Prowadzę działalność gospodarczą opodatkowaną według zasad ogólnych. Od lutego 2014 r. wpłacam 300 zł miesięcznie na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE). Czy wpłaty te mogę odliczyć od dochodu będącego podstawą zapłaty podatku dochodowego? – pyta czytelnik.
Przedsiębiorcy rozliczający się według zasad ogólnych (skala podatkowa) ustalają podstawę opodatkowania zgodnie z art. 26 ustawy o PIT. Podstawą obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 29-30c oraz art. 30e ustawy o PIT, jest dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 24 ust. 1, 2, 3b-3e, 4, 4a-4e, ust. 6 lub art. 24b ust. 1 i 2 lub art. 25 ustawy o PIT, po odliczeniu m.in. kwot wpłat na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego dokonanych przez podatnika w roku podatkowym, do wysokości określonej w przepisach o indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (art. 26 ust. 1 pkt 2b ustawy o PIT).
Zasady gromadzenia oszczędności na indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (IKZE) określa ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (tekst jedn. DzU z 2014 r. poz. 1147) >patrz ramka.
Oszczędzający na IKZE ma prawo do odliczenia od dochodu wpłat na IKZE na zasadach i w trybie określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli na podstawie umowy o prowadzenie IKZE gromadzi oszczędności tylko na jednym IKZE, z zastrzeżeniem art. 14 i 23 ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (art. 4 ust. 2 ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego).
Tylko faktycznie przekazane
Dochód można obniżyć jedynie o kwoty faktycznie wpłacone w roku podatkowym i tylko do wysokości określonej w przepisach ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego, tj. do wysokości limitu wpłat określonego indywidualnie danemu podatnikowi zgodnie z tymi przepisami (interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 10 maja 2013 r., ITPB2/415-199/13/IB).
Kwota maksymalna...
Stosownie do art. 13a ust. 1 ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych, wpłaty na IKZE w roku kalendarzowym nie mogą przekroczyć kwoty odpowiadającej 1,2-krotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok określonego w ustawie budżetowej lub ustawie o prowizorium budżetowym lub w ich projektach, jeżeli odpowiednie ustawy nie zostały uchwalone.
W roku 2014 kwota, o której mowa w art. 13a ust. 1 ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych, wynosi 4495,20 zł (zob. art. 31 ustawy z 6 grudnia 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych, DzU z 2013 r., poz. 1717).
...i ustalona odrębnie
Limit określony w art. 13a ust. 1 ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych jest limitem maksymalnym dla wszystkich podatników. Poza tym każdy podatnik powinien ustalić „limit indywidualny" wynikający z umowy o prowadzenie IKZE. Dla danego podatnika decydujący jest „limit indywidualny", z tym że nie może on być wyższy od limitu ustawowego (w 2014 r. –4495,20 zł).
Przykład
Przedsiębiorca Krzysztof Zakrzewski wpłaca miesięcznie wpłaty na IKZE 300 zł, a więc roczna wysokość wpłat wynosi 3 600 zł (12 m-cy x 300 zł). Limit indywidualny nie przekracza więc ustawowego, który jest określony w art. 13a ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych (w 2014 r. 4495,20 zł). Odliczeniu podlegają jednak tylko wpłaty faktycznie dokonane. Umowa o prowadzenie IKZE obowiązuje od lutego 2014 r., a zatem w 2014 r. przez 11 miesięcy. Jeżeli faktycznie w 2014 r. pan Krzysztof dokona wpłat za wszystkie miesiące okresu luty – grudzień 2014 r. (łącznie 3300 zł (11 m-cy x 300 zł), to w zeznaniu PIT-36 składanym za 2014 r. będzie mógł obniżyć dochód o kwotę wpłat na IKZE w łącznej wysokości 3300 zł. Warunkiem skorzystania z tego odliczenia jest jednak wystąpienie dochodu. W przypadku poniesienia straty odliczenie tych wpłat nie jest możliwe. Załóżmy, że składki na ubezpieczenie społeczne pan Krzysztof zalicza do kosztów uzyskania przychodów, a odliczyć od dochodu zamierza jedynie wpłaty na IKZE oraz że:
Wariant I: za 2014 r. pan Krzysztof osiągnie dochód w wysokości 33 300 zł – odliczenie wpłat na IKZE od dochodu możliwe jest w całości, tj. 3300 zł – dochód do opodatkowania wyniesie 30 000 zł.
Wariant II: za 2014 r. osiągnie dochód w wysokości 2300 zł – odliczenie wpłat na IKZE od dochodu możliwe jest w części, tj. do wysokości osiągniętego dochodu (2300 zł) – dochód do opodatkowania wyniesie zero zł.
Wariant III: za 2014 r. czytelnik poniesie stratę w wysokość 7000 zł – odliczenie wpłat na IKZE nie jest możliwe.
Uwaga! Gdy podatnik w roku podatkowym wpłaci na IKZE kwoty, których wysokość przekracza ustalony limit, prawo do obniżenia podstawy opodatkowania przysługuje jedynie do kwoty „indywidualnego limitu" (interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 12 kwietnia 2013 r., ITPB2/415-74/13/IB).
Na podstawie dokumentu
Stosownie do art. 26 ust. 7 pkt 4 ustawy o PIT, wysokość wpłat na IKZE ustala się na podstawie dokumentu stwierdzającego ich poniesienie. Musi on zawierać w szczególności: dane identyfikujące kupującego (odbiorcę usługi lub towaru) i sprzedającego (towar lub usługę), rodzaj zakupionego towaru lub usługi oraz kwotę zapłaty.
Wydatki na te cele określone w art. 26 ust. 1 ustawy o PIT (m.in. wpłaty na IKZE) podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie (zob. art. 26 ust. 13a ustawy o PIT).
Uwaga! Wpłaty na IKZE rozlicza się w zeznaniu podatkowym (art. 26 ust. 6g ustawy o PIT). Nie mogą więc one być uwzględniane przy obliczaniu zaliczek na PIT z działalności gospodarczej, tylko dopiero w zeznaniu rocznym PIT-36.
Także na liniowym
Również przedsiębiorcy, którzy wybrali tzw. podatek liniowy, mogą od dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania podatkiem liniowym odliczyć wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego. W przypadku tzw. podatku liniowego, podstawą obliczenia podatku jest dochód. Dochód ten podatnicy mogą pomniejszać m.in. o wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego określone w art. 26 ust. 1 pkt 2b ustawy o PIT. Wysokość wpłat ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie.
W myśl art. 30c ust. 3 ustawy o PIT, wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały:
1) zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub
2) odliczone od dochodów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 27 ustawy o PIT, lub
3) odliczone od przychodów na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, lub
4) zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.
Także w przypadku podatku liniowego odliczenia wpłat na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego dokonuje się w zeznaniu podatkowym (art. 30c ust. 3b ustawy o PIT). Wpłaty na IKZE nie mogą być zatem uwzględniane przy obliczaniu zaliczek na PIT z działalności gospodarczej. Wykazuje się je dopiero w zeznaniu rocznym PIT-36L.
Autor jest doradcą podatkowym
Indywidualne konto zdefiniowane w ustawie
Zgodnie z art. 2 pkt 1a ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego, IKZE oznacza wyodrębniony zapis w rejestrze uczestników funduszu inwestycyjnego, wyodrębniony rachunek papierów wartościowych lub inny rachunek, na którym zapisywane są instrumenty finansowe niebędące papierami wartościowymi oraz rachunek pieniężny służący do obsługi takich rachunków w podmiocie prowadzącym działalność maklerską, lub wyodrębniony rachunek w ubezpieczeniowym funduszu kapitałowym, wyodrębniony rachunek bankowy w banku, wyodrębniony rachunek IKZE w dobrowolnym funduszu emerytalnym, prowadzone na zasadach określonych ustawą, a w zakresie w niej nieuregulowanym – na zasadach określonych w przepisach właściwych dla tych rachunków i rejestrów.
