Jeżeli planowane wydatki przekraczają możliwości firmy, warto się zastanowić nad skorzystaniem z zewnętrznego kapitału. Najczęściej jest on pozyskiwany w drodze pożyczki lub kredytu. Wiąże się to jednak z koniecznością uiszczania opłat i prowizji bankowych, a każda spłacana rata kredytu lub pożyczki obciąża dodatkowo budżet przedsiębiorcy poprzez wartość naliczonych odsetek. Nic więc dziwnego, że przedsiębiorcy często zadają pytanie o możliwość zaliczenia takiej płatności w ciężar kosztów podatkowych. Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT za koszty podatkowe uznaje się te wydatki, które są poniesione w celu osiągnięcia przychodu bądź zachowania albo zabezpieczenia jego źródła z wyłączeniem kosztów wymienionych w art. 23. W ust. 1 w pkt 8 tego artykułu jako wydatek nieuznawany za koszt podatkowy zostały wymienione wydatki na spłatę pożyczek (kredytów) z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów).

Warto przy tym dodać, że przepis ten dopuszcza zaliczenie w ciężar kosztów podatkowych tzw. różnic waloryzacyjnych, tj. różnic w wartości spłaty kredytu waloryzowanego kursem waluty obcej występujących w przypadku, gdy w wyniku waloryzacji podatnik spłaca kredyt w większej wartości niż kwota otrzymana. Tutaj jednak trzeba także pamiętać o drugiej stronie medalu, tj. o konieczności rozpoznania osiągniętego przychodu, jeżeli w wyniku takiej waloryzacji podatnik spłaca mniejszą wartość kredytu (pożyczki).

O ile zatem spłacana wartość kapitału kredytu (pożyczki) nie jest kosztem uzyskania przychodów, co jest naturalnym następstwem nieuznawania za przychody kwot otrzymanych kredytów bądź pożyczek (art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o PIT), o tyle podatnik ma możliwość zaliczenia do kosztów skapitalizowanych odsetek od udzielonych mu pożyczek bądź kredytów, jeżeli zostały one zapłacone. Możliwość ta wymaga jednak w pierwszej kolejności istnienia związku pomiędzy udzieloną podatnikowi pożyczką bądź kredytem a osiąganiem przychodu (zachowaniem albo zabezpieczeniem jego źródła). Ciężar udowodnienia spełnienia tego warunku spoczywa na podatniku, a więc w razie kontroli podatkowej musi on wykazać, że udzielona mu pożyczka (kredyt) była w rzeczywistości przeznaczona na cele działalności gospodarczej.

Warto także zwrócić uwagę na kwestię kredytu lub pożyczki zaciągniętych na potrzeby inwestycyjne, tj. związanych z nabyciem bądź wytworzeniem składników majątku zaliczanych do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji. Tutaj bowiem należy pamiętać o art. 23 ust. 1 pkt 33 ustawy o PIT, który ustala, że nie uznaje się za koszty podatkowe odsetek, prowizji i różnic kursowych od pożyczek (kredytów) zwiększających koszty inwestycji w okresie realizacji tych inwestycji. Oznacza to, że w okresie inwestycji płacone przez podatnika odsetki od udzielonych mu kredytów bądź pożyczek związanych z tą inwestycją są elementem wartości początkowej środka trwałego bądź wartości niematerialnej i prawnej.

Zgodnie z art 22g ust. 3 i 4 ustawy o PIT w skład ceny nabycia (kosztu wytworzenia) stanowiącej wartość początkową, a więc podstawy liczenia odpisów amortyzacyjnych, wchodzą naliczone do dnia przekazania do używania środka trwałego (wartości niematerialnej i prawnej) prowizje oraz odsetki. Tym samym naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania odsetki od udzielonej podatnikowi na ich nabycie lub wytworzenie pożyczki (kredytu) nie mogą zostać zaliczone bezpośrednio w ciężar kosztów podatkowych. Wchodzą one bowiem do podstawy (wartości początkowej), od której dokonywane są odpisy amortyzacyjne.

Autor jest doradcą podatkowym