Przy potrąceniach obowiązują zarówno ich granice, jak i kwoty wolne. Te ostatnie wynoszą:
- 100 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę, gdy na podstawie tytułów wykonawczych egzekwowane są świadczenia inne niż alimentacyjne,
- 90 proc., gdy egzekwujemy kary pieniężne,
- 75 proc., gdy egzekwujemy zaliczki pieniężne.
Tak stanowi art. 87
1
. Odnosząc się w nim do minimalnego wynagrodzenia, ustawodawca mówi, że chodzi o pieniądze ustalane na podstawie odrębnych przepisów, przysługujące pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Dodatkowo, gdy pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, kwoty ustalone według tych zasad (czyli liczone od wartości netto, po odliczeniu podatku i składek ZUS) ulegają proporcjonalnemu zmniejszeniu w stosunku do wymiaru czasu pracy (art. 87
1
§ 2). Niby wszystko jest jasne.
Kwota wolna musi być na pewno w wysokości netto, zmniejszona do wielkości danego etatu i odpowiadająca wartościom przewidzianym w art. 87
1
§ 1 k.p. (100, 90 albo 75 proc. minimalnej płacy).
Będzie różnica
Problem dotyczy jednak tego, w jakiej kolejności powyższe kwoty policzyć i czy wyjść od wartości netto czy brutto. Wątpliwość wynika z tego, że art. 87
1
k.p. odsyła do
ustawy z 10 października 2002 o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (DzU nr 200, poz. 1679 ze zm.)
.
Tymczasem jej art. 8 mówi wprost, że jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy, to wysokość minimalnego wynagrodzenia ustala się w kwocie proporcjonalnej do liczby godzin pracy przypadającej do przepracowania w danym miesiącu, biorąc za podstawę wysokość minimalnego wynagrodzenia ustalonego na podstawie niniejszej ustawy. Chodzi zatem o wynagrodzenie brutto.
Ktoś powie: a co to za różnica, po co stwarzać problemy. Ważne, by sama kwota wolna w końcowej wartości była netto. Teoretycznie tak. W praktyce jednak różnica między liczeniem według jednej albo drugiej techniki to kwota rzędu kilkudziesięciu złotych. Zanim to jednak sprawdzimy, zobaczmy, jak przebiegają poszczególne rachunki.
Dobrowolnie i z wątpliwościami
Zastosowanie kwoty wolnej budzi także wątpliwości przy potrąceniach dobrowolnych, bo regulujący te kwestie art. 91 k.p. – w przeciwieństwie do art. 87
1
k.p. – nie mówi wprost, że wynagrodzenie minimalne będące podstawą obliczeń trzeba zmniejszyć do wysokości etatu.
Mimo to inspekcja pracy każe to robić, argumentując, skądinąd trochę na wyrost, że obowiązek zachowania proporcjonalności wynika właśnie z art. 87
1
k.p.
(stanowisko głównego inspektora pracy z 22 lutego 2011 w sprawie proporcjonalnego zmniejszania kwoty wolnej przy potrąceniach dobrowolnych, GPP-364-4560-8-1/11/PE/RP)
.
Argumentem za jest to, że art. 87
1
§ 1 pkt 1 k.p. odwołuje się do minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, czyli ustawy o minimalnym wynagrodzeniu, a ta – jak wspomniałam – każe wysokość minimalnego wynagrodzenia ustalać proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
TEORIA 1
KROK 1
– minimalne wynagrodzenie w kwocie brutto przeliczamy na netto
KROK 2
– uzyskaną sumę netto zmniejszamy proporcjonalne do wymiaru etatu
KROK 3
– uzyskany wynik zmniejszamy do odpowiedniej wartości procentowej
TEORIA 2
KROK 1
– minimalne wynagrodzenie w kwocie brutto zmniejszamy do wielkości wymiaru czasu pracy
KROK 2
– uzyskaną sumę brutto przeliczamy na netto
KROK 3
– uzyskany wynik zmniejszamy do odpowiedniej wartości procentowej
Przykład
Załóżmy, że pracownik jest zatrudniony na pół etatu, ma podstawowe koszty uzyskania przychodu (KUP) i złożył PIT-2, co oznacza, że stosujemy kwotę wolną w wysokości 46,33 zł.
Potrącamy zaliczki pieniężne, a więc kwota wolna obejmuje 75 proc. minimalnych poborów. Wynagrodzenie minimalne brutto to 1386 zł. Netto przy podstawowych KUP i kwocie wolnej wynosi 1032,34 zł. Teraz czas na rachunki.
TEORIA 1
1032, 34 zł x 1/2 etatu = 516,17 zł
516,17 zł x 75 proc. = 387,13 zł
TEORIA 2
1386 zł x 1/2 etatu = 693 zł
składki społeczne łącznie 693 zł x 13,71 proc. = 95,02 zł (kwota jest wynikiem odrębnego policzenia poszczególnych składek) podstawa wymiaru składki zdrowotnej 693 zł – 95,02 zł = 597,98 zł
pełna składka zdrowotna 597,98 zł x 9 proc. = 53,82 zł
składka zdrowotna do odliczenia od podatku 597,98 zł x 7,75 proc. = 46,34 zł
podstawa opodatkowania 693 zł – (95,02 zł + 111,25 zł) = 486,73 zł; po zaokrągleniu 487 zł
podatek (487 zł x 18 proc.) – 46,33 zł = 41,33 zł
zaliczka podatkowa 41,33 zł – 41,33 zł
(składka zdrowotna 7,75 proc. obniżona do wysokości zaliczki) = 0 zł
kwota netto 693 zł – (95,02 zł + 41,33 + 0 zł) = 556,65 zł składka zdrowotna 9 proc. obniżona do wysokości zaliczki.
556,65 x 75 proc. = 417,49 zł
Uwaga!
Podatek nie może być niższy od składek zdrowotnych. Gdy tak jest obniżamy je do wysokości podatku.
Różnica w wynikach między obiema teoriami to 30,36 zł (417,49 – 387,13 zł)
Czytaj też artykuły:
Zobacz więcej w serwisie:
»
»
»
»
»
»
