Spółka prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie konserwacji i napraw pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (45.20.Z). Na czas trwania napraw będzie zawierała z kontrahentem umowę najmu pojazdu zastępczego. Umowy będą wskazywały dane o stanie licznika w momencie wydawania pojazdu kontrahentowi oraz w momencie zwrotu. Ponieważ spółka prowadzi działalność gospodarczą w kilku miejscach na obszarze Polski, pojazdy będą przemieszczane z jednego oddziału do innego, w zależności od aktualnych potrzeb gospodarczych. Jednak regulacje wewnętrzne firmy, tj. regulaminy, porozumienia lub warunki korzystania z pojazdów zastępczych, będą określały kwestie związane ze sposobem wykorzystania pojazdów zastępczych w taki sposób, aby uniemożliwić ich używanie na cele niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Podatniczka zapytała, czy po 1 kwietnia 2014 r. przysługuje jej prawo do odliczenia 100 proc. kwoty VAT naliczonego od wydatków związanych z autami zastępczymi i czy jest zobowiązana do prowadzenia ewidencji ich przebiegu, o której mowa w art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT.

Zdaniem spółki pojazdy samochodowe (pojazdy zastępcze) są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej prowadzonej przez spółkę. Wykluczone jest ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Zatem zgodnie z art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a w zw. z art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT przepis art. 86a ust. 1 ustawy o VAT nie znajduje zastosowania. W konsekwencji przysługuje jej uprawnienie do odliczenia całej kwoty podatku naliczonego z otrzymanych faktur. W ocenie podatniczki jej czynności w pełni wykluczą użycie samochodów do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą. A do odpłatnego oddania do używania pojazdów samochodowych nie stosuje się obowiązku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu.

Fiskus nie potwierdził tego stanowiska. Jego zdaniem w celu uzyskania prawa do pełnego odliczenia VAT z faktur dokumentujących nabycie oraz poniesienie wydatków związanych z pojazdami samochodowymi przeznaczonymi na wynajem, jeśli wykorzystywane są również w prowadzonej działalności, spółka ma obowiązek prowadzenia ewidencji ich przebiegu.

Rację przyznał spółce dopiero Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu. Uznał, że w stanie faktycznym i prawnym sprawy stanowisko fiskusa jest błędne. Zwłaszcza w odniesieniu do literalnej wykładni art. 86a ust. 5 pkt 1 lit. c ustawy o VAT.

Sąd przypomniał, że zgodnie z tym przepisem warunku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu nie stosuje się w przypadku pojazdów samochodowych przeznaczonych wyłącznie do oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, jeżeli odsprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów jest przedmiotem działalności podatnika. Dlatego aby móc odliczyć podatek naliczony i związany z nabyciem samochodów przeznaczonych wyłącznie do oddania w odpłatne używanie na podstawie stosownych umów, spółka nie będzie zobowiązana do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu.

Sąd zauważył, że koncepcja prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na oddaniu samochodów w odpłatne używanie, bez doprowadzenia pojazdu do miejsca wskazanego przez najemcę, stacji benzynowej, stacji kontroli pojazdów lub warsztatu, jest trudna do wykonania. Tym bardziej że po zakończeniu czynności bezpośrednio związanej z najmem samochód zostanie pozostawiony na parkingu spółki. Tym samym czynności opisane przez spółkę nie pozwalają stwierdzić, że samochody są wykorzystywane inaczej niż wyłącznie do oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze. W konsekwencji nie ma podstaw do odmowy zastosowania art. 86 ust. 5 pkt 1 lit. c ustawy o VAT. Zdaniem WSA także przemieszczanie przez pracowników spółki samochodów przeznaczonych wyłącznie na wynajem z jednego oddziału firmy do innego nie może uzasadniać odmowy zastosowania spornego przepisu.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 20 sierpnia 2015 r. (I SA/Po 1124/14)

—oprac. Aleksandra Tarka

Przemysław Szabat, SSW Spaczyński, Szczepaniak i Wspólnicy

Aby mieć możliwość pełnego odliczenia VAT od wydatków związanych z eksploatacją samochodów osobowych, podatnicy wykorzystujący te pojazdy w prowadzonej działalności gospodarczej są zobowiązani do ustalenia zasad ich użytkowania oraz do prowadzenia ewidencji ich przebiegu. Spełnienie tych warunków ma gwarantować, że samochody będą wykorzystywane przez przedsiębiorcę wyłącznie w celach firmowych.

Wymóg prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu nie występuje w przypadku przeznaczenia samochodu osobowego wyłącznie na cele prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie sprzedaży czy też oddania pojazdu w odpłatne użytkowanie. W konsekwencji dilerzy samochodów oraz podmioty zajmujące się najmem bądź leasingiem samochodów powinni mieć możliwość pełnego odliczenia VAT od wydatków związanych z tymi pojazdami bez konieczności prowadzenia ewidencji ich przebiegu. W wydawanych interpretacjach indywidualnych fiskus niejednokrotnie nie uwzględniał jednak specyfiki branży, w której działali podatnicy. Odmawiał firmom możliwości pełnego odliczenia VAT m.in. od samochodów demonstracyjnych, uzasadniając swoje stanowisko tym, że auta te nie są przeznaczone wyłącznie do sprzedaży bądź oddania w odpłatne użytkowanie.

W mojej ocenie przemieszczenie się pracowników przedsiębiorcy samochodem przeznaczonym wyłącznie na wynajem z jednego oddziału firmy do innego w celu udostępnienia tego pojazdu kontrahentowi w czasie i miejscu przez niego wskazanym oraz wykorzystanie pojazdu w celach demonstracyjnych pozostaje związane wyłącznie z prowadzeniem działalności gospodarczej uprawniającej do odstąpienia od prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu. Samochody osobowe zostały bowiem zakupione przez podatnika do realizacji konkretnego celu, a nie do wykorzystania go w ramach pozostałej działalności gospodarczej. Komentowany wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego zasługuje w całości na aprobatę.