Rz: W niedawnym wyroku Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodne z konstytucją przepisy ustawy o PIT odnoszące się do opodatkowania nieujawnionych dochodów. Czy ten problem może się odnosić do przedsiębiorców prowadzących legalną działalność jako osoby fizyczne?
Wojciech Piotrowski:
Te przepisy dotyczą dochodów ze źródeł nieujawnionych albo takich, które nie znajdują pokrycia ?w tych źródłach, o których fiskus wie. Organy skarbowe ?w praktyce przyglądają się majątkowi podatnika ?i porównują jego dochody ?z wydatkami. Używają w tym celu nawet specjalnego oprogramowania porównującego dane o jego przychodach z wydatkami, szczególnie tymi na zakup nieruchomości. Nie ma przy tym znaczenia, czy zgromadzone środki pochodzą z działalności gospodarczej ?czy z innych źródeł. Jeśli się zatem okaże, że przedsiębiorca wydaje więcej, niż zarabia, to może stać się obiektem zainteresowania organów skarbowych, podobnie jak inne osoby, nieprowadzące biznesu.
Trybunał orzekł, że przepis ?o zatajonych dochodach przestanie obowiązywać po ?18 miesiącach od ogłoszenia wyroku. Czy przedsiębiorca, który zataił dochody, może wobec tego machnąć ręką na tę sprawę? ?A może jednak powinien je zgłosić do opodatkowania?
Istotne jest, kiedy te dochody zostały osiągnięte. Zobowiązania podatkowe zasadniczo przedawniają się po upływie pięciu lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku. Innymi słowy, przedawniły się już zobowiązania z roku 2007, ?ale te z roku 2008 i lat późniejszych jeszcze nie. Jeśli doszło do przedawnienia zobowiązania podatkowego, to brak jest możliwości zadeklarowania dochodów wcześniej niezgłoszonych do opodatkowania. Jeżeli jednak w okresie, który nie uległ przedawnieniu, podatnik będzie miał wydatki znacznie przewyższające jego zadeklarowane dochody, to fiskus może zastosować inną procedurę – wspomniane wcześniej porównanie stanu majątku podatnika z jego dochodami. Gdy okaże się, że zadeklarowane dochody były niższe niż owe wydatki lub ?w inny sposób zgromadzony majątek, wtedy może nałożyć 75-procentowy podatek. Natomiast jeżeli do przedawnienia zobowiązania podatkowego nie doszło, ?a w trakcie kontroli podatkowej fiskus wykryje jakieś nieujawnione dochody, o których będzie wiadomo, ?że pochodzą z działalności gospodarczej albo z innego jawnego źródła, to może nałożyć podatek według zwykłej stawki, powiększając go o odsetki za zwłokę.
Nawet jeśli teraz go nałoży, to na podstawie niekonstytucyjnych przepisów. Co robić, jeśli tak się stanie?
Na razie art. 20 ust 3 ustawy ?o PIT jeszcze obowiązuje, więc po otrzymaniu ostatecznej decyzji wymiarowej trzeba ten podatek zapłacić. Pamiętajmy, że urząd skarbowy teoretycznie ma pełne prawo go wyegzekwować. Nie spodziewam się jednak dużej aktywności fiskusa w tym zakresie. Trzeba bowiem pamiętać, że po wejściu w życie wyroku Trybunału – a stanie się to zapewne około lutego 2016 r. – będzie można wnioskować ?o wznowienie postępowania ?w tej sprawie. Będzie na to dość krótkie okienko czasowe, trwające miesiąc od dnia, ?w którym upłynie 18 miesięcy od publikacji wyroku TK ?(P 49/13). Wtedy będą szanse na odzyskanie podatku, który został nałożony na podstawie przepisu niezgodnego ?z konstytucją.
—rozmawiał Paweł Rochowicz
