W obrocie gospodarczym dochodzi do realizacji umów, w wyniku których następuje zbycie całego przedsiębiorstwa bądź jego zorganizowanej części. Transakcja taka zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT pozostaje poza zakresem regulacji tej ustawy. Przepis ten jednoznacznie stanowi, że przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Zastosowanie tego wyłączenia wymaga jednak jednoznacznego wykazania, że przedmiotem transakcji było odpowiednio przedsiębiorstwo albo jego zorganizo wana część.

Istotne jest tutaj, że w ustawie o VAT pojęcie „przedsiębiorstwo" nie zostało zdefiniowane, co prowadzi do konieczności sięgnięcia do właściwych regulacji kodeksu cywilnego. Ten bowiem w art. 551 ustala, że za przedsiębiorstwo uznaje się zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje on w szczególności:

Z kolei zakwalifikowanie przedmiotu transakcji jako zorganizowana część przedsiębiorstwa wymaga spełnienia warunków z art. 2 pkt 27e ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem za zorganizowaną część przedsiębiorstwa uznaje się organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania. Tym samym, w świetle przytoczonej regulacji, ale też zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych (m.in. Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 25 marca 2014 r., IBPP3/443-1535/13/JP czy też Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 25 września 2014 r., IPPP1/443-990/14-3/AW), aby przedmiot sprzedaży mógł zostać uznany za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, muszą być łącznie spełnione poniższe warunki:

Nie sposób zatem uznać za zorganizowaną część przedsiębiorstwa jakiegokolwiek zespołu składników majątku firmy wydzielonego z masy przedsiębiorstwa (np. zespołu środków trwałych czy nawet konkretnych nieruchomości), jeżeli składniki te nie spełniają łącznie warunków wymaganych przez art. 2 pkt 27e ustawy o VAT. Takie składniki będą bowiem uznane jedynie za poszczególne części składowe majątku przedsiębiorstwa, co nie jest jednoznaczne z pojęciem jego zorganizowanej części. Tym samym ich zbycie nie mieści się w zakresie wyłączenia z opodatkowania VAT przewidzianego w art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Autor jest doradcą podatkowym