Termin wypłaty pensji nie może być dowolny

Wynagrodzenie za pracę to świadczenie okresowe. Oznacza to, że jest ono wypłacane w ustalonych, powtarzających się odstępach czasu.

Jeżeli angaż, układ zbiorowy pracy (zakładowy lub ponadzakładowy) bądź regulamin wynagradzania nie stanowią inaczej, pensję należy regulować co najmniej raz w miesiącu, w stałym i z góry wiadomym załodze terminie.

Przykład 1

W umowie o pracę pani Kornelii jest postanowienie, że wynagrodzenie będzie wypłacane do jej rąk co dwa tygodnie, tj. 15 i ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego w wysokości netto po 750 zł. Taki zapis jest prawidłowy.

Przykład 2

Punkt 2 angażu pani Kingi stanowi, że „z tytułu świadczonej pracy pracownik otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 2000 zł brutto.

Jest ono wypłacane raz w miesiącu z dołu za przepracowany miesiąc w terminie niepóźniejszym niż do 10 dnia miesiąca następującego po danym miesiącu rozliczeniowym”. Takie postanowienie jest właściwe.

Ustawodawca dopasował w ten sposób okres wypłaty uposażenia pracowniczego do  konieczności ponoszenia, zazwyczaj comiesięcznych, opłat związanych z gospodarstwem domowym (np. czynsz) i życiem rodzinnym (np. czesne) oraz wymogu rozliczeniowego pracodawcy wobec urzędów.

Nie ma przy tym żadnych przeszkód, aby wynagrodzenie wypłacać częściej. Warunek: odstępstwo od wyrażonej w art. 85 § 1 kodeksu pracy regulacji ma być korzystniejsze dla podwładnego.

Z dołu czy z góry

Co do zasady pensja wypłacana jest za pracę wykonaną, a więc z dołu. Tak stanowi art. 80 k.p. W umowie o pracę strony mogą jednak określić, że wynagrodzenie za pracę płatne miesięcznie uiszcza się z góry.

Tak uznał Sąd Najwyższy w wyroku z 4 sierpnia 1999 (I PKN  191/99). Obliczenie wysokości uposażenia zasadniczego wypłacanego raz w miesiącu nie sprawia trudności.

Komplikacje mogą pojawić się wtedy, gdy obejmuje ono także inne składniki, np. premię czy dodatki wyrównawcze. W takiej sytuacji ustalenie pełnej pensji często wymaga czasu wykraczającego poza przyjęty okres obrachunkowy.

Ustawodawca uwzględnił tę okoliczność. W takim wypadku, zgodnie z art. 85 § 2 k.p., wypłata powinna nastąpić najpóźniej do 10 dnia następnego miesiąca kalendarzowego.

Przykład 3

Punkt 5 umowy o pracę pani Andżeliki brzmi: „Z tytułu świadczonej pracy pracownik otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 5000 zł brutto. Jest ono wypłacane raz w miesiącu z dołu za przepracowany miesiąc nie później niż do 10 dnia miesiąca następującego po danym miesiącu rozliczeniowym.

Zmienną częścią wynagrodzenia pracownika może być nagroda przyznawana zgodnie z regulaminem wynagradzania. Wynagrodzenie jest wypłacane przelewem na wskazany rachunek bankowy”. Taki zapis jest dopuszczalny.

Jeżeli w angażu nie określono, kiedy firma wypłaca wynagrodzenie, powinno to wynikać z pisemnej informacji przekazanej podwładnemu przez pracodawcę maksymalnie siódmego dnia od zawarcia umowy. Udostępnienie takich danych nakazuje art. 29 § 3 pkt 2 k.p.

Dzień wcześniej

Gdy stały i ustalony z góry termin wypłaty przypada na dzień wolny od pracy, przełożony reguluje uposażenie w  dniu poprzedzającym. Pod pojęciem „dzień wolny od pracy” należy rozumieć niedziele i  święta określone w ustawie z 18 stycznia 1951 o dniach wolnych od pracy (DzU nr 4, poz. 28 ze zm.) oraz wolne ustalone przez zatrudniającego i to wynikające z pięciodniowego tygodnia pracy, rozkładu lub systemu czasu pracy.

Przykład 4

Z kontraktu o pracę pani Dominiki (zatrudnionej w pięciodniowym tygodniu pracy) wynika, że wypłata ma następować 27 dnia każdego miesiąca do jej rąk. Ponieważ 27 lutego 2011 przypadł w niedzielę, pani Dominika powinna otrzymać wynagrodzenie w piątek 25 lutego.

Przykład 5

Pan Damian zatrudniony jest w pięciodniowym tygodniu pracy. Jego pracodawca ustanowił 30 grudnia dniem wolnym od pracy. W 2011 r. wypadnie on w piątek, dlatego wypłata powinna nastąpić w czwartek 29 grudnia.

Stałe i dodatkowe składniki

Są takie elementy wynagrodzenia, które przysługują zatrudnionemu za okresy dłuższe niż miesiąc. Należą do nich m.in. premie kwartalne, dodatkowa roczna pensja czy nagroda jubileuszowa.

Wypłaca się je z dołu w terminach wskazanych w prawie pracy, np. przepisach zakładowych.

Przykład 6

W regulaminie wynagradzania K sp. z o.o. zapisano, że premia za pierwszy kwartał roku kalendarzowego będzie wypłacana do 10 kwietnia, za drugi kwartał do 10 lipca, za trzeci kwartał do 10 października, a za czwarty kwartał do 10 stycznia następnego roku. Postanowienie to jest prawidłowe.

Wgląd w dokumenty

Zatrudniający musi prowadzić wszelką dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy. Taki obowiązek nakłada na niego art. 94 pkt 9a k.p. Podwładnemu przysługuje prawo wglądu do dokumentów, na podstawie których obliczono jego wynagrodzenie.

Wniosek pracownika w tej sprawie – nawet ustny – wiąże przełożonego.

Zobacz:

Wniosek o udostępnienie do wglądu dokumentów płacowych

Wniosek pracownika w tej sprawie – nawet ustny – wiąże przełożonego.

Jeśli natomiast szef nie uwzględni tego żądania, podwładny może mu wytoczyć powództwo o nakazanie udostępnienia dokumentów płacowych do wglądu.

Jeżeli przełożony narusza wymóg prowadzenia dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych, podlega karze grzywny od 1000 do 30 000 zł. To wykroczenie przeciwko prawom pracownika określa art. 281 pkt 6 k.p.

Przedstawienie dokumentów płacowych, bez zgody podwładnego, innym – niż pracownik – podmiotom może naruszać jego dobra osobiste. Wyjątek dotyczy sytuacji, kiedy szef udostępnia te dane na żądanie sądu.

W świetle uchwały SN z 16 lipca 1993 (I PZP 28/93) prawa wglądu w dokumenty płacowe nie mają związki zawodowe w zakresie wykonywania funkcji kontrolnych nad polityką płac.

Autorka jest adwokatem, prowadzi własną kancelarię w Płocku

Zobacz jakie obowiązki związane z wypłatą wynagrodzeń ciążą na pracodawcy:

» Kadry i płace » Wynagrodzenia » Obowiązki pracodawcy

Sprawdź, jakie informacje podać w informacji o warunkach zatrudnienia:

» Umowy i dokumenty » Dokumentacja pracownicza » Informacja o warunkach zatrudnienia