Do kiedy nalicza się odsetki od zaliczek nieuregulowanych w terminie

- Urząd skarbowy naliczył mi odsetki od niewpłaconej w terminie zaliczki na poczet podatku dochodowego do dnia, w którym złożyłem w urzędzie roczne zeznanie podatkowe. Zaległą kwotę wpłaciłem razem z odsetkami wyliczonymi do dnia wpłaty, czyli na dwa tygodnie wcześniej, aniżeli złożyłem zeznanie roczne. Czy mogę odwołać się od decyzji organu, wskazując termin wpłaty zaległości jako moment, od którego odsetki nie powinny być naliczane? – pyta czytelnik.

Z podobnym problemem zmierzył się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, który w wyroku z 12 Kwietnia 2017 r. (I SA/Ol 122/17) orzekł jednoznacznie, że odsetki od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych należy naliczać do momentu złożenia zeznania rocznego. We wspomnianej sprawie zaliczka powinna była trafić na konto urzędu skarbowego najpóźniej 20 stycznia 2016 r. Podatnik uiścił zaległą kwotę wraz z odsetkami naliczonymi do dnia wpłaty, czyli 15 kwietnia 2016 r. Zeznanie roczne złożył 20 kwietnia 2016 r. Urząd zakwestionował zasadność naliczenia odsetek jedynie do 15 kwietnia 2016, czyli do dnia wpłaty, naliczył odsetki do 20 kwietnia 2016 i wydał decyzję, na mocy której podatnik powinien dopłacić zaległą kwotę.

Co wynika z rozporządzenia

Naczelnik urzędu skarbowego argumentował, że wpłaty na podatek dochodowy od osób fizycznych dokonane po 20 stycznia. roku następującego po roku, za który podejmowane jest rozliczenie (w spornym przypadku po 20 stycznia 2016 r.) nie są już zaliczkami. Zaliczki na podatek tracą swój byt prawny w momencie upływu terminu na wpłatę ostatniej z nich, czyli 20 stycznia. Oznacza to, że wpłata po tym terminie nie jest już zaliczką na podatek. Jest to wpłata na poczet przyszłego zobowiązania podatkowego, które powstanie w momencie złożenia zeznania rocznego. W swojej argumentacji naczelnik urzędu skarbowego wskazywał na zapisy § 4 ust. 1 rozporządzenia ministra finansów z 22 sierpnia 2005 r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach (DzU nr 165, poz. 1373).

Sąd zgodził się z fiskusem

Podatnik nie zgodził się z decyzją fiskusa i zaskarżył kontrowersyjną decyzję do WSA w Olsztynie. Sąd podtrzymał jednak stanowisko fiskusa, powołując się na zapisy wspomnianego rozporządzenia. Wynika z niego bowiem, że „odsetki za zwłokę od nieuregulowanych w terminie płatności w całości lub w części zaliczek na podatek dochodowy są naliczane do dnia złożenia zeznania podatkowego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy, a w przypadku niezłożenia zeznania w terminie, na ostatni dzień terminu złożenia zeznania".

Niby wszystko jest jasne...

Powołany przez organy skarbowe, a później przez WSA w Olsztynie przepis dotyczący naliczania odsetek teoretycznie nie powinien budzić wątpliwości. W sposób jasny wskazuje na moment, w którym odsetki już nie powinny być naliczane, a jest nim moment złożenia zeznania bądź ostatni dzień, w którym zeznanie powinno zostać złożone.

...ale pojawiają się wątpliwości

Kontrowersje w tym kontekście budzi jednak to, że wpłata może nastąpić wcześniej, przed złożeniem zeznania, a mimo to odsetki należy naliczyć do terminu późniejszego. Na wysokość dodatkowego zobowiązania z tytułu odsetek nie ma wpływu fakt, iż urząd już wcześniej dysponował pieniędzmi podatnika, gdyż w momencie wpłaty, przed złożeniem zeznania, uiszczona kwota nie była traktowana ani jako zaliczka (byt prawny zaliczek trwa do 20 stycznia), ani jako zobowiązanie (konstytuuje je złożenie zeznania). W związku z tym dopiero złożenie zeznania przerywa bieg naliczania odsetek.

Takie rozumienie przepisów również w przeszłości było potwierdzane przez organy skarbowe oraz sądy administracyjne. Wystarczy przytoczyć chociażby interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 24 września 2009 r. (IPPB1/415-498/09-2/AG) czy odnoszący się do analogicznych przepisów ustawy o CIT wyrok WSA w Gdańsku z 22 października 2014 r. (I SA/Gd 842/14).

podstawa prawna: rozporządzenie ministra finansów z 22 sierpnia 2005 r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach (DzU nr 165, poz. 1373)

Zdaniem autorki

Trzeba uważać przede wszystkim w styczniu - Anna Piskor, doradca podatkowy we wrocławskim biurze Rödl & Partner

Podatnicy muszą liczyć się z tym, że nawet jednodniowe spóźnienie w zapłacie zaliczek na PIT wiąże się z koniecznością zapłacenia odsetek naliczonych nie do momentu wpłaty, lecz do momentu złożenia zeznania. Oznacza to, że może dojść do sytuacji, w której jednodniowe opóźnienie ukonstytuuje naliczenie odsetek za trzy miesiące. Taka sytuacja będzie miała miejsce, gdy podatnik na skutek przeoczenia wpłaci zaliczkę za grudzień 21 stycznia, a zeznanie roczne złoży 30 kwietnia. Podatnik powinien wtedy naliczyć odsetki na dzień 30 kwietnia. Nieistotne jest, że urząd dysponuje pieniędzmi już od 21 stycznia.

Analizowane przepisy wydają się nielogiczne. Z jednej strony wskazują, że byt prawny zaliczek ustaje już 20 stycznia, z drugiej sankcjonują naliczanie od nich odsetek. Podążając tym tokiem rozumowania, można stwierdzić, że po 20 stycznia zaliczki tracą byt prawny, a zobowiązanie z tytułu rozliczenia rocznego jeszcze nie powstało, w związku z czym nie można mówić o zaległości, od której należałoby naliczać odsetki. Niestety, organy skarbowe pozostają w tym zakresie przy literalnej wykładni przepisów i wymagają płacenia wyższych odsetek.

W związku z tym, jeśli podatnik spóźni się z zaliczką na podatek dochodowy, to najbezpieczniejszym wyjściem jest zapłacenie zaległości wraz z odsetkami i jednoczesne złożenie zeznania podatkowego. Takie działanie pozwoli uniknąć sporów dotyczących wysokości należnych odsetek.