporządzenia o usprawiedliwianiu nieobecności. Przepis ten wskazuje, jakie zwolnienia od pracy są płatne.

Wśród nich nie ma tego związanego z udziałem w pracach rady nadzorczej pracodawcy. Oznacza to, że w tej sytuacji pracownik nie ma prawa do wynagrodzenia za czas chwilowego niewykonywania standardowych obowiązków na swoim stanowisku.

...i użycie strzykawki

Inaczej jest, gdy pracownik korzysta ze zwolnienia od zadań, aby oddać krew w stacji krwiodawstwa. Pracodawca musi wtedy dać wolne pracownikowi będącemu krwiodawcą na czas oddawania krwi, oznaczony przez punkt krwiodawstwa. Szef ma też obowiązek zwolnić od pracy krwiodawcę na czas niezbędny do przeprowadzenia zaleconych przez stację krwiodawstwa okresowych badań lekarskich, jeżeli nie mogą one być wykonane w czasie wolnym od pracy (§ 12 rozporządzenia o usprawiedliwianiu nieobecności).

Za czas oddawania krwi w godzinach roboczych pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia ustalonego na podstawie przepisów wykonawczych do kodeksu pracy. Chodzi o rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm., dalej rozporządzenie wynagrodzeniowe).

Przy ustalaniu wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy oraz za czas niewykonywania pracy, gdy przepisy przewidują zachowanie przez podwładnego prawa do wynagrodzenia, stosuje się zasady jak przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop. Pamiętać jednak należy o tym, że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy lub okres niewykonywania pracy (§ 5 rozporządzenia o usprawiedliwianiu nieobecności).

Wskazana dokładność

Aby prawidłowo ustalić wynagrodzenie za czas płatnego zwolnienia na pobieranie krwi, należy sięgnąć do rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU nr 2, poz. 14 ze zm.).

Zgodnie z nim przy obliczaniu pensji urlopowej znaczenie ma tylko wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy, poza wymienionymi wyłączeniami (np. trzynastki, jednorazowe wypłaty za wykonane określonego zadania, wynagrodzenie chorobowe, urlopowe).

Zatem pomija się również przychody z działalności wykonywanej osobiście, osiągane u pracodawcy oprócz poborów z etatu. U pracownika czytelnika wynagrodzenie za udział w posiedzeniach rady nadzorczej, jeśli takie zostało przyznane, nie będzie wliczane do świadczeń ustalanych jak za urlop.

Jakie elementy

Składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się w wynagrodzeniu urlopowym w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu wykorzystywania urlopu. Ze stałą pensją zatem nic nie robimy, wypłacamy ją w wysokości przysługującej w miesiącu zwolnienia. Inaczej postępujemy ze zmiennymi składnikami przysługującymi za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc, czyli np. premiami regulaminowymi.

Te zwykle bierze się z trzech miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu czy nabycia prawa do danego świadczenia obliczanego jak ekwiwalent urlopowy bądź jak wynagrodzenie urlopowe. W razie zwolnienia od pracy zmienne, miesięczne składniki przyjmuje się z miesiąca, w którym pracownik dostał to zwolnienie. Nie cofamy się więc do okresu trzech bądź – w razie znacznych wahań w wysokości składników – 12 miesięcy.

Zmienne elementy płacowe dzieli się przez liczbę faktycznie przepracowanych godzin w tym miesiącu, a wynik mnoży przez liczbę godzin zwolnienia. Składników przysługujących za okresy dłuższe niż miesiąc, np. premii kwartalnych, w ogóle nie uwzględnia się przy ustalaniu wynagrodzenia urlopowego, a więc i przy wynagrodzeniu z racji zwolnienia od pracy.

Jak wyglądają rachunki w praktyce

Załóżmy, że pracownik w styczniu wypracuje premię w wysokości 400 zł. Na oddanie krwi wykorzystał osiem godzin pracy, czyli cały dzień roboczy.

Wynagrodzenie za czas zwolnienia wyniesie:

400 zł : 160 godz. (wymiar w styczniu to 168 godz. – 8 godz. zwolnienia) = 2,50 zł

2,50 zł x 8 godz. = 20 zł

Zasadnicza płaca bez zmian

Stałą pensję powinniśmy przyjąć w wysokości 4000 zł. Pracownik przez kilka godzin uczestniczył jednak w obradach rady nadzorczej, za które nie przysługują mu żadne pieniądze. Trzeba więc odpowiednio pomniejszyć tę kwotę. Należałoby zastosować w tym celu § 12 rozporządzenia wynagrodzeniowego. Wskazuje on, że miesięczną stawkę wynagrodzenia dzieli się wówczas przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu i otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę godzin nieobecności pracownika w pracy z przyczyn innych niż choroba. Tak obliczoną kwotę wynagrodzenia odejmuje się od tego przysługującego za cały miesiąc.

Przy założeniu, że pracownik był pięć godzin na naradzie, obliczenia wyglądają następująco:

4000 zł : 168 godz. = 23,81 zł

23,81 zł x 5 godz. = 119,05 zł

4000 zł – 119,05 zł = 3880,95 zł

Całość poborów za styczeń wynosi 4300,95 zł

(3880,95 zł + 400 zł + 20 zł).

Składki i podatki

Spółka jako płatnik będzie musiała rozliczyć przychody pracownika ze stosunku pracy i z działalności wykonywanej osobiście. Do tego ostatniego źródła należy wynagrodzenie za udział w pracach rady nadzorczej. Zaliczkę na podatek w wysokości 18 proc. pobiera spółka, z zastosowaniem kwotowych kosztów uzyskania przychodów takich jak ze stosunku pracy.

Przykład

Zgromadzenie wspólników podjęło uchwałę o przyznaniu wynagrodzenia członkom rady nadzorczej spółki z o.o. Wynagrodzenie ryczałtowe za udział w posiedzeniach organu wynosi po 800 zł. Członek rady nadzorczej,

który mieszka w Polsce, podlega tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. Spółka powinna zgłosić go do tego ubezpieczenia na druku ZUS ZZA, z kodem 2240xx.

Zaliczka na podatek powinna być obliczona następująco:

800 zł x 9 proc. = 72 zł (składka zdrowotna do ZUS)

800 zł x 7,75 proc. = 62 zł (składka zdrowotna do odliczenia od podatku)

800 zł – 111,25 zł (koszty uzyskania przychodu) = 688,75 zł; po zaokrągleniu 689 zł

689 zł x 18 proc. = 124,02 zł (zaliczka na podatek)

124,02 zł – 62 zł = 62,02 zł; po zaokrągleniu 62 zł (zaliczka na podatek do urzędu skarbowego)

Do wypłaty: 800 zł – 72 zł – 62 zł = 666 zł

Co uwzględnić, licząc stawkę

Jeżeli pracownik ma pobory wieloskładnikowe, to wynagrodzenie urlopowe ustala się według zasad właściwych dla danej grupy składników.

Oznacza to, że dla tych określonych w stałej wysokości nie trzeba robić żadnych obliczeń. Natomiast należy policzyć część wynagrodzenia podaną w składnikach o zmiennej wysokości.