Potwierdził to SN wyrokach z 12 maja 2005 r. (I PK 248/04) i z 14 października 1997 r. (I PKN 319/97). Z regułą tą korespondują:
- art. 884 § 1 k.p.c., w świetle którego zajęcie komornicze wciąż obowiązuje po zakończeniu współpracy przez strony, choćby dłużnik nawiązał nowy stosunek pracy albo zakład przeszedł na inną osobę, która o egzekucji wiedziała,
- art. 72 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, zgodnie z którym zajęcie zachowuje moc w razie zmiany stosunku pracy lub zlecenia, nawiązania nowego stosunku pracy albo zlecenia z tym samym pracodawcą, a także przy przejęciu zakładu na nowego pracodawcę.
Po rozwiązaniu stosunku pracy dotychczasowy szef musi odnotować zajęcie komornicze w świadectwie pracy, określając w ust. 5 zatytułowanym „Informacje o zajęciu wynagrodzenia”: komornika/organ egzekucyjny, sygnaturę sprawy egzekucyjnej i wysokość potrąconych już kwot z tego tytułu.
Gdy zna on nowego pracodawcę, przekazuje mu zawiadomienie komornika/organu egzekucyjnego o zajęciu płacy oraz dokumenty z tym związane, informując o tym dodatkowo komornika/organ egzekucyjny.
Od chwili dojścia tego zawiadomienia do kolejnego zakładu następuje zajęcie należności u niego, co nie oznacza jednoczesnego zwolnienia z funkcji poborcy potrącenia poprzedniego szefa. Stary pracodawca wciąż ma więc obowiązki egzekucyjne do czasu, aż go od nich uwolni komornik/organ egzekucyjny w piśmie o odwołaniu zajęcia.
Nowy pracodawca, któremu przyjmowana osoba przedstawia świadectwo pracy ze wzmianką o potrąceniach, musi o tym poinformować niezwłocznie dotychczasowego pracodawcę oraz komornika/organ egzekucyjny (art. 884 § 2 i 3 k.p.c. oraz art. 75 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji).
Jeśli nowy zakład angażujący zwolnionego, który nie okazał mu świadectwa pracy, dowie się o jego ostatnim miejscu pracy, ma obowiązek poinformować dotychczasowego pracodawcę o jego zatrudnieniu (art. 884 § 3 k.p.c.). Wyjątkiem jest nowo zatrudniony, który przedstawi zaświadczenie od byłego pracodawcy o braku zajęcia jego wynagrodzenia.
Podstawę wymiaru potrącenia z wynagrodzenia uiszczanego po zakończeniu stosunku pracy stanowi pensja pomniejszona o składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez zatrudnionego, zaliczkę na podatek dochodowy oraz o składkę zdrowotną (stanowisko Departamentu Prawa Pracy w MPiPS z 16 października 2007 r.), czyli w wersji netto.
Wciąż ujmujemy pracownicze kwotowe koszty uzyskania przychodu, mimo że pobory zostały uregulowane po ustaniu zatrudnienia. Naliczonej od niej zaliczki nie redukujemy jednak o miesięczną kwotę zmniejszającą podatek, choćby podwładny prawidłowo złożył PIT-2 (pismo rzecznika prasowego MF z 17 stycznia 2011 r. oraz interpretacja I US Łódź-Bałuty z 22 maja 2007 r., I USB XVI/ 415/34/07).
Składniki płacowe przysługujące za okresy dłuższe niż miesiąc dodajemy do innych zsumowanych wynagrodzeń wypłaconych w miesiącu, kiedy te składniki uiściliśmy (art. 87 § 8 k.p.).
Przykład 1
KWARTALNA PREMIA
Pani Agnieszka była dziennikarką zatrudnioną na pełnym etacie; jej umowa o pracę uległa rozwiązaniu 31 grudnia 2010 r.
W styczniu br. pracodawca wypłacił jej premię za IV kwartał ubiegłego roku w wysokości 2196 zł. Komornik przedstawił zajęcie jej pensji z tytułu niespłaconej pożyczki na kwotę 4700 zł.
Pracownicy przysługiwały zwykłe koszty uzyskania przychodu, PIT-2 złożyła w 2010 r. przed pierwszą wypłatą. Aby prawidłowo dokonać potrącenia z kwartalnej premii uiszczonej w styczniu, ustalamy po kolei:
Etap 1
. podstawa potrącenia (premia netto) - patrz tabela 1
Etap 2
. maksymalna kwota potrącenia
Jest to 1/2 premii netto, czyli 1550,39 zł : 2 = 775,20 zł.
Etap 3
. kwota wolna
To 100 proc. minimalnej płacy netto, czyli w przypadku pani Agnieszki 985,34 zł.
