Czy przedsiębiorca, zarejestrowany podatnik VAT, który nie otrzymał wynagrodzenia za sprzedane towary lub usługi, może skorygować wysokość podatku należnego?
Marcin Brzezin
: Możliwość korekty zależy od tego, czy nabywcą jest podatnik VAT czy konsument niezarejestrowany na potrzeby rozliczeń VAT. W tym pierwszym przypadku sprzedawca jest ?w lepszej sytuacji.
Sprzedawca może skorygować VAT należny z tytułu sprzedaży w przypadku wierzytelności niezapłaconych i nieuregulowanych ?w jakiejkolwiek innej formie ?w czasie 150 dni od terminu płatności. Po upływie tego okresu uważa się, że prawdopodobnie wierzytelność nie zostanie już zapłacona.
Czy w każdym przypadku korekta jest dopuszczalna?
Ustawa dopuszcza taką korektę pod kilkoma warunkami. Przede wszystkim na dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty, zarówno sprzedawca, jak i jego klient muszą być zarejestrowani jako podatnicy VAT. Poza tym dłużnik nie może być w trakcie postępowania upadłościowego lub likwidacji, a od wystawienia faktury dokumentującej nieuregulowaną wierzytelność nie mogą minąć dwa pełne lata kalendarzowe.
Z przepisów ustawy o VAT regulujących tzw. ulgę na złe długi wynika więc, że pod pewnymi warunkami podatnik może skorygować deklarację w efekcie uprawdopodobnienia nieściągalności wierzytelności wyłącznie ?w przypadku, gdy dłużnikiem jest inny podatnik VAT. ?W sytuacji sprzedaży na rzecz konsumentów uprawnienie takie nie przysługuje.
Jeśli nie ulga na złe długi, to może istnieje jakieś inne narzędzie, ?z którego można skorzystać? ?Nie można np. skorygować wystawionych faktur?
Niestety, w przypadku sprzedaży na rzecz konsumenta podatnik nie może skorzystać z alternatywnej instytucji. Jeśli rzeczywiście wydał towar lub wykonał usługę, nie może skorygować pierwotnie wystawionej faktury tylko z tego powodu, że nie otrzymał zapłaty. Ustawa o VAT wymienia sytuacje, z którymi wiąże się obowiązek wystawienia faktury. Generalnie można powiedzieć, że robi się to ?w przypadku pomyłek, gdy po sprzedaży zmienia się cena albo w wyniku zwrotu towaru lub ceny za ten towar.
Brak zapłaty można skorygować tylko w ramach ulgi na złe długi, a przepisy te nie obejmują wierzytelności od klientów niezarejestrowanych jako podatnicy VAT. Ewentualnie w celu zmniejszenia związanych z tym dolegliwości możliwe jest udzielenie rabatu (związane ?z akceptacją obniżenia należności).
W tym miejscu należy zaznaczyć, że powyższe regulacje mogą budzić wątpliwości ?w kontekście ich zgodności ?z unijną dyrektywą o VAT. Przewiduje ona przypadki, ?w których państwa członkowskie muszą umożliwić obniże-?nie podstawy opodatkowania.
W przypadku niewywiązania się z płatności kraje członkowskie mają wybór. Mogą umożliwić w takich sytuacjach pomniejszenie podstawy opodatkowania, więc i podatku, ale nie muszą. Bardzo kontrowersyjne jest jednak częściowe wdrożenie tej zasady. Są mocne argumenty by twierdzić, że skoro polskie regulacje przewidują tzw. ulgę na złe długi, nie może się ona ograniczać do wierzytelności od podatników VAT i pomijać wierzytelności od pozostałych klientów.
Pomimo to, dopóki polska ustawa nie pozwala na korektę w sytuacji braku zapłaty od konsumenta, a problem nie jest jednoznacznie rozstrzygnięty przez orzecznictwo, dokonanie takiej korekty z pewnością będzie kwestionowane przez organy podatkowe.
—rozmawiał Mateusz Maj
