Problematyka rozliczeń z tytułu strat podatkowych zapewne spędza sen z powiek niejednemu księgowemu, tym bardziej że fiskus dba nie tylko o zapewnianie przedsiębiorcom ciągłych zmian prawa, ale i jego interpretacji.

O wysokość poniesionej w roku podatkowym straty przedsiębiorca może obniżyć dochód w najbliższych, kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych. Wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50 proc. kwoty tej straty. Takie rozwiązanie wynika z art. 7 ust. 5 ustawy o CIT.

Przykład

Spółka kapitałowa, która poniosła stratę podatkową w roku 2014, będzie mogła ją rozliczyć w latach 2015–2019. W późniejszym okresie rozliczenie zaległej straty nie jest możliwe.

Warto zauważyć, że przepisy podatkowe dopuszczają możliwość etapowego rozliczania straty podatkowej już w momencie kalkulacji zaliczek na podatek dochodowy. Należy jednak pamiętać, że ostateczną możliwą do odliczenia kwotę straty w danym roku podatkowym można ustalić dopiero na koniec tego okresu. Sytuacja ta wynika z ograniczenia wysokości rozliczanej straty do poziomu osiągniętego dochodu w danym roku podatkowym. Rozliczana strata nie może być wyższa niż osiągnięty dochód podatkowy.

Różnicowanie pojęć

Pojęcie „strata podatkowa" nie jest tożsame ze „stratą bilansową". Rozliczenie straty podatkowej ma miejsce w zeznaniu rocznym CIT-8. W księgach rachunkowych ewidencjonuje się jedynie rozliczenie straty bilansowej za dany rok obrotowy.

Kwotę straty podatkowej wykazuje się w załączniku CIT-8/O oraz łącznie z innymi odliczeniami bezpośrednio w CIT-8.

Połączenie i dzielenie

Przy ustalaniu dochodu nie uwzględnia się strat przedsiębiorców przekształcanych, łączonych, przejmowanych lub dzielonych, z wyjątkiem spółek przekształconych w inne spółki. Powoduje to, że po połączeniu spółka przejmująca nie może pomniejszyć swojego dochodu do opodatkowania o straty, jakie posiadała spółka przejmująca, która jest zobowiązana do zamknięcia swoich ksiąg rachunkowych na dzień rejestracji połączenia i złożenia deklaracji CIT-8 za zakończony rok podatkowy (art. 7 ust. 4 i art. 8 ust. 6 ustawy o CIT).

Ustawa o rachunkowości dopuszcza jednak możliwość niezamykania ksiąg rachunkowych w przypadku połączenia jednostek, gdy rozliczenie połączenia następuje metodą łączenia udziałów i nie powoduje powstania nowej jednostki (art. 12 ust. 3 pkt 2 uor). Oznacza to, że w takiej sytuacji spółka przejmująca będzie mogła uwzględnić w swoim rocznym rozliczeniu podatkowym przychody i koszty uzyskania przychodów spółki przejmowanej za rok podatkowy, w którym doszło do połączenia. Dotyczy to również sytuacji, w której koszty uzyskania przychodów spółki przejmowanej przewyższają przychody podatkowe.

W przypadku dzielenia podmiotów gospodarczych, ogólnie rzecz ujmując, tracą one możliwość do rozliczania strat podatkowych na skutek utraty bytu i dalszego odrębnego funkcjonowania. Prawo podatkowe bowiem ogranicza spółkom przejmującym możliwość rozliczania strat podatkowych spółek dzielonych. Jedynym wyjątkiem od reguły jest podział przez wydzielenie, na skutek którego nie dochodzi do całkowitej utraty bytu podmiotu gospodarczego. Wydzielana jest tylko część przedsiębiorstwa, pozostała część zachowuje ciągłość funkcjonowania prawnego oraz gospodarczego, a także zachowuje możliwość rozliczania wcześniejszych strat podatkowych.

Komandytowo-akcyjne po zmianach

Od 1 stycznia 2014 roku spółki komandytowo-akcyjne (dalej: SKA) są uznawane za podatników podatku dochodowego od osób prawnych. Oznacza to, że muszą się one rozliczać corocznie za pomocą zeznania CIT-8, podobnie jak spółki z o.o. oraz spółki akcyjne. SKA jako podatnicy będą mogli rozliczać straty podatkowe powstałe dopiero w roku 2014 i w latach późniejszych, czyli po wejściu w życie zmian ustawowych. Na mocy ustawy z 8 listopada 2013 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku tonażowym prawo do rozliczenia strat podatkowych z lat przed 2014 rokiem mają komplementariusze spółki jako podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych. Komplementariusz ma prawo do odliczenia straty proporcjonalnie do przychodów z udziału w spółce w stosunku do ogólnej kwoty osiąganych przez niego przychodów w określonych latach podatkowych. Tym samym SKA mogą utworzyć aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego od straty podatkowej dopiero na koniec roku 2014 i to w sytuacji wypracowania straty podatkowej przy jednoczesnym istnieniu prawdopodobieństwa jej rozliczenia w latach następnych.

WNIOSEK

- Strata podatkowa może być rozliczana przez kolejnych pięć lat.

- Jednorazowo można odliczyć maksymalnie 50 proc. straty podatkowej.

- Strata podatkowa odliczana w danym roku nie może być wyższa od osiągniętego w tym roku dochodu.

- Aktywa na podatek odroczony od straty podatkowej są wykazywane w sprawozdaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieją wystarczające dodatnie różnice przejściowe lub istnieje prawdopodobieństwo osiągnięcia w przyszłości dochodu do opodatkowania.

- Spółki komandytowo-akcyjne nie mogą rozliczać strat podatkowych powstałych w latach poprzedzających rok 2014.