Czesne za studia przedsiębiorcy nie zawsze będzie kosztem w PIT

Kosztami uzyskania przychodów są wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o PIT. Wydatki związane ?z dokształcaniem przedsiębiorcy nie zostały wymienione w katalogu wyłączeń zawartym w art. 23 ustawy o PIT, wobec czego możliwość zaliczenia ich do kosztów podatkowych należy oceniać pod kątem związku z przychodami uzyskiwanymi w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Wiedza ogólna...

Organy podatkowe, udzielając wyjaśnień dotyczących zaliczania wydatków na dokształcanie przedsiębiorcy do kosztów podatkowych, za niezbędne uznają ustalenie czy ponoszone przez podatnika wydatki są związane ?z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych, zdobywaniem wiedzy i umiejętności, które są potrzebne w prowadzonej działalności gospodarczej ?i mają z nią związek. Jeżeli wydatki na dokształcenie podatnika służą jedynie podnoszeniu ogólnego poziomu wiedzy i wykształcenia niezwiązanego z działalnością, to jako wydatki o charakterze osobistym nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów ponoszonych w ramach działalności gospodarczej.

Z takim stanowiskiem organu podatkowego spotkała się podatniczka, która po zamknięciu sklepu z asortymentem sportowo-turystycznym świadczyła usługi doradcze w zakresie public relations oraz usługi doradcze dotyczące doboru i zakupu sprzętu sportowo-turystycznego. Jednocześnie rozpoczęła ona jednolite studia magisterskie z psychologii, po których ukończeniu planowała rozszerzenie przedmiotu działalności gospodarczej o usługi z zakresu psychologii. Izba Skarbowa ?w Bydgoszczy, która rozstrzygała tę kwestię, w piśmie z 18 grudnia 2012 r. (ITPB1/415-1058/12/AD) stwierdziła jednak, że: „(...) uznanie za koszt uzyskania przychodów wydatków związanych z podjętymi studiami ?w zakresie psychologii (czesne, materiały dydaktyczne, dojazdy) niezgodne byłoby z przepisem art. 22 ust. 1 ww. ustawy. Celem, jaki był związany z ponoszeniem tego rodzaju wydatków, było niewątpliwie zdobycie wiedzy i umiejętności, jednakże mając na uwadze rodzaj wykonywanych usług uznać należy, ?iż wydatki te nie są poniesione w celu uzyskania przychodu, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodu. Są to wydatki o charakterze osobistym, związane z podnoszeniem poziomu wiedzy, niemającym jednak związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. (...) W tych okolicznościach również planowane przez Panią w przyszłości rozszerzenie usług, nie powoduje, iż wydatki, o których mowa mają związek z przychodem czy też zabezpieczeniem lub zachowaniem źródła przychodu w okresie finansowania nauki".

Jeżeli więc podatnik rozpoczyna studia o specjalizacji odmiennej od dotychczasowego przedmiotu prowadzonej działalności, to musi liczyć się z tym, że fiskus może uznać opłaty na dokształcanie za wydatek o charakterze osobistym, który nie jest ponoszony z uwagi na związek z działalnością gospodarczą.

...czy kwalifikacje zawodowe

Inaczej kwestia ta jest traktowana w sytuacji, kiedy podatnik ponosi wydatki związane z przedmiotem aktualnie prowadzonej działalności gospodarczej i jednocześnie są to wydatki na szkolenie dodatkowe, które nie jest zasadniczym etapem edukacji. Chodzi tu o wydatki inne niż np. wydatki na studia licencjackie, studia magisterskie lub studia jednolite magisterskie.

Organy podatkowe z reguły nie kwestionują wydatków na studia podyplomowe czy doktoranckie przedsiębiorcy, których celem jest zdobycie zaawansowanej wiedzy w danej dziedzinie, jeśli są one związane z przedmiotem aktualnie prowadzonej działalności. Potwierdzeniem może być interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 3 października 2013 r. (IPTPB1/?415-457/13-4/MD). Sprawa dotyczyła podatnika prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie indywidualnej praktyki lekarskiej (ortopedia), który rozliczał podatek dochodowy z tego tytułu na zasadach ogólnych. W ramach prowadzonej działalności rozliczał także przychody uzyskiwane ?z wykładów na prywatnej uczelni. Dodatkowo był także zatrudniony na umowę o pracę jako lekarz w wojewódzkim centrum ortopedii i rehabilitacji. Podatnik, po otrzymaniu?i opłaceniu faktury za przewód doktorski w zakresie ortopedii, miał wątpliwości związane ?z zaliczeniem wydatku do kosztów podatkowych. Uważał, że wydatek z tego tytułu wpływa na możliwość uzyskania wyższej stawki za usługi świadczone w ramach działalności gospodarczej.

W tych okolicznościach izba skarbowa uznała, że: „(...) wydatki poniesione w związku ze studiami doktoranckimi, choć trudno je przypisać konkretnym przychodom, to jako przydatne w wykonywanej przez wnioskodawcę działalności gospodarczej, faktycznie poniesione i właściwie udokumentowane, mogą stanowić koszty uzyskania przychodów w prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej".

Kwoty na podnoszenie ogólnego poziomu wiedzy to wydatki o charakterze osobistym

Jednolite stanowisko organów

Podobne stanowisko wyraziła Izba Skarbowa w Katowicach w piśmie z 4 marca 2013 r. (IBPBI/1/415-1561/12/WRz), odnosząc się do wydatków na dokształcanie podatniczki, która jako logopeda prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą. Podatniczka, dążąc do podniesienia swoich kwalifikacji związanych z zawodem wykonywanym w ramach działalności gospodarczej, rozpoczęła studia podyplomowe na kierunku, który dotyczył terapii logopedycznej rozwoju mowy dziecka, wczesnej interwencji logopedycznej oraz wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. Zdaniem podatniczki ukończenie tych studiów miało umożliwić jej świadczenie usług logopedycznych i terapeutycznych ?o wyższym standardzie oraz dla większej liczby małych pacjentów, co z kolei mogło wpływać na zwiększenie przychodów uzyskiwanych w ramach działalności gospodarczej.

Organ podatkowy podzielił stanowisko podatniczki co do możliwości zaliczenia wydatków związanych z tymi studiami do kosztów podatkowych. Uznał, że: „(...) wydatki z tytułu opłat za studia oraz inne opłaty bezpośrednio z nimi związane (poniesione na dojazdy, noclegi i zakup niezbędnej literatury) mogą stanowić koszty uzyskania przychodów prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, pod warunkiem ich należytego udokumentowania".

Podwyższenie standardu usług

W opisanej sytuacji nie ma przeszkód, aby podatnik zaliczył do koszów uzyskania przychodów wydatek na przewód doktorski w zakresie neurologii udokumentowany fakturą. Wydatek ten, ściśle związany z wykonywanym zawodem, umożliwia podatnikowi świadczenie usług ?o wyższym standardzie, co może skutkować uzyskaniem zwiększonych przychodów ?z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Przykład

Adam Zieliński jest urologiem. ?W ramach pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzi indywidualną praktykę lekarską. Uzyskane w ten sposób dochody pan Adam rozlicza na zasadach ogólnych, ewidencjonując je w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Wydatki ujmuje w księdze metodą uproszczoną.

W czerwcu br. podatnik otrzymał fakturę za przewód doktorski ?w zakresie urologii na kwotę ?15 000 zł. Na podstawie faktury wystawionej 20 czerwca 2014 r. podatnik wykazał wydatek ?w kolumnie 13 pkpir jako „pozostałe wydatki" pod datą wystawienia faktury.