Dowód w postępowaniu podatkowym: oświadczenie podatnika

Prowadzę firmę. W trakcie kontroli podatkowej organ zakwestionował rozliczenie podatku od towarów i usług wynikającego z jednej z faktur. Zrobił to na podstawie ustaleń poczynionych w związku z informacjami podanymi przez jednego z pracowników. Słyszałem, że można złożyć oświadczenie w zakresie potwierdzenia określonych faktów. Jak takie oświadczenie powinno wyglądać i jakie warunki należy spełnić, aby takie oświadczenie złożyć?

– pyta czytelnik.

Zgodnie z art. 180 § 2 ordynacji podatkowej (dalej: o.p.) jeśli przepis prawa nie wymaga urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego w drodze zaświadczenia, to organ podatkowy odbiera od strony, na jej wniosek, oświadczenie złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.

Nie ma ograniczeń

Należy bowiem pamiętać, że jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne ?z prawem. Niedopuszczalne jest bowiem stosowanie formalnej teorii dowodów, a więc twierdzenia, że dane zdarzenie może być udowodnione wyłącznie za pomocą określonego rodzaju dowodów lub w określony sposób, np. poprzez bezpośrednie przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka przed organem podatkowym (wyrok WSA w Gdańsku z 17 kwietnia 2013 r., I SA/Gd 264/13). Tym bardziej że w postępowaniu podatkowym obowiązuje otwarty system dowodów (wyrok NSA w Warszawie z 9 października 2012 r., I FSK 2132/11). Moc środków dowodowych jest równa i przepisy nie wprowadzają ograniczeń co do rodzaju dowodów, którym należy przyznać pierwszeństwo w ustaleniu istnienia danego faktu (wyrok WSA ?w Gliwicach z 1 sierpnia 2012 r., I SA/Gl 1143/11).

Takim dowodem, jeżeli zostanie zebrany w sposób właściwy i zgodnie z prawem, jest również oświadczenie podatnika. Przy czym, zgodnie z art. 196 § 3 o.p. przed odebraniem takiego oświadczenia organ podatkowy jest zobligowany, aby pouczyć świadka o prawie odmowy zeznań i odpowiedzi na pytania oraz do uprzedzenia o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.

Trzy przesłanki

Przesłanki złożenia przez podatnika oświadczenia:

1. ?istnieje konieczność potwierdzenia pewnych faktów lub stanu faktycznego,

2. ?przepis prawa nie obliguje strony do uzyskania i przedstawienia organowi podatkowemu zaświadczenia w zakresie konieczności potwierdzenia pewnych faktów lub stanu faktycznego,

3. ?strona złożyła wniosek o możliwość złożenia oświadczenia ?w określonym zakresie.

Jeśli zaistniały łącznie wspomniane przesłanki, organ podatkowy nie może odmówić stronie aby ta złożyła takie oświadczenie.

Takie oświadczenie korzysta ?z domniemania prawdziwości, o ile nie jest sprzeczne z innymi dowodami lub okolicznościami i faktami znanymi organowi (wyrok SN z 20 września 1990 r., III ARN 9/90).

Organ podatkowy nie może odmówić stronie prawa do złożenia oświadczenia co do potwierdzenia pewnych faktów czy określonego stanu faktycznego, jeżeli przepisy prawa nie wymagają złożenia przez stronę zaświadczenia w tym zakresie. Strona musi jednak zgłosić taki wniosek o złożenie oświadczenia.

Musi być wniosek strony

Organ podatkowy traktuje takie oświadczenie jak dowód w prowadzonym postępowaniu. Oznacza to, że organ podatkowy nie ma obowiązku prowadzenia kolejnych dowodów na okoliczności wskazane przez stronę. Może jednak korzystać z przysługujących mu uprawnień i gromadzić dowody, które traktują w sposób odmienny stan przedstawiony przez stronę w oświadczeniu.

Strona składa taki wniosek do organu podatkowego, który przyjmuje go i dołącza do akt toczącego się postępowania podatkowego.

W zależności od tego, co strona napisze we wniosku organ podatkowy ma dwie opcje:

1. ?jeśli strona złoży wniosek o przyjęcie oświadczenia określonej treści, to w takiej sytuacji organ podatkowy wezwie stronę i odbierze od niej protokolarnie wnioskowane oświadczenie, pouczając uprzednio o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

2. ?jeśli strona złoży wniosek, w którym oświadcza określoną treść, organ podatkowy może potraktować ten wniosek już jako samo oświadczenie. W sytuacji, gdy organ stwierdzi konieczność uzupełnienia oświadczenia może wezwać stronę i dopełnić brakującej czynności (np. oświadczenia o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań).