Co roku zmienia się wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę. Z ubiegłorocznych 936 zł podskoczyła od stycznia tego roku do 1126 zł. Wynika tak z rozporządzenia Rady Ministrów z 11 września 2007 r. (DzU nr 171, poz. 1209).

Każda osoba pracująca w pełnym wymiarze czasu pracy musi więc zarabiać przynajmniej pensję minimalną (ustawa z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, DzU nr 200, poz. 1679 ze zm.). Wlicza się do tego wynagrodzenia i świadczenia, jakie pracownik uzyskał w danym miesiącu, a zaliczone zostały do wynagrodzeń osobowych, wymienionych w dziale II „Zakresu składników wynagrodzeń w gospodarce narodowej obowiązującego od 1 stycznia 2000 r., zaktualizowanego w 2003 r.” stanowiącego załącznik do niektórych sprawozdań statystycznych.

Niestety, w okresie pierwszego roku pracy pensja pracownika może wynosić nawet 80 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę. Nie chodzi tu jednak o faktyczny pierwszy rok zatrudnienia, ale o wszystkie okresy, za które była opłacana składka na ubezpieczenie społeczne lub zaopatrzenie emerytalne, z wyłączeniem okresów zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego. Może się więc okazać, że pracownik z niższym minimalnym będzie je otrzymywał przez stosunkowo krótki czas na umowie o pracę, bo uwzględnia się okresy, kiedy np. pracował na zleceniu.

Jeśli w umowie o pracę pracownika figuruje ubiegłoroczna kwota wynagrodzenia minimalnego 936 zł, to pracodawca musi zmodyfikować ten kontrakt. Wystarczy do tego porozumienie stron, które pracownik na pewno zaakceptuje, bo chodzi o podwyżkę jego pensji. Szef uniknie jednak corocznego korygowania angażu, gdy nie poda konkretnej kwoty, a do umowy wpisze, że pracownik otrzymuje minimalne wynagrodzenie.

Wyższa minimalna pensja brutto to też wyższa kwota netto dla osoby wynagradzanej według tego minimum, czyli to, co dostaje na rękę. To skutek nie tylko podwyżki samej minimalnej płacy, ale również nowych kosztów uzyskania przychodu i tzw. ulg obowiązujących w 2008 r. Koszty uzyskania wynoszą teraz:

Ulga zmniejszająca zaliczkę na podatek dochodowy równa się 48,90 zł (1/12 x 586,85 zł). Składka zdrowotna nie wpływa w tym roku na poziom pensji minimalnej netto. Pozostała na ubiegłorocznym poziomie 9 proc. Zmieniła się natomiast składka rentowa. Od 1 stycznia wynosi 1,5 proc. w części finansowanej przez ubezpieczonego, czyli obniżyła się o kolejne 2 punkty procentowe.

Wraz ze wzrostem pensji minimalnej od nowego roku poszły również w górę inne należności przysługujące zatrudnionym, np. dodatek na pracę w porze nocnej (patrz ramka). Oblicza się go jako 20 proc. stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Należy się on niezależnie od przyjętego w firmie rozkładu czy systemu czasu pracy i bez względu na to, czy praca w nocy jest wykonywana stale, czy doraźnie.

Pracownik musi wiedzieć, kiedy dostatnie pieniądze za swoją pracę. Zgodnie z art. 85 § 1 k.p. pracodawca wypłaca je co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie. Jeśli jednak zatrudniony ma wątpliwości, kiedy to nastąpi, powinny je rozwiać przepisy wewnętrzne obowiązujące w firmie lub informacja, którą otrzymuje każdy zatrudniony niezwłocznie po przyjęciu do pracy – nie później niż w ciągu siedmiu dni od zawarcia umowy (art. 29 § 3 k.p.).

