[b]Firma zatrudnia 17 osób. Nie ma regulaminu płacowego ani nie jest objęta układem zbiorowym pracy. Z powodu recesji chcemy zmniejszyć pracownikom wynagrodzenia na podstawie art. 23[1a] kodeksu pracy. Czy wolno w ten sposób zredukować płacę ciężarnej? Przecież kodeks zastrzega, że porozumienie takie nie może ingerować w kodeks pracy, ustawy i ich akty wykonawcze.[/b]

[b]Tak.[/b] Szef ma zakaz wręczenia brzemiennej pracownicy wypowiedzenia, w tym pogorszenia jej warunków płacowych za wymówieniem zmieniającym. Wynika tak bezpośrednio z art. 177 § 1 kodeksu pracy. [b]W tej sytuacji jednak zakład korzysta z innego – prostszego i szybszego – sposobu wprowadzenia obniżek, tzw. porozumienia kryzysowego z art. 23[sup]1a[/sup] k.p.[/b]

Zgodnie z tym przepisem ma prawo po nie sięgnąć pracodawca nieobjęty układem zbiorowym lub zatrudniający mniej niż 20 osób, jeżeli jest to uzasadnione jego sytuacją finansową. Zawiera wówczas porozumienie o stosowaniu przez pewien czas, byle nie dłuższy niż trzy lata, mniej korzystnych zasad wynagradzania niż określone w umowach o pracę. Jego treść musi uzgodnić z zakładową organizacją związkową, a jeśli nie jest objęty jej działaniem, z przedstawicielstwem personelu. Bez ich zgody ustalenia nie dojdą do skutku.

Gdy zatrudniający ma akceptację związku lub reprezentanta załogi, jest jeszcze zobowiązany do przekazania treści paktu inspektorowi pracy. Wchodzi on w życie w terminie w nim ustalonym.

Nie trzeba go jednak dodatkowo wdrażać w życie za wypowiedzeniem czy porozumieniem zmieniającym, co jest konieczne przy korekcie regulaminu wynagradzania czy układu zbiorowego.

Rzeczywiście też kodeks pracy zastrzega (art. 23[sup]1a[/sup] § 2 w związku z art. 9[sup]1[/sup] § 1), aby porozumienie nie naruszało postanowień kodeksu pracy, ustaw i wydanych na ich podstawie rozporządzeń. Znaczy to jednak np. tyle, że zmniejszane w tym trybie wynagrodzenia nie mogą doprowadzić do tego, aby jakikolwiek podwładny dostał za pracę na pełnym etacie mniej niż płacę minimalną (obecnie 1276 zł). Ponadto tyle, w nawiązaniu do okoliczności opisanych w pytaniu, że w porozumieniu nie wolno zawiesić m.in. stosowania cytowanego art. 177 k.p. A przypominam, że przepis ten zabrania szefowi dawania ciężarnym wypowiedzeń, w tym zmieniających. Nie chroni ich natomiast przed pogorszeniem zasad płacowych w drodze takiego porozumienia, tym bardziej że nie wymaga ono zastosowania wypowiedzeń zmieniających.

Dlatego porozumienia kryzysowe, w tym uregulowane w art. 23[sup]1a[/sup] k.p., dotyczą wszystkich zatrudnionych, w tym korzystających z gwarancji zatrudnienia jak ciężarne. Potwierdził to zresztą [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 27 października 2004 r. (I PK 627/03).[/b]

[i]Podstawa prawna: art. 23[sup]1a[/sup][link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=FA778D3CD4C226A147903204BCC7974B?id=76037] kodeksu pracy (tekst jedn. DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)[/link][/i]