Nasza firma otrzymała decyzję naczelnika urzędu skarbowego. Uważamy, że organ w sentencji wpisał jasno swoje stanowisko, a z uzasadnienia to już takie jasne nie jest. Zachodzi tu pewna niespójność. To chyba nie jest prawidłowe. Co powinno być w uzasadnieniu? Jak powinniśmy zareagować w tej sytuacji? – pyta czytelniczka.

Zgodnie z art. 210 ordynacji podatkowej (dalej: o.p.) jednym z obligatoryjnych elementów decyzji jest uzasadnienie faktyczne i prawne.

Uzasadnienie faktyczne decyzji zawiera w szczególności wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, a także dowodów, którym dał wiarę, oraz przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności. Uzasadnienie prawne zawiera wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów prawa.

Organ podatkowy może wyjątkowo odstąpić od przedstawienia uzasadnienia decyzji, jeśli decyzja uwzględnia w całości żądanie strony. Nie dotyczy to przypadków, gdy decyzja jest wydana wskutek odwołania lub na podstawie której przyznano ulgę w zapłacie podatku.

Ma duże znaczenie

Organ podatkowy powinien się ustosunkować do podnoszonych przez stronę argumentów. Brak uzasadnienia, uzasadnienie częściowe czy też iluzoryczne uzasadnienie to nie tylko naruszenie zasad postępowania podatkowego (w tym przypadku naruszenie zasady przekonywania (art. 124 o.p.), lecz również m.in. prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych (art. 121 o.p.) czy zasady podejmowania wszelkich niezbędnych działań w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego (art. 122 o.p.). Poprzez brak należytego uzasadnienia decyzji strona może nie być w stanie należycie sformułować zarzutów przeciw takiej decyzji. Utrudnione jest zatem podjęcie przez stronę właściwej linii obrony, tym bardziej kiedy organ odmiennie interpretuje w decyzji fakty.

Należyte uzasadnienie faktyczne i prawne ma istotne znaczenie nie tylko dla strony, ale również dla możliwości skutecznej kontroli takiej decyzji przez sądy administracyjne. W pewnych przypadkach brak uzasadnienia czy jego pozorność uniemożliwiają weryfikację rozstrzygnięcia organu podatkowego i mogą być podstawą uchylenia decyzji czy to przez organ odwoławczy, czy przez sąd administracyjny.

Spójne i logiczne

Uzasadnienie decyzji powinno być tak skonstruowane, aby nie budziło u podatnika (strony) wątpliwości, czy organ podatkowy rozpatrzył cały zebrany w sprawie materiał dowodowy, a więc w efekcie, czy rozpatrzył wszystkie okoliczności podnoszone przez stronę. Uzasadnienie takie powinno stanowić spójną i logiczną całość. Strona musi wiedzieć, że organ podatkowy zapoznał się z jej stanowiskiem i rozważył jej argumentację.

Z uzasadnienia decyzji powinno wynikać, dlaczego organ podatkowy nie uwzględnił stanowiska strony lub uwzględnił je tylko częściowo. Strona musi być tego pewna i przekonana, że organ wnikliwie zapoznał się z jej stanowiskiem. W praktyce organy podatkowe ograniczają się do enigmatycznych sformułowań, np. że wskazana przez stronę argumentacja nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie. Nie można tego jednak uznać za działanie prawidłowe. Tym bardziej organ nie może w sentencji decyzji wpisać swojego stanowiska i w uzasadnieniu wpisać czegoś innego. Wtedy bowiem ma miejsce niespójność.

Strona ma uprawnienia

Ustawodawca przewidział możliwość wystąpienia przez stronę z wnioskiem o uzupełnienie decyzji co do rozstrzygnięcia lub co do prawa do odwołania.

W przypadku braku należytego uzasadnienia, a więc z uwagi na niekompatybilność, kiedy to organ w sposób niespójny ustosunkował się do całości materiału znajdującego się w aktach sprawy, stronie służy stosownie do art. 213 § 1 o.p. prawo do wniesienia żądania uzupełnienia decyzji co do rozstrzygnięcia. Uzupełnienie decyzji w tym zakresie może nastąpić, gdy organ nie orzekł o całości żądania strony, ograniczając wydane rozstrzygnięcie tylko co do części tego żądania, jeżeli zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa orzekanie w tym zakresie następuje na wniosek strony. Może też nastąpić, gdy w wydanej przez organ decyzji podatkowej – rozstrzygającej w ocenie organu całość sprawy – nie zawarł rozstrzygnięcia, które zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa powinien w niej zawrzeć, niezależnie od istnienia w tym zakresie wniosku strony (wyrok WSA w Poznaniu z 5 grudnia 2013 r., III SA/Po 781/13).

Żądanie takie należy wnieść w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji.

Uzupełnienie lub sprostowanie decyzji wydanej przez organ podatkowy następuje również w drodze decyzji.

Przykład

Firma „Nowa" sp. z o.o. otrzymała 19 listopada 2014 r. decyzję naczelnika urzędu skarbowego z 17 listopada 2014 r. Z uwagi na treść otrzymanej decyzji złożyła 26 listopada 2014 r. wniosek o uzupełnienie decyzji. Dochowała zatem wskazanego w art. 213 § 1 ordynacji podatkowej terminu do złożenia takiego wniosku.

Przesunięcie terminu odwołania

Istotne jest przy tym, że termin do wniesienia odwołania lub skargi biegnie dopiero od dnia doręczenia tej decyzji „uzupełniającej".

Złożenie wniosku o uzupełnienie decyzji powoduje, że termin do wniesienia odwołania nie biegnie do czasu doręczenia stronie rozstrzygnięcia wniosku o uzupełnienie decyzji (wyrok WSA w Opolu z 22 listopada 2013 r., I SA/Op 577/13). Dopiero wydanie takiej decyzji „uzupełniającej" i jej doręczenie (skuteczne) kończy ten etap postępowania (wyrok WSA w Szczecinie z 24 października 2013 r., I SA/Sz 656/13).

Jedna opcja do wyboru

Jeśli podatnik wniesie podanie o uzupełnienie decyzji, to nie może jednocześnie odwołać się od decyzji, której uzupełnienia żąda. Jeśli strona zgłasza żądanie uzupełnienia decyzji organu podatkowego pierwszej instancji, to odwołanie może wnieść po rozpatrzeniu żądania uzupełnienia decyzji (wyrok WSA w Lublinie z 27 stycznia 2012 r., I SA/Lu 589/11). W jednej sprawie podatkowej będą istniały albo dwa uzupełniające się w całości rozstrzygnięcia organu, a więc pierwotna decyzja oraz jej dopełnienie dokonane decyzją uzupełniającą, albo pozostanie w obrocie prawnym jedynie decyzja w pierwotnym brzmieniu, jeżeli nastąpi odmowa jej uzupełnienia w tym trybie (wyrok WSA w Opolu z 30 stycznia 2013 r., I SA/Op 471/12).