W ramach zmian podatkowych związanych z tzw. Polskim Ładem, do ustawy o CIT zostały wprowadzone rewolucyjne przepisy dotyczące tzw. Polskiej Spółki Holdingowej. Kluczową korzyścią wynikającą z nowego reżimu podatkowego jest możliwość skorzystania ze zwolnienia z podatku dochodów z tytułu zbycia udziałów lub akcji spółek. Wcześniej było to możliwe wyłącznie w przypadku specyficznych kategorii podmiotów, jak np. fundusze inwestycyjne lub alternatywne spółki inwestycyjne. Obecnie stało się to dostępne dla znacznie szerszego grona podatników.
Zgodnie z uzasadnieniem twórców nowych przepisów, celem tych regulacji było m.in. wprowadzenie reżimu podatkowego, który będzie sprzyjał lokalizacji spółek holdingowych w Polsce, a także stworzenie konkurencyjnego otoczenia podatkowego, które będzie sprzyjać powrotowi polskich przedsiębiorców z jurysdykcji zagranicznych.
Czytaj więcej
Od nowych reguł trudno będzie uciec i najlepszym rozwiązaniem jest dobre przygotowanie się do 13 października, gdy zmieni się stan prawny. Trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie, czy podmioty w grupie są istotnie od siebie niezależne, czy realizują odrębne cele gospodarcze, czy też – jak to zwykle bywa – są powiązane biznesowo i tworzą wzajemne synergie.
Pomimo relatywnie krótkiego okresu obowiązywania tych regulacji, w ramach zmian do Polskiego Ładu Ministerstwo Finansów już zapowiedziało zmiany. Przedstawiony został projekt ustawy obejmujący m.in. zmiany przepisów ustawy o CIT w zakresie spółek holdingowych, który obecnie znajduje się na etapie prac parlamentarnych. Zgodnie z założeniami nowelizacja ma rozszerzyć zakres stosowania zwolnienia holdingowego i dodatkowo zwiększyć atrakcyjność Polskiej Spółki Holdingowej. Niestety, wbrew treści przedstawionego wstępnie projektu Ministerstwa Finansów, zmiany nie będą prawdopodobnie znajdowały zastosowania z mocą wsteczną, tj. już do dochodów osiągniętych po 1 stycznia 2022 r., a dodatkowo wydłużeniu do dwóch lat ma ulec okres, w którym spełnione muszą być warunki skorzystania ze zwolnienia holdingowego (obecnie jeden rok).
Skorzystanie ze zwolnień wynikających z przepisów o olskiej Spółce Holdingowej wymaga spełnienia wielu warunków, w tym w szczególności konieczne jest, aby spółki wchodzące w skład grupy kapitałowej miały na gruncie ustawy o CIT status spółki holdingowej oraz spółki zależnej. Pojęcia te ustawodawca szczegółowo zdefiniował w ustawie o CIT.
DEFINICJE
Spółka holdingowa oraz spółka zależna
Zgodnie z obecnym brzmieniem przepisów, spółka holdingowa to spółka z o.o. lub spółka akcyjna, która m.in.:
a) posiada przez okres min. jednego roku co najmniej 10 proc. udziałów
(akcji) w kapitale spółki zależnej,
b) nie korzysta ze standardowego zwolnienia dywidendowego (zwolnieniu
może podlegać 95 proc. kwot dywidend zgodnie z zasadami reżimu
holdingowego);
c) prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą;
d nie jest kontrolowana przez podmiot z siedzibą w kraju uznawanym za
raj podatkowy, niechętnym współpracy w zakresie podatków, czy
z którym Polska lub UE nie ratyfikowała umowy międzynarodowej.
Z kolei przez spółkę zależną rozumie się spółkę, która spełnia łącznie następujące warunki:
a) spółka holdingowa posiada w niej min. 10 proc. udziałów (akcji) przez
okres co najmniej jednego roku,
b) nie posiada więcej niż 5 proc. udziałów (akcji) w kapitale innej spółki,
c) nie posiada praw udziałowych oraz innych praw majątkowych
związanych z prawem do otrzymania świadczenia w funduszu inwestycyjnym, spółce osobowej, fundacji, truście lub innych podmiotach o podobnym charakterze
Ponadto, spółka holdingowa oraz spółka zależna – aby skorzystać ze zwolnienia – nie mogą być członkami podatkowej grupy kapitałowej czy korzystać ze zwolnień w ramach specjalnej strefy ekonomicznej lub Polskiej Strefy Inwestycji.