Art. 85 k.p. określa minimalną częstotliwość wypłaty wynagrodzenia. Jest to raz w miesiącu, w stałym i z góry określonym terminie, niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości. Kodeks dopuszcza jednak przesunięcie wypłaty wynagrodzenia – na pierwsze 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego. Komentatorzy uważają jednak, że dotyczyć to może tylko wynagrodzenia wypłacanego w zmiennej wysokości (z ruchomymi składnikami). Przy stałej miesięcznej pensji szef powinien ją regulować w tym samym miesiącu.

Jeśli w firmie ustalona jest częstsza wypłata, wówczas takie postanowienie powinno pojawić się w przepisach wewnętrznych w firmie lub w umowie o pracę pracownika.

Art. 86 k.p. nakazuje, aby pracodawca wypłacał wynagrodzenie w miejscu, terminie i czasie określonych w regulaminie pracy lub w innych przepisach prawa pracy (np. układzie zbiorowym pracy). Obowiązek wydania regulaminu pracy dotyczy tych, którzy zatrudniają co najmniej 20 pracowników, a nie obowiązuje u nich uzp.

W zasadzie przepisy wewnętrzne u pracodawcy, czyli regulamin pracy i regulamin wynagradzania, mogą powtarzać postanowienia kodeksowe w sprawie wypłaty wynagrodzenia. Muszą jednak wskazywać konkretną datę, kiedy pracownik otrzyma pensję.

Oto przykład odpowiednich postanowień regulaminu pracy:

1. Wynagrodzenie za pracę wypłaca się raz w miesiącu, 30 dnia miesiąca kalendarzowego.

2. Jeżeli ustalony dzień wypłaty wynagrodzenia za pracę jest dniem wolnym od pracy, to wynagrodzenie wypłaca się w dniu poprzedzającym. 3. Wynagrodzenie wypłaca się w gotówce do rąk pracownika albo osoby upoważnionej w kasie, w godzinach jej otwarcia. Za pisemną zgodą pracownika wynagrodzenie wypłaca się na wskazany przez niego rachunek bankowy.

4. Szczegółowe zasady wynagradzania pracowników określa regulamin wynagradzania.

Podobnie jeśli ze specyfiki firmy wynika, że wynagrodzenie płaci się w niej częściej niż raz w miesiącu, to regulamin pracy ma to określać.

Skąd jednak o terminie wypłaty poborów dowie się pracownik małej firmy, w której nie ma regulaminu pracy? Jeśli taka data nie wynika z jego umowy o pracę, powinien ją poznać z informacji o warunkach zatrudnienia wydawanej przez pracodawcę na podstawie art. 29 k.p. U większych pracodawców taka informacja może odsyłać do przepisów wyższego rzędu, np. regulaminu pracy.

Jeśli pracodawca określa, że do 5 dnia każdego następnego miesiąca wypłaca wynagrodzenie, to tego dnia pracownik powinien mieć je na koncie. Nie musi przy tym podawać godziny, jeśli przelewa pracownikowi pensję na rachunek bankowy. Jeśli jednak zatrudniony odbiera pensję w kasie firmy, lepiej wpisać, że może to zrobić w godzinach pracy działu płac czy kasy.

Inspektorzy PIP uważają, że regulamin pracy lub informacja o umowie musi wskazywać konkretny dzień miesiąca oraz przewidywać wcześniejszy termin, gdyby dzień wypłaty przypadał w niedzielę lub święto. Pracownik ma otrzymać pieniądze ostatniego dnia roboczego przed tym dniem.

Ponadto pracownicy muszą mieć aktualizowane informacje o warunkach zatrudnienia. Zgodnie bowiem z art. 29 § 3

3

k.p. trzeba ich poinformować na piśmie o zmianach warunków zatrudnienia, o których mowa w art. 29 § 3 pkt 1 – 4 k.p. Dotyczy to również częstotliwości wypłaty wynagrodzenia. Informację taką szef doręcza niezwłocznie, nie później niż w ciągu miesiąca od wejścia w życie tych zmian.

W ślad za podwyższonym minimalnym wynagrodzeniem za pracę od 1 stycznia 2008 r. zmieniły się również: