W październiku 2014 r. na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej kupiłem samochód osobowy i odliczyłem 50 proc. VAT. Samochód został wprowadzony do ewidencji środków trwałych i był amortyzowany. Samochód miał ubezpieczenie OC, AC oraz NNW. W maju tego roku na skutek wypadku samochód uległ całkowitemu zniszczeniu. Ubezpieczyciel wypłacił mi odszkodowanie, a wrak samochodu został sprzedany. Czy w tej sytuacji jestem obowiązany do korekty podatku odliczonego przy nabyciu samochodu? – pyta czytelnik.

Zarówno kradzież towarów, jak i ich zniszczenie (czy to na skutek zdarzeń losowych, czy na skutek likwidacji) nie powoduje, co do zasady, zmiany prawa do odliczenia skutkującej obowiązkiem korekty odliczonego podatku. Warunkiem jest odpowiednie (tj. wiarygodne) udokumentowanie i potwierdzenie kradzieży lub zniszczenia. Wynika to wprost z art. 185 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE, który stanowi, że korekty nie robi się, między innymi, w przypadku należycie udokumentowanego lub potwierdzonego zniszczenia, zagubienia lub kradzieży własności.

Potwierdzenie w interpretacjach

W mojej ocenie dotyczy to, między innymi, samochodów, które uległy zniszczeniu na skutek wypadku samochodowego. W przedstawionej sytuacji podatnik nie ma zatem obowiązku korygowania podatku odliczonego w związku z nabyciem samochodu. Takie stanowisko reprezentują również w udzielanych wyjaśnieniach organy podatkowe, czego przykładem może być interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 10 września 2014 r. (ILPP1/443-435/14-6/HW). W interpretacji tej czytamy, że „w związku z nabyciem przedmiotowego samochodu przysługiwało wnioskodawcy prawo do pełnego odliczenia podatku naliczonego i prawo to nie ulega zmianie na skutek zniszczenia pojazdu w wyniku zdarzenia losowego. Przemawia za tym ogólna zasada wynikająca ze wskazanego art. 86 ust. 1 ustawy, w myśl której podatek od towarów i usług jest podatkiem neutralnym dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Mając na uwadze powyższe przepisy, wnioskodawca nie jest zobowiązany do korygowania podatku naliczonego odliczonego z uwagi na zakup samochodu w związku z jego zniszczeniem w wyniku zdarzenia losowego". Co prawda interpretacja ta dotyczyła zniszczonego w wypadku samochodu, przy którego nabyciu podatnik uprawniony był do odliczenia 100 proc. kwoty podatku z faktury, lecz ma ona odpowiednie zastosowanie do przypadków, gdy przy nabyciu samochodów podatnicy uprawnieni są do odliczenia tylko 50 proc. VAT.

Wrak został sprzedany

Dodatkowym argumentem przemawiającym za brakiem obowiązku korekty podatku odliczonego przy nabyciu samochodu jest to, że jego wrak został sprzedany, a sprzedaż ta była opodatkowana (do rozliczenia podatku był obowiązany czytelnik albo – w ramach odwrotnego obciążenia – nabywca). W świetle art. 91 ust. 4–6 ustawy o VAT oraz art. 90b ust. 2 ustawy o VAT oznacza to, że przedmiotowy samochód uznaje się aż do końca okresu korekty (który w przypadku samochodów o wartości początkowej przekraczającej 15 000 zł wynosi pięć lat) za:

1) wykorzystywany wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych; w przypadku bowiem sprzedaży towarów podlegających korekcie rozłożonej w czasie w okresie korekty uważa się, że te towary są nadal wykorzystywane na potrzeby czynności podlegających opodatkowaniu u podatnika, aż do końca okresu korekty, przy czym jeżeli towary te zostaną opodatkowane, to przyjmuje się, że dalsze wykorzystywanie tych towarów jest związane z czynnościami opodatkowanymi (zob. art. 91 ust. 4 w zw. z art. 96 ust. 6 pkt 1 ustawy o VAT),

2) wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej; jak bowiem stanowi art. 90b ust. 2 ustawy o VAT, w przypadku gdy w okresie korekty nastąpi sprzedaż pojazdu samochodowego, uznaje się, że wykorzystanie tego pojazdu zostało zmienione na wykorzystanie wyłącznie do działalności gospodarczej, aż do końca okresu korekty.

Także przy powodzi czy pożarze...

Warto dodać, że korekta odliczonego podatku nie jest konieczna także w przypadku samochodów zniszczonych na skutek zdarzeń losowych (np. upadku drzewa, powodzi czy pożaru). Także to potwierdzają organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach, czego przykładem może być interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 2 czerwca 2014 r. (IPTPP4/443-151/14-4/ALN). W piśmie tym czytamy, że „jeżeli w momencie nabycia przedmiotowego samochodu przysługiwało wnioskodawcy prawo do odliczenia podatku naliczonego, tj. gdy towar został nabyty z przeznaczeniem do wykonywania czynności opodatkowanych, prawo to nie ulega zmianie na skutek zniszczenia pojazdu w wyniku zdarzenia losowego [na samochód spadło spróchniałe drzewo – przyp. aut.]. Przemawia za tym ogólna zasada wynikająca ze wskazanego art. 86 ust. 1 ustawy, w myśl której podatek od towarów i usług jest podatkiem neutralnym dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Mając na uwadze powyższe przepisy, wnioskodawca nie jest zobowiązany do korygowania podatku naliczonego odliczonego przy zakupie samochodu w związku z jego zniszczeniem w wyniku zdarzenia losowego".

...oraz przy kradzieży

Podobnie jest w przypadku kradzieży samochodów. W tym zakresie w pełni aktualna jest, przykładowo, interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 10 lipca 2013 r. (ITPP1/443-361/13/KM), w której czytamy, że „jeżeli w momencie nabycia przedmiotowego samochodu przysługiwało Panu prawo do odliczenia podatku naliczonego, tj. gdy towar został nabyty z przeznaczeniem do wykonywania czynności opodatkowanych, prawo to nie ulega zmianie na skutek kradzieży pojazdu. Przemawia za tym ogólna zasada wynikająca ze wskazanego art. 86 ust. 1 ustawy, w myśl której podatek od towarów i usług jest podatkiem neutralnym dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Mając na uwadze powyższe przepisy, nie ma Pan obowiązku korygowania podatku naliczonego odliczonego przy zakupie samochodu w związku z jego kradzieżą oraz faktem otrzymania z tego tytułu odszkodowania".

Autor jest doradcą podatkowym