Warunkiem skorzystania ze zwolnienia w związku z odpłatnym zbyciem udziałów jest ponadto złożenie odpowiedniego oświadczenia do urzędu skarbowego przed transakcją oraz nieposiadanie przez spółkę zależną statusu spółki nieruchomościowej.
Rzeczywista działalność gospodarcza
Kryterium skorzystania ze zwolnienia holdingowego, które budzi prawdopodobnie najwięcej trudności praktycznych, jest przesłanka wykonywania rzeczywistej działalności gospodarczej przez spółkę holdingową. Przepisy o Polskiej Spółce Holdingowej nie wskazują co należy rozumieć pod pojęciem rzeczywistej działalności gospodarczej, odwołując się w tym zakresie do przepisów dotyczących zagranicznych jednostek kontrolowanych. Zgodnie z tymi regulacjami, przy ocenie, czy podmiot prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą, bierze się pod uwagę w szczególności, czy:
1. zarejestrowanie podmiotu wiąże się z istnieniem przedsiębiorstwa, w ramach którego ta jednostka wykonuje faktycznie czynności stanowiące działalność gospodarczą, w tym w szczególności czy jednostka ta posiada lokal, wykwalifikowany personel oraz wyposażenie wykorzystywane w prowadzonej działalności gospodarczej;
2. podmiot nie tworzy struktury funkcjonującej w oderwaniu od przyczyn ekonomicznych;
3. istnieje współmierność między zakresem działalności prowadzonej przez podmiot a faktycznie posiadanym lokalem, personelem lub wyposażeniem;
4. zawierane porozumienia są zgodne z rzeczywistością gospodarczą, mają uzasadnienie gospodarcze i nie są w sposób oczywisty sprzeczne z ogólnymi interesami gospodarczymi tej jednostki;
5. podmiot samodzielnie wykonuje swoje podstawowe funkcje gospodarcze przy wykorzystaniu zasobów własnych, w tym obecnych na miejscu osób zarządzających.
Już w toku prac legislacyjnych powszechnie podnoszono, że wymogi stawiane w zakresie prowadzenia rzeczywistej działalności są nieadekwatne do charakterystyki spółek holdingowych. Jak wiadomo, specyfika takich spółek powoduje, że z reguły przede wszystkim koordynują one działalność spółek zależnych, zarządzają płynnością finansową grupy czy też zajmują się planowaniem strategicznym i organizacją działalności całej struktury. Specyfika pełnionej funkcji powoduje, że zakres niezbędnych aktywów i zasobów ludzkich jest inny niż w przypadku spółek operacyjnych. Wobec tego, wydaje się, że spełnienie omawianego wymogu potencjalnie może nastręczać spółkom wiele problemów i pomimo krótkiego okresu obowiązywania przepisów o Polskiej Spółce Holdingowej już teraz można zakładać, że ustalenie, czy spółka holdingowa prowadzi rzeczywistą działalność będzie powodować wiele wątpliwości interpretacyjnych.
Zmiany dotyczące dywidend…
Zgodnie z obowiązującymi zasadami, w ramach reżimu holdingowego dywidendy wypłacane na rzecz spółki holdingowej nie mogą podlegać pełnemu zwolnieniu na podstawie standardowego zwolnienia dywidendowego. Spółka holdingowa powinna stosować szczególne regulacje pozwalające na zwolnienie wyłącznie w części odpowiadającej 95 proc. kwoty dywidend. Powoduje to, że zastosowanie pełnego zwolnienia choćby w przypadku jednej operacji wypłaty dywidendy (dotyczy to dywidend wypłaconych po 1 stycznia 2022 r.) skutkuje całkowitą utratą możliwości stosowania reżimu holdingowego w przyszłości.
