Jeśli podwładny szczególnie przyczynia się do wykonywania zadań zakładu, może, choć nie musi, zostać wyróżniony lub nagrodzony. Tak stanowi art. 105 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy[/link].

Choć nawet gdyby nie było tego przepisu, pracodawca mógłby przyznawać pracownikom nagrody i wyróżnienia. Z art. 105 nie wynika żadne roszczenie pracownika o przyznanie nagrody lub wyróżnienia. Pracodawca sam bowiem określa, jakie rodzaje nagród i wyróżnień będzie stosował.

[srodtytul]Staranność nie wystarczy[/srodtytul]

Przy czym zwykłe sumienne wykonywanie pracy co do zasady nie jest podstawą do udzielenia nagrody. Do przesłanek nagradzania należy wyższe niż zwykłe zaangażowanie się w pracę oraz osiągnięcie wykraczających ponad normę efektów.

Dlaczego? Bo normalne wywiązywanie się z obowiązków jest zwykłą powinnością pracownika. Wynika ona z art. 100 § 1 k.p. Zgodnie z tym przepisem pracownik musi wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę.

[b]Pracownik, który w swoim przekonaniu pracuje wzorowo, nie musi wcale zostać nagrodzony. Dzieje się tak dlatego, że przyznanie nagrody jest uznaniowe.[/b] Zależy od woli pracodawcy.

Nagroda ma motywować i dowartościowywać pracownika. W odróżnieniu od kary nie podlega kontroli sądu pracy. Pracownik nabywa uprawnienie do określonego świadczenia dopiero po przyznaniu go przez pracodawcę. Nagroda jest w konsekwencji dobrowolnym świadczeniem pracodawcy.

[srodtytul]Przedmioty i przywileje[/srodtytul]

Nagrody i wyróżnienia mogą mieć różne postacie. Gratyfikacje mogą przykładowo przybrać formę nagrody pieniężnej, rzeczowej czy dodatkowych dni wolnych. Pracodawca może dodatkowo ubezpieczyć pracownika, opłacić w całości lub części studia czy kursy.

Przyznanie nagrody wymaga pisemnego oświadczenia i musi zostać przez pracodawcę podpisane (brak podpisu pracownika natomiast nie zwalnia pracodawcy z obowiązku wydania nagrody). W oświadczeniu o przyznaniu nagrody należy określić imię i nazwisko pracownika oraz wskazać jej wysokość.

Nagroda może być przykładowo określona w sposób kwotowy lub procentowy (np. że będzie stanowić 5 proc. wynagrodzenia zasadniczego). Warto też określić, kiedy nagroda zostanie wypłacona (przez podanie konkretnej daty lub zdarzenia).

[srodtytul]Reguły można spisać[/srodtytul]

Zasady i tryb wypłacania pracownikom nagród może, ale nie musi, być przez pracodawcę uregulowany w aktach wewnętrznych. Oczywiście z zasady najlepszym zabezpieczeniem przed niepotrzebnymi sporami jest stworzenie odpowiedniego dokumentu.

Jednakże, jeśli pracodawca chce tylko od czasu do czasu uznaniowo nagradzać swoich pracowników za szczególny wkład pracy, to nie musi opracowywać żadnych przepisów wewnętrznych. Może nagrodę przyznawać swobodnie, ale jeśli już przyzna, z takiego zobowiązania musi się wywiązać.

[b]Uwaga! [/b]Pracownik nie może dochodzić przyznania nagrody przed sądem pracy tylko dlatego, że według niego świadczenie mu się należy. Ale może jej żądać, jeżeli pracodawca mu ją przyznał, lecz nie wypłacił.

[b]Sąd Najwyższy w wyroku z 21 września 1990 r. (I PR 236/9)[/b] wyjaśnił, że przyznanie pracownikowi świadczenia o charakterze nieobowiązkowym (nagrody) rodzi prawo domagania się jego wypłaty.

Odwołanie oświadczenia o przyznaniu nagrody nie jest możliwe. Pracownik nie może natomiast w postępowaniu sądowym skutecznie podważać oceny pracodawcy co do wysokości nagrody.

[srodtytul]Czasem inaczej[/srodtytul]

Nagrodami są także nazywane w przepisach prawa pracy niektóre świadczenia pieniężne, które pracodawca jest zobowiązany wypłacać pracownikom, jeżeli są spełnione określone przesłanki, np. nagrody jubileuszowe. Nie są to nagrody w rozumieniu art. 105, lecz roszczeniowe świadczenia płacowe. Przysługują za wysługę lat.

Regulacje płacowe obejmujące kwestie nagród jubileuszowych umiejscowione są w regulaminie wynagradzania, układzie zbiorowym pracy, w przepisach szczególnych, dotyczących pewnych kategorii pracowników, np. pracowników samorządowych lub nauczycieli.

[ramka][b]Bez różnicowania[/b]

Uznaniowość w udzielaniu nagrody jest ograniczona przez ogólne zasady kodeksu pracy, takie jak obowiązek równego traktowania i zakaz dyskryminacji pracowników.[/ramka]

[ramka][b]Zobacz [link=http://www.rzeczpospolita.pl/pliki/dobrafirma/wzory/zawiadomienie%20o%20przyznaniu%20nagrody.pdf]zawiadomienie o przyznaniu nagrody[/link][/b][/ramka]