Z racji zatrudnienia, czyli wykonywania zadań na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę (art. 2 k.p.), pracownik może korzystać z wielu praw i świadczeń. Urlop wypoczynkowy czy staż niezbędny do uzyskania urlopu wychowawczego to przywileje powszechne wynikające z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy[/link].
Przepisy zakładowe mogą jednak dowolnie ustalać wewnętrzne świadczenia, np. nagrody jubileuszowe czy dodatki za wysługę lat. Najczęściej przysługują one wtedy, gdy pracownik udokumentuje odpowiedni staż zatrudnienia, i to w konkretnym zakładzie.
Dlatego należy je wskazać precyzyjnie. Podobnie te okresy, za które takie bonusy się nie należą, oczywiście uwzględniając regulacje powszechne. Dzięki temu obie strony unikną zbędnych komplikacji i zdenerwowania przy ich przyznawaniu.
[srodtytul]Bezrobocie i zasiłek[/srodtytul]
W ostatnich latach w zawodowym życiu niemal każdej osoby są takie chwile, kiedy nie świadczy pracy. Najbardziej drastyczny dotyczy zupełnego bezrobocia. Czy może on być uwzględniany do stażu pracy potrzebnego do uzyskania jubileuszówki?
[b]Czas przebywania na zasiłku dla bezrobotnych zalicza się do okresu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnień pracowniczych oraz okresów składkowych w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych[/b]. Zatem uwzględnia się też do okresu uprawniającego do jubileuszówki.
Tak stanowi art. 79 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=DDE5DB47F84D9368304A97585CA4248E?id=269029]ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (DzU z 2008 r. nr 69, poz. 415 ze zm.[/link], dalej ustawa o promocji zatrudnienia).
Ale chodzi tylko o okres, w którym pracownik był zarejestrowany w urzędzie pracy jako bezrobotny i miał prawo do zasiłku oraz faktycznie go otrzymywał. Jeśli natomiast osoba bez pracy nie miała już prawa do takiego świadczenia, tego okresu nie uwzględniamy jej do jubileuszówki. Jest to przerwa w zatrudnieniu.
[srodtytul]Przed emeryturą[/srodtytul]
Podobnie należy traktować świadczenie przedemerytalne. Przysługuje ono byłemu pracownikowi, który nie jest jeszcze uprawniony do emerytury. Uzyskanie go poprzedza pobieranie zasiłku dla bezrobotnych przez co najmniej sześć miesięcy, a po upływie tego okresu ta osoba ma być nadal zarejestrowana jako bezrobotna.
Ponadto w tym czasie [b]nie może odmówić bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych. [/b]
Musi jeszcze złożyć wniosek o przyznanie świadczenia w ciągu 30 dni od wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego sześciomiesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.
Przebywania na takim świadczeniu nie uwzględnia się w okresie uprawniającym do jubileuszówki w świetle [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=2E435EFDC415CC3146177B09161DCA03?id=173726]ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (DzU nr 120, poz. 1252 ze zm.)[/link].
Ponadto [b]Sąd Najwyższy w uchwale z 13 maja 1989 r.[/b] przyjął, że pracownik, któremu po rozwiązaniu stosunku pracy przysługuje zasiłek przedemerytalny, nie nabywa prawa do nagrody jubileuszowej na zasadach określonych w w nieobowiązującym już § 9 zarządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 28 grudnia 1989 r. [b](III ZP 10/98)[/b].
[srodtytul]Nie pracował, ale do wakacji się liczy[/srodtytul]
Czasami pracownik nie pozostaje w zatrudnieniu, ale niektóre przerwy zaliczają się do stażu, od którego zależy nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego. Chodzi m.in. o następujące okresy:
- pozostawania bez pracy, za który pracownikowi przyznano wynagrodzenie w związku z przywróceniem wcześniej zwolnionego do pracy albo odszkodowanie z powodu bezprawnego wypowiedzenia lub rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę (art. 51 k.p.).
Aby zaliczyć okres, za który przyznano pracownikowi wynagrodzenie do okresu zatrudnienia, przywrócony musi podjąć tę pracę (a gdy zachodzą przyczyny usprawiedliwiające nieobecność pracownika w pracy – zgłosić gotowość podjęcia pracy w ciągu siedmiu dni od przywrócenia),
- za który pracownik otrzymał od pracodawcy odszkodowanie w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia na podstawie art. 361 k.p. Okres ten jest traktowany jako okres zatrudnienia,
- prowadzenia gospodarstwa rolnego – po spełnieniu wymogów [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=71750]ustawy z 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (DzU nr 54, poz. 310)[/link],
- urlopu bezpłatnego udzielonego pracownikowi, aby wykonywał pracę u innego pracodawcy (art. 174[sup]1[/sup] k.p.). Okres ten wlicza się do okresu zatrudnienia u pracodawcy, który udzielił urlopu,
- urlopu bezpłatnego udzielanego pracownikom młodocianym uczęszczającym do szkoły dla pracujących (art. 205 § 4 k.p.).
Co innego prawo, co innego wymiar
Niektóre okresy zaś wlicza się tylko do wymiaru wakacji, a nie do lat zatrudnienia, od których zależy nabycie prawa do nich. Dotyczy to czasu pobierania:
- zasiłku dla bezrobotnych (art. 79 ust. 2 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia),
- stypendium dla bezrobotnych (przyznawanego bezrobotnemu do 25. roku życia w razie skierowania przez starostę na szkolenie lub przyznawanego przy odbywaniu stażu lub przygotowania zawodowego).
Rozróżniamy tu dwa pojęcia – nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego i jego wymiar. Nawiązywały one do starego brzmienia przepisów kodeksu pracy o nabywaniu pierwszego urlopu (z upływem półrocznego zatrudnienia) dla pracowników rozpoczynających karierę zawodową. Choć zmienił się kodeks, ustawa o promocji zatrudnienia takie sformułowanie zachowała.
[ramka][b]Przykład[/b]
Pani Agata, absolwentka studiów, zarejestrowała się w urzędzie pracy jako bezrobotna.
Tego okresu bezrobocia nie uwzględnia się w jej stażu, od którego zależy samo nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego.
Liczyłby się natomiast do okresu, od którego zależy jej wymiar wakacji. [/ramka]
[ramka][b]Własny biznes odpada[/b]
[b]Miesięcy czy lat prowadzenia działalności na własny rachunek nie uwzględnia się do zatrudnienia w rozumieniu prawa pracy.[/b] Działalność gospodarcza to odrębny rodzaj aktywności zarobkowej uregulowany [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=345827]ustawą z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (DzU z 2007 r. nr 155, poz. 1095 ze zm.)[/link].
Osoby fizyczne prowadzące własny biznes w stosunkach pracy występują jako pracodawcy, a nie jako pracownicy. Dlatego takiej aktywności nie zaliczymy im do stażu, od którego zależą uprawnienia pracownicze.[/ramka]
Tak samo będzie u osoby po studiach kierowanej przez urząd pracy na staż absolwencki i pobierającej wtedy stypendium. Przy późniejszym zatrudnieniu liczy się to do lat pracy, od którego zależy wymiar urlopu (ale nie nabycie prawa do niego).