Etap 4
. kwota potrącenia
Od premii netto odejmujemy kwotę wolną od potrącenia
1550,39 zł – 985,34 zł = 565,05 zł
Etap 5
. działania szefa
Z premii netto pracodawca powinien był pobrać 565,05 zł tytułem egzekwowanej pożyczki i przekazać – w zależności od treści pisma o zajęciu pensji – wierzycielowi bądź komornikowi. Resztę premii (985,34 zł netto) miał wypłacić pani Agnieszce.
Pozostałą część zaległej pożyczki w kwocie 4134,95 zł (4700 zł – 565,05 zł) pracodawca będzie ewentualnie odbierał z innych świadczeń wypłacanych pani Agnieszce po rozwiązaniu stosunku pracy albo zrobi to nowy pracodawca.
Przykład 2
TRZYNASTA pensja
Stosunek pracy pana Eugeniusza zakończył się za porozumieniem stron 10 grudnia 2010 r. W styczniu 2011 r. otrzymał od jednostki dodatkowe wynagrodzenie roczne 1956 zł.
Komornik zajął jego wynagrodzenie z racji zaległych alimentów; zostało do uregulowania 2280 zł. Pracownikowi należały się podwyższone koszty uzyskania przychodu. Rachunki potrącenia powinny wyglądać tak:
Etap 1
. podstawa potrącenia (trzynastka netto) - patrz tabela 2
Etap 2
. działania szefa
Całą trzynastą pensję netto zajmujemy na poczet alimentów (art. 87 § 5 k.p.). Dlatego potrącenie wynosi 1387,93 zł i taką sumę były pracodawca powinien był przekazać – w zależności od treści pisma o zajęciu pensji – wierzycielowi bądź komornikowi.
Pozostałą część zaległych alimentów w wysokości 892,07 zł (2280 zł – 1387,93 zł) były pracodawca będzie odbierał z innych świadczeń uiszczanych byłemu podwładnemu do momentu odwołania zajęcia i/lub uczyni to nowy pracodawca.
Więcej o potrąceniach w poradniku: Potrącenia z wynagrodzeń 2011 r.
pobory brutto
2196 zł
składki na ubezpieczenia
podstawa wymiaru 2196 zł
emerytalna 2196 zł x 9,76 proc. = 214,33 zł
rentowe 2196 zł x 1,5 proc. = 32,94 zł
chorobowa 2196 zł x 2,45 proc. = 53,80 zł
razem 301,07 zł
składka na ubezpieczenie zdrowotne
podstawa wymiaru 2196 zł – 301,07 zł = 1894,93 zł
pełna składka 1894,93 zł x 9 proc. = 170,54 zł
składka do odliczenia z podatku
1894,93 zł x 7,75 proc. = 146,86 zł
koszty uzyskania przychodu
111,25 zł
podatek dochodowy
podstawa opodatkowania
2196 zł – (301,07 zł + 111,25 zł) = 1783,68 zł, po zaokrągleniu 1784 zł
pełny podatek
1784 zł x 18 proc. = 321,12 zł
zaliczka do urzędu skarbowego
321,12 zł – 146,86 zł = 174,26 zł, po zaokrągleniu 174 zł
podstawa potrącenia
2196 zł – (301,07 zł + 170,54 zł + 174 zł) = 1550,39 zł
Podstawa dokonywania potrąceń
to 1550,39 zł.
pobory brutto
1956 zł
składki na ubezpieczenia
podstawa wymiaru 1956 zł
emerytalna 1956 zł x 9,76 proc. = 190,91 zł
rentowe 1956 zł x 1,5 proc. = 29,34 zł
chorobowa 1956 zł x 2,45 proc. = 47,92 zł
razem 268,17 zł
składka na ubezpieczenie zdrowotne
podstawa wymiaru 1956 zł – 268,17 zł = 1687,83 zł
pełna składka 1687,83 zł x 9 proc. = 151,90 zł
składka do odliczenia z podatku
1687,83 zł x 7,75 proc. = 130,81 zł
koszty uzyskania przychodu
139,06 zł
podatek dochodowy
podstawa opodatkowania
1956 zł – (268,17 zł + 139,06 zł) = 1548,77 zł, po zaokrągleniu 1549 zł
pełny podatek
1549 zł x 18 proc. = 278,82 zł
zaliczka do urzędu skarbowego
278,82 zł – 130,81 zł = 148,01 zł, po zaokrągleniu 148 zł
podstawa potrącenia
1956 zł – (268,17 zł + 151,90 zł + 148 zł) = 1387,93 zł
Podstawa dokonywania potrąceń
to 1387,93 zł