Projekt zmian procedowany obecnie w Sejmie przewiduje odejście od zasady, zgodnie z którą stosowanie pełnego zwolnienia z opodatkowania dywidend wypłacanych na rzecz spółki holdingowej wyłącza możliwość zwolnienia z opodatkowania transakcji zbycia udziałów spółki zależnej. Ministerstwo Finansów wskazuje, że zmiana ta ma na celu uproszczenie reżimu holdingowego, jak również uczynienie go bardziej atrakcyjnym dla przedsiębiorców.
…struktur wielopoziomowych…
Inne istotne ograniczenia wynikające z obecnie obowiązujących przepisów obejmuje warunek braku posiadania przez spółkę zależną więcej niż 5 proc. udziałów w innych spółkach oraz ogółów praw i obowiązków w spółkach osobowych. Zasady te wynikają z założenia, że reżim holdingowy nie powinien mieć zastosowania w przypadku grup kapitałowych o strukturze wielopoziomowej (w ramach których spółki zależne posiadałyby prawa udziałowe w innych spółkach).
Również w tym zakresie planowane jest zniesienie restrykcji uznawanych powszechnie za zbyt daleko idące i odbiegające od realiów gospodarczych, poprzez umożliwienie stosowania zwolnienia holdingowego w przypadku spółek zależnych posiadających istotne pakiety udziałów lub akcji innych spółek (struktury wielopoziomowe).
Zdaniem autora
Szymon Konieczny - radca prawny, doradca w Zespole Podatkowego Doradztwa Transakcyjnego Grant Thornton
Przepisy są korzystne, ale można je jeszcze poprawić
Wprowadzenie przepisów o Polskiej Spółce Holdingowej było jedną z niewielu zmian związanych z tzw. Polskim Ładem, które należało oceniać w sposób jednoznacznie pozytywny. Uchwalenie przepisów pozwalających na zwolnienie z opodatkowania dochodów z tytułu odpłatnego zbycia udziałów było postulowane od wielu lat, jako standard funkcjonujący w wielu państwach europejskich i instrument zwiększający atrakcyjność Polski jako kraju lokowania spółek holdingowych oraz całych struktur grup kapitałowych. Zmiany zaproponowane przez Ministerstwo Finansów również należy oceniać pozytywnie, w szczególności ze względu na dopuszczenie pełnego zwolnienia dywidend z opodatkowania i stosowanie zwolnienia holdingowego w przypadku wielopoziomowych struktur grup kapitałowych.
Z drugiej strony, negatywnie należy oceniać nieusunięcie w ramach planowanej nowelizacji wątpliwości związanych z prowadzeniem rzeczywistej działalności gospodarczej przez spółkę holdingową. Regulacje w tym zakresie wydają się zbyt restrykcyjne w świetle realiów gospodarczych, w szczególności jeśli weźmie się pod uwagę, że w przypadku reżimu holdingowego zastosowanie znajdują przepisy antyabuzywne (tzw. mała klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania), które w dostatecznym stopniu pozwalają na zapobieganie ewentualnym nadużyciom.
…i innych kwestii
Projekt nowelizacji ustawy o CIT przewiduje również inne zmiany dotyczące przepisów o Polskiej Spółce Holdingowej, w tym:
1. krąg spółek, które mogą być spółkami holdingowymi, ma być poszerzony o proste spółki akcyjne,
2. korzystanie ze zwolnień w ramach SSE i PSI przez spółki zależne nie będzie powodować utraty korzyści związanych z reżimem holdingowym (nadal możliwości takiej nie będzie miała spółka holdingowa),
3. warunki pozwalające na skorzystanie ze zwolnienia będą musiały zostać spełnione przez okres co najmniej dwóch lat (w tym również np. wymóg prowadzenia działalności gospodarczej przez spółkę holdingową), podczas gdy obecnie okres ten wynosi jeden rok i odnoszony jest wyłącznie do posiadania 10 proc. udziałów w spółce zależnej.
Podstawa prawna:
- art. 24m – art. 24p ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r., poz. 1800 ze zm.)
