Pracowałem w Brukseli od 6 stycznia do 30 czerwca 2014 r., czyli krócej niż 183 dni (w sumie jednak za granicą byłem w 2014 r. dłużej niż 183 dni). Do Polski wróciłem na początku lipca. Od 6 stycznia do 21 lutego był to wolontariat, na który nie mam formalnego potwierdzenia, a potem pracowałem na umowę o pracę i otrzymywałem wynagrodzenie. W Belgii jest dość wysoka kwota, od której nie płaci się podatku – około 7000 euro. Pracodawca przy wypłacie każdej, także pierwszej, pensji musi odprowadzić do urzędu skarbowego podatek w wysokości około 30 proc. Przy moich niewygórowanych zarobkach mógłbym, rozliczając się w Belgii, otrzymać zwrot podatku w wysokości kilku tysięcy euro. W Polsce prowadzę działalność gospodarczą. Moja księgowa jednak twierdzi, że ponieważ cały czas byłem zameldowany w Polsce, to powinienem się rozliczać w Polsce. Czy to prawda? W Belgii termin rozliczenia mija 30 czerwca, więc miałbym trochę czasu. Gdy tam byłem, nie udało mi się uzyskać statusu rezydenta (trwa to długo) – pisze czytelnik.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że osoby fizyczne, które mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (zob. art. 3 ust. 1 ustawy o PIT). Jest to tzw. nieograniczony obowiązek podatkowy. Jak jednocześnie stanowi art. 3 ust. 1a ustawy o PIT, za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

1) posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub

2) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Z kolei z polsko-belgijskiej umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania (wskazane przepisy stosuje się bowiem z uwzględnieniem zawartych przez Polskę umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania – zob. art. 4a ustawy o PIT) wynika, że pierwszym kryterium przy ocenie miejsca zamieszkania osoby fizycznej jest jej stałe miejsce zamieszkania, przy czym jeżeli osoba ma stałe miejsce zamieszkania w obu umawiających się państwach, to uważa się ją za mającą miejsce zamieszkania tylko w tym państwie, z którym ma ona ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze (ośrodek interesów życiowych) (zob. art. 42apolsko-belgijskiej umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania).

Gdzie jest ośrodek interesów życiowych

Jest to o tyle istotne, że z treści pytania wynika, iż w Polsce prowadzi Pan działalność gospodarczą oraz jest Pan zameldowany. W tej sytuacji – uwzględniwszy także, że po okresie pracy w Belgii wrócił Pan do Polski – należy uznać, że Pana ośrodek interesów życiowych znajduje się na terytorium Polski. Prowadzi to do wniosku, że zarówno w świetle przepisów ustawy o PIT, jak i w świetle polsko-belgijskiej umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania posiada Pan miejsce zamieszkania w Polsce. Oznacza to, że osiągnięte przez Pana w 2014 r. przychody z pracy w Belgii podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym w Polsce.

Metoda proporcjonalnego odliczenia

Polsko-belgijska umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowania jako metodę unikania podwójnego opodatkowania przewiduje metodę proporcjonalnego odliczenia (zob. art. 232 polsko-belgijskiej umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania).

W przypadku tej metody dochód zagraniczny nie jest w Polsce zwolniony od podatku dochodowego (jak w przypadku drugiej z metod w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, tj. metody wyłączenia z progresją). W zamian podatnik ma możliwość odliczenia w Polsce podatku zapłaconego za granicą (z zastrzeżeniem, że odliczenie to nie może przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w państwie obcym). Jest to zatem sytuacja, o której mowa w art. 27 ust. 9 ustawy o PIT.

Trzeba złożyć PIT-36 oraz PIT-ZG

A zatem w przedstawionej sytuacji jest Pan obowiązany złożyć zeznanie PIT-36 za 2014 r. (z dołączoną do tego zeznania informacją PIT-ZG), w którego części D wykaże Pan przychody osiągnięte z pracy w Belgii oraz koszty uzyskania tych przychodów (określone zgodnie z art. 22 ust. 2 ustawy o PIT). W zeznaniu tym (w poz. 179 lub 180) będzie Pan mógł uwzględnić (odliczyć) podatek zapłacony (pobrany przez belgijskiego pracodawcę) w Belgii. Kwota tego odliczenia nie będzie jednak mogła przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany przez Pana w Belgii (zob. art. 27 ust. 9 ustawy o PIT).

30 proc. diety za każdy dzień

Wykazując przychody, o których mowa, w zeznaniu PIT-36 za 2014 r., może Pan najprawdopodobniej skorzystać ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 20 ustawy o PIT. Przepis ten zwalnia od podatku część przychodów osób objętych nieograniczonym obowiązkiem podatkowym przebywających czasowo za granicą i uzyskujących przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy. Zwolnienie to przysługuje za każdy dzień pobytu za granicą, w którym podatnik pozostawał w stosunku służbowym, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczym stosunku pracy, w kwocie odpowiadającej 30 proc. diety określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju.

W przypadku Belgii kwota diety to 48 euro, a więc kwota przychodu zwolnionego od podatku to w Pana przypadku 14,40 euro dziennie (48 EUR x 30 proc.). Pracował Pan (i przebywał w związku z tym) w Belgii 176 dni, a więc kwota przychodu z pracy w Belgii zwolniona od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 20 ustawy o PIT to w Pana przypadku 2534,40 euro.

Zwrot trzeba dodać do bieżącego dochodu

Gdyby po dokonaniu powyższego odliczenia otrzymał Pan zwrot podatku w Belgii, znalazłby zastosowanie art. 45 ust. 3a ustawy o PIT. Przepis ten stanowi, że jeżeli podatnik, obliczając podatek należny, dokonał odliczeń od dochodu, podstawy obliczenia podatku lub podatku, a następnie otrzymał zwrot odliczonych kwot (w całości lub w części), w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym otrzymał ten zwrot, dolicza odpowiednio kwoty poprzednio odliczone.

Przykład

Gdyby w trakcie 2015 r. podatnik otrzymał zwrot podatku w Belgii, to w jednym z zeznań PIT składanych za 2015 r. byłby obowiązany doliczyć kwotę belgijskiego podatku odliczoną w zeznaniu PIT-36 za 2014 r.

Autor jest doradcą podatkowym