Powyższe wynika z interpretacji indywidualnej dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 18 grudnia 2020 r. (0115-KDIT2.4011.675.2020.1.ES).

Czytaj także:

PIT od kart na obiady fundowane przez pracodawcę - interpretacja podatkowa

Spółka (wnioskodawca) zatrudnia pracowników wykonujących pracę w warunkach szczególnie uciążliwych. Spółka nie dysponuje odpowiednim zapleczem i nie ma możliwości bezpośredniego wydawania posiłków profilaktycznych, w związku z czym zawarła umowę z dostawcą kuponów żywnościowych. Kupony wydawane są pracownikom w dniach wykonywania pracy i mogą być realizowane jedynie w określonych punktach akceptujących. Nie ma możliwości nabycia za kupony innych towarów lub usług. Kupony te nie mogą być również zamieniane na wartości pieniężne i nie uprawniają do otrzymania reszty w gotówce w przypadku niższej wartości zakupów. W zakładzie pracy wnioskodawcy przyjęto jednocześnie regulacje dotyczące zasad przydziału posiłków profilaktycznych, zgodnie z którymi pracownicy otrzymujący kupony zobowiązani są do ich wykorzystywania wyłącznie w celu nabycia gotowych posiłków profilaktycznych lub artykułów służących do ich przygotowania.

Spółka wystąpiła do dyrektora KIS chcąc potwierdzić, że wartość kuponów na posiłki profilaktyczne będzie stanowić przychód pracownika zwolniony z PIT, a tym samym, że nie będzie jako płatnik zobowiązana do obliczania i pobierania zaliczek oraz wpłacania ich na rachunek urzędu skarbowego.

Dyrektor KIS zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy.

Komentarz eksperta

Julia Kołodziej, aplikantka radcowska, konsultantka w dziale prawnopodatkowym PwC

Artykuł 232 kodeksu pracy stanowi, że pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikom wykonującym pracę w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje. Przepis ten jest uzupełniony przez rozporządzenie Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (dalej: rozporządzenie RM) wskazujące m.in., że pracodawca zapewnia pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych nieodpłatnie jedno danie gorące, przy czym, jeżeli pracodawca nie ma możliwości wydawania posiłków, np. ze względu na rodzaj pracy lub ze względów organizacyjnych, to może przekazać produkty umożliwiające przygotowanie posiłku we własnym zakresie lub bony, talony, kupony oraz inne dowody uprawniające do otrzymania takich produktów lub posiłku.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 11b ustawy o PIT wolna od podatku dochodowego jest wartość otrzymanych przez pracownika od pracodawcy bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do uzyskania na ich podstawie posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych, w przypadku gdy pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie ma możliwości ich wydania.

W świetle tak jednoznacznie sformułowanego przepisu ustawy o PIT wydawać by się mogło, że kwestia zwolnienia z podatku dochodowego przekazywanych pracownikom kuponów na posiłki profilaktyczne nie będzie budzić żadnych wątpliwości. Zagadnienie to wywołuje jednak wiele kontrowersji, a organy podatkowe nie przyjęły dotychczas spójnej linii interpretacyjnej.

Powodem, dla którego organy podatkowe odmawiają podatnikom możliwości stosowania przedmiotowego zwolnienia, jest w szczególności kwestia dotycząca kontroli pracodawcy nad zakupami dokonywanymi przez pracowników korzystających z przekazanych bonów (w przypadku gdy pracodawca nie może zagwarantować posiłku we własnym zakresie). Zdaniem organów pracodawcy powinni bowiem kontrolować, czy posiłki pracowników skompletowane z produktów uzyskanych na podstawie bonu mają odpowiedni charakter, w szczególności, czy spełniają normy żywieniowe jakie zgodnie z rozporządzeniem RM powinny spełniać posiłki profilaktyczne, tj. około 50-55 proc. węglowodanów, 30-35 proc. tłuszczów, 15 proc. białek oraz czy posiadają właściwą wartość kaloryczną około 1000 kcal. Trudno zgodzić się z tak daleko idącą wykładnią. Po pierwsze, wskazane normy żywieniowe określono w rozporządzeniu RM, a nie w ustawie o PIT. Po drugie, rozporządzenie RM w tym zakresie wskazuje na wartości żywieniowe, które powinny spełniać posiłki bezpośrednio wydawane przez pracodawców, a nie posiłki lub artykuły spożywcze nabywane przez pracowników w zamian za otrzymane bony. Po trzecie, kierując się wykładnią celowościową i funkcjonalną, nie należy wymagać od pracodawców spełniania warunków nierealnych i nieweryfikowalnych.

Warto w tym miejscu przywołać wyrok WSA w Gliwicach z 26 listopada 2019 r. (I SA/Gl 1116/19). W podobnym stanie faktycznym sąd podzielił zdanie skarżącej spółki i uchylił zaskarżoną interpretację. W rozpatrywanej sprawie organ podatkowy stwierdził, że gdy pracodawca nie będzie miał kontroli nad tym jakie produkty spożywcze są nabywane przez pracowników, brak jest możliwości zastosowania zwolnienia dla posiłków profilaktycznych. Zdaniem sądu organ podatkowy nie tylko pominął literalne brzmienie przepisu, ale go zmodyfikował, wprowadzając pozaustawowe, nieweryfikowalne warunki skorzystania ze zwolnienia. Sąd przywołał również istotny wyrok NSA z 20 października 2016 r. (II FSK 1582/16), w którym wskazano m.in., że odstępowanie od dosłownego brzmienia przepisów i doszukiwanie się w nich drugiego dna prowadzić by mogło do nieprzewidywalnych, niebezpiecznych skutków.

Wyrok WSA w Gliwicach definitywnie nie zakończył jednak omawianych wątpliwości interpretacyjnych. Choć od momentu jego wydania w znacznej większości spraw organy podatkowe przyznają wnioskodawcom rację, to zdarzają się wciąż przypadki, w których wymaga się od pracodawców spełniania pozaustawowych warunków. Jako przykład wskazać można interpretację indywidualną dyrektora KIS z 22 maja 2020 r. (0115-KDIT2.4011.237.2020.1.HD).

Wydaje się, że właśnie z tego powodu spółka będąca wnioskodawcą komentowanej interpretacji podkreśliła w swoim wniosku, że w celu skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 11b ustawy o PIT spełniła liczne dodatkowe warunki niewymienione w ustawie.

Podsumowując, warto podkreślić, że jasne i precyzyjne przepisy określające warunki zastosowania zwolnień podatkowych nie mogą być dowolnie interpretowane. Oczekiwanie spełniania przez podatników nierealnych i pozaustawowych warunków w celu korzystania ze zwolnień podatkowych należy uznać za niebezpieczny i szkodliwy precedens dla obrotu gospodarczego oraz jego uczestników.