TSUE: zwolnienie z podatku u źródła a fundusze inwestycyjne

10 kwietnia 2014 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej ogłosił wyrok w sprawie C-190/12 (Emerging Markets Series of DFA Investment Trust Company przeciwko dyrektorowi Izby Skarbowej w Bydgoszczy). Sprawa dotyczyła amerykańskiego funduszu inwestycyjnego, który w latach 2005–2006 prowadził na terytorium Polski działalność inwestycyjną.

Czego dotyczył spór

W tym okresie, zgodnie ?z obowiązującymi przepisami ustawy o CIT, zwolnienie ?z opodatkowania dochodów uzyskiwanych ze źródeł położonych w Polsce obejmowało wyłącznie fundusze z siedzibą w Polsce (obecnie zwolnieniem są również objęte fundusze ?z Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego, jeśli spełniają one określone prawem przesłanki). W związku z tym amerykański fundusz inwestycyjny poniósł ciężar podatku u źródła od dywidend wypłaconych z Polski.

W rezultacie fundusz wystąpił z wnioskiem o zwrot nadpłaconego podatku, argumentując swoje stanowisko tym, że brak zwolnienia narusza prawo Unii Europejskiej (w szczególności swobodę przepływu kapitału). Organy podatkowe nie zgodziły się z wnioskiem funduszu, a sprawa trafiła przed wojewódzki sąd administracyjny, który zadał Trybunałowi następujące pytania prejudycjalne:

1. czy w przedmiotowej sytuacji zastosowanie znajduje swoboda przepływu kapitału, a jeśli tak

2. czy dyskryminacja amerykańskiego funduszu jest uzasadniona?

Swoboda przepływu kapitału

Polski rząd stanął na stanowisku, że analizowane przepisy ustawy o CIT nie powinny być oceniane w świetle zasady swobodnego przepływu kapitału, ale z perspektywy swobody przedsiębiorczości lub swobody świadczenia usług. Przyjęcie takiej kwalifikacji powodowałby automatyczne wykluczenie funduszu z prawa do skorzystania ze zwolnienia, gdyż swoboda przepływu kapitału jest jedyną swobodą unijną, która odnosi się również do państw trzecich.

Trybunał nie podzielił jednak tego poglądu i orzekł, że inwestycje portfelowe (takie jak te, które są prowadzone przez fundusz w Polsce) powinny być zakwalifikowane jako wchodzące w zakres swobodnego przepływu kapitału. ?W związku z tym przepisy ustawy o CIT, na podstawie których:

– powinny być uznane za dyskryminujące. W konsekwencji Trybunał zbadał, czy takie traktowanie może być uzasadnione.

Mechanizmy wymiany informacji

Zdaniem Trybunału, podmioty z krajów trzecich, jeżeli są porównywalne do funduszy polskich, powinny mieć możliwość skorzystania z analogicznego zwolnienia. Trybunał wskazał, że w takim przypadku dostępne są ramy prawne dotyczące wzajemnej pomocy administracyjnej umożliwiające wymianę informacji wymaganych do weryfikacji porównywalności funduszy amerykańskich oraz polskich. Ramy te są określone w art. 23 umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania pomiędzy Polską ?i Stanami Zjednoczonymi oraz art. 4 konwencji w sprawie wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach podatkowych z 25 stycznia 1988 r.

Danina do odzyskania

Przyjmując konkluzje Trybunału, pod warunkiem że:

– tego rodzaju fundusz inwestycyjny powinien być ?w stanie skorzystać ze zwolnienia z CIT oraz uzyskać zwrot podatku nienależnie pobranego w Polsce.

Mając na względzie, że okres przedawnienia w Polsce wynosi na ogół pięć lat, fundusze inwestycyjne spełniające ww. warunki powinny być w stanie odzyskać podatek u źródła pobrany nienależnie od roku 2009.

Autor jest konsultantem ?w Zespole ds. Podatków ?Międzynarodowych PwC

Magdalena ?Taborska, menedżer, doradca podatkowy, Zespół ds. Podatków Międzynarodowych PwC

Amerykańskie podmioty mogą wystąpić o zwrot

Omawiany wyrok jest przełomowy w zakresie stosowania prawa europejskiego do operacji inwestycyjnych podejmowanych przez fundusze z tzw. krajów trzecich (spoza UE) w Polsce. Wyrokiem tym Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazał kryteria, jakimi należy się kierować w ocenie, czy inwestycje podejmowane przez zagraniczne fundusze inwestycyjne z siedzibą poza UE mogą korzystać z jedynej unijnej swobody, która znajduje zastosowanie dla podmiotów z krajów trzecich, tj. swobody przepływu kapitału. Efektem tego wyroku jest otwarcie drzwi np. amerykańskim funduszom inwestycyjnym do ubiegania się o zwrot podatku u źródła płaconego w związku z inwestycjami realizowanymi w Polsce. Z tego względu, że pobierany w Polsce podatek obniżał efektywność inwestycji podejmowanych przez takie fundusze w Polsce, można się spodziewać, że fundusze z krajów trzecich zaczną odzyskiwać płacony ?w poprzednich latach podatek. W chwili obecnej trudno oszacować, jakie kwoty podatku do zwrotu wchodzą w grę, stąd trudno stwierdzić, jaki efekt będzie miał omawiany wyrok dla polskiego budżetu. Należy jednak zwrócić uwagę, że rząd polski w postępowaniu sądowym przed Trybunałem zwrócił się do sądu o ograniczenie czasowe zastosowania skutków wyroku w Polsce. Trybunał odrzucił jednak wniosek polskiego rządu i w efekcie tezy wyroku mają zastosowanie również do lat ubiegłych.